Du nar dŭt năm trôk nar uĕh, cà phê lĕ jêh lêh, nău mir ba lĕ rlu. Me bơ̆ bah bu ur H Rin Bkrông ta ƀon Tơng Jŭ, xă Ea Kao, nkual ƀon têh Buôn Ma Thuôt jă dâl “kônh” tâm rnoi mpôl gay mĭn hăn jay “mpeh sai” wơt kon bu ur n’hanh klăi sĭt. Tă aơ 3 năm, yuh H’ Rin Bkrông lĕ ŭch du hê bu klô ndăm tâm ƀon jêng lĕ đă “kônh” hăn ntoh măt gay hăn ôp sai. Jêh rnôk jay sai ŭch wăng, 2 ding rnăk wâl lĕ tâm ton mpeh nău yuh H’Rin mbra gŭ jay sai tâm 3 năm. Wa H Yam Bkrông (aduôn Lian), ta ƀon Tơng Jŭ, xă Ea Kao, nkual ƀon têh Buôn Ma Thuột an gĭt, “gŭ jay sai” lah năm khay ntŭl rlong rêh nsum, gơih nđơr, rmêh rmên bah bu ur rnôk lăp nău rêh ur sai.

Rnôk du hê bu ur tât ƀư ur ri an ƀư rmêh rmên, gơih nđơr, kơt lah ôi dâk ơm hăn bâk dak ta tu dak, nchrăp piăng ôi an lĕ rnăk wâl lor rnôk hăn kan... Tă bah nĕ rnăk wâl jay sai mbra uănh saơ nĕ lah nuĭh ƀăn gơih đeh, khân pơng nsing nơm, đăp mpăn lơn rnôk bah kơi aơ kon bu klô nơm sĭt gŭ mpeh jay ur”.

Tĭng nău way nuĭh Êđê, bu ur mbra sĭt jay sai ƀư ƀăn tâm 2-3 năm, tĭng nău tâm ton, tâm ban ŭch bah 2 rnăk wâl. Tĭng tâm nău geh rnăk wâl bah jay bu ur, ta nar ƀư “gŭ jay ur” mpeh jay sai mbra nkol, đă jay ur an tŏng ăp ndoh ndơ tĭng nău đă gay mpơl nău nkah gĭt đah n’hâm soan mât rong, bah me bơ̆ bu klô. Wa H Bluên Niê (aduôn Man Yô), ta ƀon Tơng Jŭ an gĭt, tâm ăp ndoh ndơ dơi nkol nsông mô dơi mô geh kông, nah tanh, sŭr mô lah ndrôk. Bu klô lơ geh nti âk, nău kan ri rnoh nkol lơ âk. Yơn lah, jay bu klô dơi nkol nsông ri jay bu ur dơi dăn n’hŭch đêt ndoh ndơ tĭng nău geh na nê̆ bah rnăk wâl.

Jay sai ƀư kơt nĕ mô di gay ƀư jêr ma yor ŭch kơl an kon bu klô nơm geh ntŭk gŭ, “muh măt” rnôk hăn gŭ jay ur. Bah kơi aơ rnôk druh ndăm hăn gŭ êng ri hôm dơi mât rong, ntop kơl nău kan 2 đah rnăk wâl, n’ăp nău jay me bơ̆ sai, me bơ̆ ur mô lah mpôl băl 2 ding dơi ntop kơl da dê.

Jêh rnôk năm gŭ jay ur, lah bu klô rgâl nău mĭn, mô ŭch sŏk nuĭh lĕ wăng” nơm ri mpeh jay sai mbra jă jay bu ur tât lah nău ntlơi. Tâm n’hêl na nê̆, dŭt đêt geh nău bu klô rgâl nău mĭn jêh rnôk lĕ dơn nău dăn wăng bah bu ur. Tâm nău nĕ, jay bu klô mbra đă trok rlău 2 tơ drăp ndơ lĕ đă jay bu ur nchrăp, nkre ƀư poăch du mlâm ndrôk mô lah du mlâm sŭr têh gay dăn yô̆ jay bu ur. Hôm lah lĕ ŭch bu ur ri mbra an jay bu ur ƀư wơt sai. Tâm nar wơt sai, jay bu klô mbra nchrăp du yăng ndrănh n’hanh du mlâm sŭr gay njŭn kon bu klô bah nơm, hôm jay bu ur mbra nchrăp tŏng ăp drăp ndơ ma jay sai lĕ đă tâm nar ƀư “gŭ jay ur”. Mpôl băl jay bu ur mbra tât jay sai gay wơt ur sai mom sĭt jay me bơ̆.

Tâm rnôk hăn bah jay bu klô sĭt jay bu ur, mpôl hăn wơt klăi mbra geh ăp rmôt druh ndăm lah băl bên, oh nô jay bu ur rlŏk, nking n’gang tay. Gay rlet rlău, mpôl wơt klăi an geh trong ơh tâm di n’hanh an ndơ lah kông gay saơ nău nsrôih, bah bu klô ta trong hăn gŭ ur. Nuĭh Eđê way lah, ta trong hăn mâp âk ntŭl rlong, nking n’gang ri ur sai mbra rlet rlău geh âk jêr jŏt.

Sĭt tât jay ur, 2 đah rnăk wâl mbra gŭ nkoch bri, năl tay nău rgop bah kôp ur sai mom n’hanh rnăk wâl 2 ding. Jêh nĕ mbra ntơm ăp nău ƀư dăn me bơ̆ sai, ƀư kơp dơn an 2 hê ur sai. Kông dơi wăn ty kôp ur sai mom đah nău nkah ntĭnh ur sai rêh nsum. Lah nuĭh mplơ̆ lơi kông, rgâl nău mĭn mô lah nău tih tâm nău ur sai aơ mbra trok rlău 2 tơ̆ drăp ndơ nkol tâm nsông. Nău ƀư ur lôch ur sai rnôk 2 đah rnăk wâl mpôl băl tâm ŭch nău kôp ur sai mom mbra sĭt jay me bơ̆ n’hanh dơn nău mbah rhơn bah oh nô mpôl băl. Jêh rnôk ăp nău ƀư lôch, kôp ur sai mbra gŭ ngêt sa ndrel bôk năp ta jay ur. Nô Y Quốc Niê, ta bôn Tơng Jŭ, xă Ea Kao, nkual ƀon têh Buôn Ma Thuột, “Klăi mhe” tâm nar răm sĭt jay ur nkoch:

Gâp lĕ rlet rlău nău ƀư wơt sai bah nuĭh Êđê, gĭt saơ ăp nău ntĭnh ntăn bah ăp wa dŭt khlay. Tă bah nĕ gâp wât tay mpeh nău way, nău ngơi n’hanh nău way bah nơm. Nĕ lah nău uĕh an mât ndrăy an rơh kơn bah kơi aơ gay mô roh nău way ơm bah rnoi mpôl nơm.

Nău rêh nar lơ mhe, âk nău uĕh văn hóa mhe dơi tâm rgâl, aƀaơ âk rnăk nuĭh Êđê ta Dak Lak ƀư tâm nsong mhe. Yơn lah, ta ăp ƀon lan, âk nău ƀư brah way ơm tâm nsông nsao hôm e dơi mât, ƀư tĭng tâm ban. Wa Y Bhiu Byă (aê H Jâo), ta ƀon Tơng Jŭ, xă Ea Kao an gĭt, ta ăp ƀon lan nar aơ, nău way nsông sai n’hanh wơt sai lĕ geh du đêt nău rgâl gay tâm di đah nău rêh mhe.

Nău way ơm aơ geh bah jŏ bah năp đaơ hôm, rnôk tâm nchră nău ôp nsông nsao ri 2 đah rnăk wâl lĕ tâm ban ŭch, ŭch nău njuăl ƀăn đah jay sai, tĭng nău way ri 3 năm. Tâm 3 năm aơ, bu ur mbra hăn jay me bơ̆ sai ƀư ƀăn. Jêh nĕ rnoi mpôl jay bu ur mbra hăn ƀư ăp nău way ƀư gay wơt kôp ur sai mom sĭt jay ur. Yơn lah nar aơ mô hôm âk tay, geh nău tâm ton đŏng mpeh nău njuăl ƀăn tâm 3 năm, yơn rgâl an ƀư ƀăn ri khân pơng mbra rgâl, tâm ton ndơn đah mah, way lah ndơ̆ 3 chỉ mah mô lah 2 chỉ mah an ƀăn gŭ 3 năm.

Bôl lĕ geh du gâl rgâl nkôp đah nău way ơm yơn ăp nău uĕh văn hóa tâm nău way sŏk, wơt sai bah nuĭh Êđê hôm e dơi mât ƀa ƀơ ta ăp ƀon lan. Tă bah nĕ rgop mât, rƀăy nău uĕh văn hóa way ơm uĕh bah rnoi nuĭh đêt.