Nhinh nghệ nhan côn Xa Phó xủ hu lằng páu pí

          Xiềng pí nị đảy páu té pí Cúc Kẹ khòng pả đặng Thị Thanh, côn Xa Phó, dú xã Châu Quế Thượng, huyện Văn Yền. Nhinh nghệ nhân 60 pì nị lỏ côn điều hụ ló ók cánh páu tàng pí nị.

          Nghệ nhân Đặng Thị Thanh tô, pí Cúc Kẹ đảy ló ók chơ ải thảu côcn cốc cò khòng côn Xa Phó dặng tìn nẳng pá mạy pào cuồng mự nưng phạ phồn. Cuồng chơ phạ lôm, ải thảu phăng đảy xiềng  muôn hòm. Lằng chơ xáo hà hư hụ hền ók xiềng nặn đảy nghin té hu lô khòng mạy pào. Nẳng bón lô nặn, cứ mỏi tưa lôm ma, lỏ nghin xiềng muon hòm. Ải thảu côn Xa Phó cọ ló ók pí té pưng hu lô khòng mạy pào nặn.

          15 pì, tưa cốc khoẹ pả Thanh cọ đảy nghin xiềng pí Cúc Kẹ đảy pả Bơ Thị Bà páu cuồng cưn bườn hài xiểng chơ non phảu hay. Pả Thanh cọ nắt xường cắp xiềng pí Cúc Kẹ xương nặn cằm quyết ép tặm đảy. Nghệ nhân Đặng Thị Thanh hẳư hụ:

           “ Ép páu pí Cúc Kẹ dạk lài, hák va pưa mặc muôn nắt xường, lằng chơ ép khỏi cọ hụ páu. Lằng ma páu lài cọ hụ páu muôn ók…”

          Pí Cúc Kẹ nhăng khék lỏ pí xủ mụk lằng páu  đảy côn Xa Phó khék lỏ Na cù pí Cúc Kẹ. Pí Cúc Kẹ cọ mi hu điều cánh àu hu lằng páu, xương nặn vạy páu đảy pí Cúc Kẹ hư côn páu cận mi đảy lài khù. Cốc khoẹ lỏ côn hụ chang, mặc muôn nắt xường cắp pí cánh chóng hanh ló liêng ép páu. Pả Đặng Thị Thanh hẳư hụ tứm:

           “ Pưa ép dạk lài hư côn ép cận đảy nan chằư xương nặn họt khạy cọ báu mi lài côn hụ páu. Hák va vạy hiềm chự đảy pí Cúc Kẹ hư cận đảy chiên bók hẳư pùn pàn lan nóm tặm đảy”.

          Côn Xa Phó nẳng Việt Nàm cọ báu lài cánh nẳng xã Châu Quế Thượng, huyện Văn Yên cọ nhăng mi dáo 700 hùa côn. Pưa lỏ nghệ nhân, hương lỏ lụk nọng khòng côn Xa Phó, pả Đặng Thị Thanh lâng chóng hanh pảy chự cánh pếnh khày pưng ngươn lang vằn hoá khòng chựa côn chảu. Nọk pí Cúc Kẹ cánh kèn Ma Nhí,  pi nọng cọ chiên bók hẳư lụk làn pưng bai xe vong, pưng bai xe pàng chạu, pưng bai khắp cánh hôm phân tẳng tánh lau pưng pàng hội ngươn lang. Pì 2004, pả Thanh lỏ côn nưng cuồng 3 nghệ nhân cốc khoẹ cuồng cá mương đảy nhôm xỏng chư siềng nghệ nhân dân gian. Họt pì 2015, pả đảy nhôm xỏng chư siềng nghệ nhân ưu tú cắp pưng luông cóp hôm khòng chảu. Lung Hoàng Văn Tương, phó chủ tịch Uỷ bàn dần mương xã Châu Quế Thượng, huyện Văn Yền, tỉnh Yền Bái nhẳn danh:

          “ Pả Thanh lỏ nghệ nhân cọ choi xã mả khày vằn hoá côn Xa Phó . Pả lâng xọk xáo, púc chuân côn dần mả khày pưng tàng nhạc xương kèn, pí…Hạng pì cứ nham chiềng tảu, pả Thanh pọm cắp đội vằn nghệ chựa côn Xa Phó cọ pày khắp xe cuồng pưng mự hội, pàng hội chôm khảu mắư. Pả thanh cọ lâng chôm hặp pàng hội diễn khòng huyện, tỉnh, Trung ương”.

          Nọk nả vịa lỏ nghệ nhân, pả Thanh nhăng lỏ côn đảy lài pi nọng tin chưa. Pả cọ lâng chướng chưa po me pi nọng chấp năm đì chủ trương, chính sách khòng hươn nước, tẳng tánh puồng kìn đơi dú vằn hoá; Khâng chằư chôm hặp vịa dệt khòng Hội côn thảu ké, Hội phủ nhinh. Chảu tồ pả cánh tay hươn cuồng lài pì cài ma lâng đảy cồng nhẳn lỏ chua hươn vằn hoá pộn dỏn. Chua hươn pả Thanh cọ khâng xủ pưng khù đắc ngon khòng khoa học kỹ thuật xắư vịa dệt dượn, tảnh liệng, thù nhập khòng chua hươn pả lâng cựt đảy té 50 họt 80 triệu mỏi pì.

          Cắp pưng luông chóng hanh khòng chảu, pả Thanh cọ đảy lài cấp ngành xừng nhọng, khèn thưởng. Nọk nặn ók cọ nhăng cựt đảy lài giải thưởng, cuồng nặn mi pưng giải thưởng xùng nhất nẳng pưng hội thì khắp xe dền mương tênh phén mương, nẳng phổng bưởng Bắc cánh tỉnh Yền Bái. Nhinh nghệ nhần ưu tú Đặng Thị Thanh báu chư hịa lỏ “ khòng quí” khòng côn Xa phó lạ lẹo nhăng lỏ “khòng quí” khòng phổng đìn pu Tày Bắc hương mắư./.

Tuấn-Xuân-Huyền dịch