Pachreih bruk cuh pataik pacang pabah idung tuk nao tal labik công cộng

Mentri Y tế birau brei thau kadha pacang, caga jit COVID-19 urak ini lac 2K + Vaccine + jru + taong ruak + công nghệ + jalan sahaneng di bhap bini saong dom jalan karei piah pacang caga jit COVID-19 dalam tukvak birau. Dalam nan, pachreih bruk cuh pataik pacang pabah idung tuk nao tal labik công cộng. Bruk cuh pataik tuk tabiak labik công cộng lac sa jalan pacang caga di yaok urang rik tame bruk ngak brei trun njom mbak ruak COVID-19 dalam bhap bini, khik caga prein yawa bhap bini abih di nyu nan lac dom urang mbuan njom ruak glong yau urang hu ruak dahlau, urang umo taha, urang trun prein caga ruak, urang lamek.

Ngak bruk song tỉnh Bạc Liêu ka bruk peih ngak sarak hukum ka pacang caga biến đổi khí hậu, ong Nguyễn Anh Tuấn, Phaok Chủ nhiệm Ủy ban ilamu - Công nghệ song Môi trường di Quốc hội ndom lac, Bạc Liêu dok di labik gaok rilo kan kandah di biến đổi khí hậu, kayua yau nan ye, tỉnh brei samar ba tabiak ngak dom jalan lagaih haong biến đổi khí hậu. Dalam nan, brei ngak pasiam sarak, hu dom jalan ngak suai lavik jang ka bruk biến đổi khí hậu; pasang iek veik dom danak dak, khik kajap bruk pablak asal biến đổi khí hậu tame jalan ngak, sarak patagok kinh tế- xã hội tui jalan khang kajap. 

TP.HCM birau peih bruk jao brei mbaok taneh di danak dak tatua Long Kiểng di huyện Nhà Bè. Tatua atah labaih 300 m, praong 15m, kuhria abih tih jien buh tame ngak lac jiak 600 tỷ đồng…Taong abih mbaok taneh brei bayar jien lac 2,6 ha taneh, pambuak tal 128 sang saong labik. Danak dak brei peih ngak meng thun 2001, tapa 4 mbang ramik veik, dui atah labaih 20 thun bo oh ka salah. Tal urak ini bahrau lang talaih hu dom tavak tavaiy, taong abih taneh pambak tal dom baoh sang mikva daok veik hu jao ka po đầu tư. Tui kuhria, danak dak hu ba tame duh ka bhap bini di puac thun hadei.

Urang nong tỉnh Tiền Giang dok samar trun pajaih pala bingu Tết nguyên đán thun 2023. Dom janih bingu that bhian hu pala ala takai hamu, pataom rilo di ban Mỹ Tho, ban Gò Công, huyện Gò Công Tây, Gò Công Đông. Thun bloh, kayua langik siam lagaih nan ye urang pala bingu tết hu laba labaih 40%. Yaok thun , urang nong Tiền Giang pala labaih 1 triệu yot bingu that pablei ka drak pasa tuk Tết nguyên đán. Kayua bingu siam song bingu rak njauk tuk Tết , nan ye urang pala bingu hu bala jang 2 tal 3 mbang.

Sở Lao động - Thương binh saong Xã hội pambuak saong Tỉnh Đoàn Long An birau peih Hội trại Trung thu brei ka 150 uranaih raidiuk kan kandah dalam tỉnh. Hội trại ini piah brei hu labik ma-in sambai, salamat ka uranaih raidiuk kan ndah saong uranaih mbuan laik tame bruk biak kan kandah hu main sambai Tết Trung thu. Tapa nan, iew taong abih manuac sia brei sangka, iek glang uranaih raidiuk biak kan kandah saong uranaih mbuan gaok biak kan kandah, rik tame bruk pachreih ba dom adei kham merat yam tagok dalam raidiuk.

Gilang pariak Trung ương châu Âu ECB khan lac meda brei tagok yaom jien laba 75 điểm, tapa nan, patagok yaom jien laba ngan song dom bruk pabak veik phun jien, labik brei nyim jien song jien payua lac 1,25%, 1,5% song 0,75%. ECB ndom lac, bruk tagok yaom jien laba ni “piah jhul patagok bruk jien laba ndung bak bruk dong glong, tapa bruk pacang veik piah dui lạm phát mai veik trung hạn 2%”.

Bruk srau kadau gah năng lượng mai meng bruk mesruh gauk di Nga saong Ukraina daok pambak tabiak praong di dunya. Rajaei Thụy Sĩ brei ngak catang piah patak pataom năng lượng. Dalam nan sắc lệnh birau tacei lac dom urang ngak suan ka nhiệt độ ghang ấm dalam bilan La-ar ini meda njauk taong phạt atau daok guk. Dom sang glong rilo tal ghang meng khí đốt tok brei ngak ấm duk bilik tagok tal 19 độ C. Ia brei pandiak tal 60 độ C, pakauk oh brei pandar mac ghang ấm bức xạ. Dom danao caluai ia saong labik menei di Thụy Sĩ oh brei pandika ia dalam bilan la-ar.

Negar Anh dok dang anak bruk khủng hoảng yaom jien năng lượng biak trak damak ba tal lạm phát glong. Urak ni, rilo sở thú di Anh mbuan si kreik pabah mbang, kayua oh ginup jien piah iek glang, rong khik athur. Adit dahlau, Sở thú Bristol hu umo 186 thun, sở thú lavik saman abih di dunya njauk kreik pabah mbang kayua jien pandar cai tagok glong. Dom janih athur hu ba tal mblang bein khik iek anek athur glai karei di Anh, rilo janih hu ba tal dom sở thú di grauk labik di dunya./.

Urang lang: Hani Pha & Bhumi – 10/09