Xa Tơ Tung (tinh Gia Lai) hu puk palei Stơr taong mesuh khamang danei angan di Bol Núp dalam tuk taong mesruh saong bol lin My daong taneh ia, dom angan taneh, angan urang menuac danei angan aval drah gam haong akayet “Taneh ia dang tagok” di Nguyên Ngọc… Tơ Tung hu dom kadha biak karei di Tay Nguyen.

Ini lac jalan Pur Trường Sơn nao tapa. Hadei tuk pagam dalam nan hu xa Tơ Tung saong xa Kông Lơng Khơng klak ndung bak ilamo urang bangsa Ba Na meng ribau rai rah. Urang Ba Na di Tơ Tung daok uak drei patagok, khik ramik dom drap ar di mukkei caik rai, saong kong caing yau kaya banrik caik veik ka rairah di bangsa labik ini.

Xa Tơ Tung hu dom puk palei hu rilo kapul kong caing di rilo rairah meng kan dahlau mai, yau palei Mơ Hra Đáp hu 5 kapul kong caing hu labaih 60 urang, dalam nan hu 2 kapul kong caing “sit”. Atau kapul kong caing palei K’giang hu 45 urang. Kapul kong caing palei Stơr hu labaih 40 urang, kapul kong caing palei Leng hu jaik 60 urang…

Sa bruk karei crih nan lac hu biak rilo kapul kong caing taong abih lac urang kamei. Dom urang nan pataom saong gam haong gauk truh tapa dom asal kadha, dom adat oh lagaih di rilo rai rah ini mai piah daong khik ramik drap ar di mukkei.

Tui adat di urang bangsa Ba Na, anek kamei oh hu taong kong caing, bruk ini tok hu urang likei khang kadang dalam palei dang bruk. Nan min dalam tukvak tapa, bruk ba drei tame di dom urang kamei hu dom urang daong prein saong hu peih praong di rilo labik. Yaom lac oh khang kadang, min meng bruk laman lamuac, njuel njac dalam bruk me-in ngak jeng bruk dui pachreih karei di dom urang kamei taong caing.

Dalam dom mbon palei yau palei Stơr, palei Leng, palei K’giang, palei Mơ Hra Đáp di Tơ Tung, urang pato kong caing lac dom ong taha palei. Ong taha palei pataom dom urang kamei, pato bruk ba caing, taong caing saong halai ragam saong gauk. Sa majam caing di urang Ba Na bhian hu 6 – 12 baoh, yaok baoh hu yava sap karei gauk, min taong abih halai tame haong gauk ngak tabiak sap yava karei. Kayua nan, dom urang taong caing brei pambuak haong gauk biak tani tanat, yaok ragam caing jeng hu pasram suai atah.

Hadei di dom var tagok apuh, adei sa-ai anek kamei pataom gauk piah pasram dom kadha ragam caing. Rilo kapul caing hu klau rairah gam haong gauk ba drei tame kapul caing kamei di palei K’giang. Nghe nhan Uu tu Đinh Thị Hiền saong 3 anek kamei dalam nan hu Đinh Thị Hái, Đinh Thị Hằng, Đinh Thị Bem jeng lac dom urang me-in  caing “naih gheih”.

Bruk ba drei tame di urang kamei hu ba mai prein diuk saong sambo bar bahrau ka kong caing, daong ka bruk khik ramik saong patagok bruk siam gheih drap ar kong caing Tay Nguyen. Kuhria ta-eng sa labik di Gia Lai, tal ini dalam tinh hu paralo hu labaih 40 kapul caing urang kamei ngan haong yaok pluh ribau urang kamei Ba Na, Jrai ba drei tame.

Oh lac ngak jeng bruk siam gheih karei dalam dom harei raya, harei adat di palei, adei sa-ai kamei ba drei tame me-in kong caing daok daong khik ramik ilamo bangsa. Rilo kapul kong caing urang kamei jeng hu khang hatai ba drei tame dom danak dak yau ye “Kong caing puac adit” di ban medin, festival kong caing Tay Nguyen, harei raya ilamo dom bangsa dalam saong langiu tinh…Meng dom bruk rik daong nan, bruk khik ramik dom ilamo siam gheih hu patagok khang kajap. Taphia nan, xa Tơ Tung jeng ba kong caing duh bruk jirah rivang. Ini jeng lac bruk hu makna, daong khik ramik saong patagok gah jirah rivang bhap bini.

Ong Lê Thanh Sơn, Akaok UB Bhap bini xa Tơ Tung brei thau, dom palei ngak jirah rivang bhap bini yau palei Stơr taong mesuh khamang, palei ngak jirah rivang bhap bini Mơ Hra Đáp, bruk ngak jirah rivang sinh thai di palei K’giang hu patagok yaom kaom di kong caing, daong dom kapul caing mek hu jien tame. Kong caing hu daong patagok kinh te – xa hoi, langyah bruk ngak, paglaong raidiuk dalam hatai glo akaok saong drap ar jien padai ka rahra bhum palei, njauk haong kadha “mek drap ar raong drap ar”./.