Hadei di labaih sa thun baoh durian hu pablei tabiak darak nagar Trung Quoc, urang pala di Đắk Lắk mboh biak bui sambai mboh thun 2023 njauk baoh, hu yaom, ba mai yaom kaom glaong. Mai meng nan, ralo urang caong ngak kaya mai meng bruk pala phun durian. Puac thun blaoh, ong Bùi Quang Tuân daok di ban Phước An, huyện Krông Pắc oh kanda kaoh klak 7 sào caphe salih tapa pala durian.

“Daok salih pala kopi tapa durian. Kayua lac phun ini jeng sa janih asal pablei langiu nagar jeng ye hu yaom kaom glaong”.

Oh huac kanda panuac caga di karja, ralo urang pala di Đắk Lắk payah klak dom janih phun pala meng halei mai brei pala durian di bilan hujan thun ini. Ông Trần Xuân Quyền, Chủ tịch UBND xã Ea Tar, huyện Cư Mgar brei thau lac, tui danak dak dalau, tal thun 2025, taneh pala mbang baoh di xã praong labaih 500ha, ralo abih lac durian. Tapi min, mbiah tal  tukvak ini taneh tambak praong oh tui hatai.

“Dalam thun blaoh, taneh pala phun mbang baoh di xã, dalam nan mboh taneh pala phun durian ralo di. Meng 500ha urak ini tagok jaik 800ha, langiu di nan taneh pala pablah di dalam bein kopi, amraik kalu haong dom phun pala karei”.

Jabat taong yaok di Đắk Lắk, tal bilan 6 blaoh, abih dalam tỉnh hu jaik 33.000ha taneh pala durian, tagok jaik 10.000ha dut haong thun 2022. Gam haong tanah pala phun durian praong tui danak dak jang ye daok peih praong jang. Min tapi bruk ngak tui hatai taeng, ngak sit saot, kurang pataom prein atau buh prein tabiak oh lagaih oh samu brei ieik glang yaom kaom baoh karaoh ndap nda ngak tabiak kan si pablei brei tabiak darak pasar, susah brei ka yaom ndap nda. Ong Nguyễn Hắc Hiển, Akaok Jabat Pala drak haong Jaga phun kayau tỉnh Đắk Lắk duh hatai lac:

“Bhum taneh pala brei dat tukik di nyu 10ha, pala njauk brei pambuak gauk, njauk brei urang pal eik glang harei hrei… Taneh pala di drei daok sit, oh jeng taneh pataom pala sa labik, oh mbuan si ginap prein pablei tabiak langiu ngar. Pala yau ini oh mbuan brei pataom prein ka ilamu jamaraik. Bruk ieik glang jit ruak phun pala, khik caga ka yaom kaom, brei pandar jru dalam pala drak jeng ye tal tuk yuak kuak jeng biak kan”.

 Tui ông Đặng Bá Đàn, Akaok Pasak pachreih ngak nông Nam Trung Bộ dan haong Tây Nguyên di Mintri ngak Nông haong patagok Palei pala, bruk salih tapa pala durian oh kuri kuria yau urak ini rolo jamo gau. Oh ka mayai ndom lac, langiu Việt Nam, durian tame nagar Cina yau meng blaoh daok hu ralo ndap nda kaya baoh karaoh di Thái Lan, Philippines... Brei ka gah baoh durian, ong Đặng Bá Đàn lac:

“Njauk ngak tui jalan pala drak karo yau ye hữu cơ vi sinh, njauk tanut tui labik pala, njauk dom labik ngak jeng ndap nda ka urang pablei, urang ngak mbang pablei salih langiu nagar”.

Urang ngak Nông njauk caik hatai, saneng kuria ka tani tanat kayua meng di tuk buh asal durian trun taneh dui atah labaih 5 tal 6 thun meng paik baoh. Ragam kaoh blaoh pala, pala blaoh kaoh galap nao galap mai yau ye “mboh urang mbang bei bah patei nao caoh - thấy người ăn khoai mình vác mai đi đào” di Đắk Lắk jeng ye di Tây Nguyên ba mai ralo susah oh lagaih./.