Ramik tuk khaong hajan hadei dom harei njauk hajan ribuk, sa-ai kamei angan Rah Lan H’Yuất (urang bangsa Jarai), mbon palei Ama Nhiu, xa Ia Rbol, sa-ai tabiak mblang hamu di likuk sang yuak hareik ka limo mbang. Sa-ai khan lac, dahlau diah diuk pasang sa-ai biak kathaot, pala padai oh hu ganap mbang hrei, meng hu daong brei limo menek saong jien piah ngak var ngak ro. Tal ini, limo menek hu sa drei saong srap gap ka menek mbang ka 2. Sa-ai H’Yuất chreih chrai bui sambai brei thau lac:
“Meng bruk raong glang, pala drak, diuk pasang daok nao ngak pah kaoh tabau ka urang jien mek tame thun ini hu labaih 100 trieu dong, saong meda hu patruh kathaot di puac thun ini. Urak ini diuk pasang sa-ai langiu di ngak apah, brei hu raong glang piah limo patui menek rilo drei veik, 1-2 thun anak tal brei pablei limo piah hu jien padang sang.”
Di mbon palei Ama Nhiu, xa Ia Rbol, yaok pluh baoh sang daong limo menek tui Danak dak jalan ngak pakat karja negar. Dalam nan, sa-ai kamei Rah Lan H’Yuân hu daong di thun 2024. Jaik 2 thun bahrau ngak apuh gam sangka raong limo, tal ini sa-ai hu 2 drei limo praong saong 1 drei laoi. Sa-ai Rah Lan H’Yuân ndom meyai brei thau lac:
“Karja alin brei limo, urang jakar daok trun mai tacei ba ngak var gah likuk sang, atah 60 – 70 mét, ngak praong laneing lanoi. Langiu di nan daok pato tacei bruk pala hareik, klauk jru caga ruak ka limo, hu meng di nan limo khang kajap yau gauk. Urak ini brei raong glang piah patruh kathaot. Limo menek rilo brei pablei piah pasiam baoh sang brei ka laneing lanoi jang, jeng ye hu raong dua anek nao bac.”
Ngak tui jalan di Ndang saong Karja brei ka bruk patruh eik patrun kathaot, UB Bhap bini ban sit Ayun Pa (klak) hu peih ngak rilo sarak patrun kathaot, jaik kathaot, baoh sang mbang tui sarak karja saong mikva urang bangsa takik. Pambak tame kein lagaih lac hareik rilo glai glo langik tasik, bhum palei ngak bruk alin limo menek saong brei mboh siam lagaih ralo.
Xa Ia Rbol hu pagam meng dua xa Chư Băh saong Ia Brolklak, hu labaih 10.220 urang, dalam nan hu jaik 93% urang bangsa Jarai. Ong Nguyễn Chí Cường, Akaok UB Bhap bini xa, brei thau raidiuk dahlau diah di mikva daok rilo kan kandah, urang kathaot daok biak rilo. Meng bruk sangka di Ndang saong Karja jeng ye hu dom danak dak daong bruk ngak mbang, taneh daok, taneh ngak mbang, pato pakai bruk ngak,… urang kathaot hu trun khang daok tok 0,9% saong kham merat tal thun 2025 daok 0,5%. Dalam nan dom danak dak daong, bruk alin brei limo menek hu saong daok ba mai siam lagaih cambaih laih, daong rilo baoh sang hu kein lagaih dalam bruk ngak mbang raong glang patagok kinh te. Ong Nguyễn Chí Cường brei thau, xa daok patui veik peih dom jalan langyah daong rahra dalam bruk patagok kinh te – xa hoi, patruh eik patrun kathaot.
“Brei daong kein lagaih ka mikva hu bruk ngak mbang patagok kinh te meng dom sarak karja daong drei pajaih, tukvak mai meng anak tal, UB Bhap bini xa patui khik tani tanat bruk alin brei limo saong pabe piah brei kein lagaih patagok bruk raong glang ka dom baoh sang. Gam haong di nan, roh duah veik dom jalan ngak, danak dak patrun kathaot piah ba panuac tagok dom pakat hu tham quyen piah patui veik daong salih phun pala athur raong piah mikva hu jalan patagok bruk ngak mbang bahrau jang, piah patruh eik, patrun kathaot karo jang.”
Meng hu sarak karja daong, bruk naih gheih dalam bruk peih ngak saong kham merat di rahra, bruk daong limo menek di xa Ia Rbol hu ngak saong daok ngak cambaih laih daong ka bruk patrun kathaot. Yaok drei limo, yaok ro var raong glang yau ye pakat ngak mbang, daong rahra bhap bini truh tapa kan kandah./.
Viết bình luận