MENTRI Y TE PAKAKEI BREI CAGA RUAK CHIKUNGUNYA NJOM TAME VIET NAM
Thứ năm, 06:00, 14/08/2025 Urang lang: MINH KIEN Urang lang: MINH KIEN
CHAM.VOV.VN - Mentri Y te hu panuac kakei brei caga ka bruk mbuan si mlan njom ruak Chikungunya tame Viet Nam biak praong kayua bruk urang ruak tamuh ralo di dom negar jaik taphia, gam haong bruk jamaok Aedes daok rah tabiak di rilo bhum palei. Kadha “Urang iek ruak” harei ini, da-a mikva saong taong abih gauk pang kadha kakei caga di Mentri Y te hu ba tagok harak Tien phong.

Ruak Chikungunya lac ruak njom mbak kayua virus Chikungunya ngak tabiak, pambak meng urang ini tapa urang diah kayua jamaok Aedes – gam saong janih jamaok vằn pambak ruak pandiak tabiak darah. Jamaok bhian kaik di vaktu harei, rilo di hadah masup page saong biar harei mesup magrip. Ruak oh njom mbak tapak meng urang tapa urang meng bruk taom gaok ndom puac bhian biasa.

Piah pacang caga, Mentri Y te hu patacei majam jabat y te di dom pabah mbang, mblang kapal ahaok par, pabah lamnge tasik pambuak saong Pasak Pasang iek ruak hakik dom bhum palei patagok bruk pasang iek jit ruak, duah mboh saong langyah samu urang medil njom ruak atau hu vecto pambak ruak. Dom bhum palei hu pandar pasang iek jamaok, kapul pamatai jamaok, anek raok/kataok anek langkuan anek mapan anek jeng di labik pabah tapen negar saong bhol bhap rahra; srap gap urang ngak, janih ia jru, ndap nda piah langyah tuk hu labik tamuh chruh jit.

Chikungunya bhian tamuh tabiak meng 4-8 harei hadei tuk njauk jamaok kaik njom virus, ngan haong ruak mbuan mboh abih lac pandiak rup katuak, pandik atuk talang, pandik akaok, glaih glar, ndaih baoh. Rilo meng lac urang ruak ta-eng abih ruak hadei 2-7 harei, min hu dom bruk meda dui atah jang, ngak kan kandah tal raidiuk urang.

Mentri Y te pacaga rahra, abih di nyu nan lac rahra mai meng bhum tamuh jit, brei ta-eng pasang iek prein yava dalam 12 harei. Meyah mboh anek ruak atau kanda hu ruak dalam rup njauk, brei nao tal labik y te piah hu pasang iek ruak saong taong padam ruak ka dil ka samu, plaih bruk ruak tamuh karei jeng ye nyu mada mbak praong. Dalam bhap bini, yaok baoh sang brei gam sir kaya padang ia, pametai anek raok/kataok anek langkuan anek mapan anek jeng yaok adit, neh klak kaya nerak meda hu ia kandaong, ndih kalimu saong cuk ao atah tangin, var harei jeng yau nan; pambuak saong gah y te dalam dom bruk pruh janih ia jru pametai jamaok.

Gam tui di nan, dom urang gilac mai meng bhum daok tamuh jit ye brei pacang caga jamaok kaik saong pasang iek prein yava. Tuk hu pandiak dalam rup, oh ta-eng taong ruak di sang blaoh brei njauk nao tal labik y te piah hu pato tacei saong taong ruak tui tacei ba di bac si. Bruk pacang caga ruak tuk halei jeng njauk ngak, yaok urang lac “hala pacang” akaok meti saong siam lagaih abih dalam bruk pacang caga ruak hakik. Bruk pacang khik rup drei jeng lac pacang khik brei ka bol bhap rahra.

Urak ini, oh ka hu vaccine saong jru taong padam ruak Chikungunya. Kayua yau nan ye, bruk pacang caga ruak siam lagaih abih di nyu ieu lac pacang caga jamaok kaik saong pametai anek ruak. Dom jalan pacang caga ini jeng lac bruk pacang caga ruak pandiak tabiak darah Dengue daok jeng hu peih ngak, langiu di jru vaccine.

Gah y te pakakei brei tal rahra, pacang khik drei plaih di jamaok kaik meng bruk ndih hu kalimu, atau cuk khan ao atah tangin, pandar jru pacang jamaok, njauk caik hatai vaktu harei; neh klak labik mebaoh di jamaok: pataom saong neh klak ndap nda kaya padang ia yau kalaok ia, baoh radaih klak, gair ia, jeik ia, salih ia kalaok bingu, cau ngak gheih brei salih takik abih sa mbang dalam sa adit; gam sir dom kaya padang ia; pambuak saong karja saong y te dalam dom jalan ngak pametai anek raok, pruh janih ia jru pametai jamaok.

Tuk mboh pandiak dalam rup, pandik atuk talang, ndaih baoh… dalam nan njauk caik hatai abih di nyu nan lac hadei tuk gilac mai meng bhum hu jit ruak atau medil lac njauk ruak, rahra brei nao tal labik y te piah hu rivang pasang iek ruak saong taong ruak dil samu./.

 

Urang lang: MINH KIEN

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

ĐƯỢM TÌNH DUYÊN QUÊ
KADHA DAOH: NGÀY VỀ KATÊ
13/10/2023
KADHA DAOH " LANG CHAM ON BAC"
10/08/2023
ROYA YEU THUONG
17/03/2023

URANG PANG DANAK DAK (THÍNH GIẢ VỚI CHƯƠNG TRÌNH)