Xooc đâu, chr’hoong Hòa Vang vêy 8 đhị buôn la lêy vel bhươl cơnh lâng bâc bh’rợ t’mêê pa zêng: Homestay Alăng Như; zr’lụ cắm trại Yên Retreat coh chr’val Hòa Bắc;  Tiệm Bến cơnh lâng bh’rợ ộm zâp râu đac, chụp cha nup, cắm trại coh chr’val Hòa Phong; bh’rợ đha đâc da ding Wildtrek; bhươn a tông Mẹ Ken; homestay Trại Điên; Anh Nhiên Farm coh chr’val Hòa Ninh; homestay đhị đong Cổ tích Thiện Đường coh Hòa Nhơn.

T’cooh Đỗ Thanh Tân, Trưởng Phòng Văn hóa- Thông tin chr’hoong Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng đoọng năl, tơợ c’xêê 5/2019,chính quyền chr’hoong Hòa Vang âi tơơp zooi đọong k’noọ 300 ưc đồng đoọng bhrợ ap dưr pr’đhang homestay Alăng Như âng a noo Đinh Văn Như coh vel Giàn Bí, chr’val Hòa Bắc. Đh’rưah lâng vă đơn vị pa choom đoọng chuyên nghiệp đhị thành phố Hồ Chí Minh, “k’đhơợng têy pa choom bh’rợ” pa choom đoọng đha nuôr bhrợ du lịch vel bhươl. Nâu đoo năc tr’nơơp, năc pr’đơợ ha bh’rợ pa dưr Du lịch vel bhươl âng chr’hoong Hòa Vang. T’mêê lươt moot bhrợ n’đhang pr’đhang n’nâu âi chô đơơng bh’nơơn liêm choom ooy tr’mông, xay bhrợ bh’rợ tr’nêng đoọng ha bâc ngai đha nuôr vel đong.

Công ting t’cooh Đỗ Thanh Tân, đươi vêy bhrợ du lịch vel bhươl, văn hóa âng ma nưih Cơ Tu đhị Đà Nẵng lâng tỉnh Quảng Nam bơơn xay pa căh bhưah zâp ooy coh k’tiêc lâng k’tiêc k’ruung n’lơơng. Đhị đêêc, ma nưih Cơ Tu bh’nhăn ma loom zư đơc văn hóa, ting bhr’dzang bhrợ pa dưr du lịch sinh thái vel bhươl.

A noo Đinh Văn Như, C’la homestay Alăng Như ăt coh vel Giàn Bí, chr’val Hòa Bắc, chr’hoong Hòa Vang đoọng năl, đươi vêy râu zooi đoọng âng chính quyền vel đong, pr’đhang homestay âng pr’loọng đong a noo bơơn hrợ pa dưr lâng bhrợ xang cr’chăl 1. Homestay bơơn bhrợ têng lâng đhr’nong đong đh’rơơng 2 tầng, vêy choom đoọng 30 cha năc moot/t’ngay, ăt coh m’pâng zr’lụ bhưah vêy nang cram, trúc; n’đăh họong năc toọm đac lâng bha đưn da ding, hr’luc lâng crâng ca coong. Tươc đâu, t’mooi căh muy bơơn đhêy ăt, năc dzợ bơơn năl apêê đhr’niêng bh’rợ, bhiêc bhan văn hóa âng ma nưih Cơ Tu cơnh lâng apêê pr’múa tân tung da dă, bhrợ bh’nooch, bơơn a xiu, lươt bhrợ ha rêê, chơơc lêy năl bh’rợ taanh dzăc… Pr’đhang du lịch homestay dưr vaih cr’đơơng ting bh’rợ bhrợ t’vaih Tổ hợp tác du lịch vel bhươl cơnh lâng k’noọ 50 cha năc coh vel ting pâh. Tổ vêy apêê bh’rợ tr’nêng cơnh taanh n’đoo a dooh, taanh dzăc, đhưưng n’toong….

A noo Đinh Văn Như moon, “L’lăm a hay, pr’ăt tr’mông âng đha nuôr pa bhlâng zr’năh k’đhap, năc muy bhrợ ha rêê. Tơợ bêl ting pâh bhrợ du lịch vel bhươl, đha nuôr vêy pxoọng bh’rợ bhrợ têng, pr’ăt tr’mông doó lâh zr’năh k’đhap. Apêê bh’nơơn tr’naanh, pr’đươi pr’hêl âng đha nuôr bhrợ t’vaih, băn a tưch, acoon a xiu bơơn coh toọm pa câl ha t’mooi. Râu đâu n’jưah chroi đoọng zư đơc c’leh văn hóa, bhrợ pa dưr bh’rợ ty đanh, n’jưah bơơn bhrợ t’vaih râu pa chô ha đha nuôr.”

Đươi dua đợ chr’năp âng văn hóa vel đong, Ban K’đhơợng lêy zr’lụ du lịch Suối Hoa coh vel Phú Túc, chr’val Hòa Phú, chr’hoong Hòa Vang âi pa zum têy dh’rưah lâng chính quyền vel đong, bhrợ pa dưr Vel du lịch vel bhươl văn hóa đơơng dhd’nơc “ Toọm Sara Fest”. T’cooh Huỳnh Tấn Pháp, Giám đốc zr’lụ du lịch Suối Hoa đoọng năl: “ Dự án bhrợ pa dưr vel văn hóa “ Toọm Sara Fest” tơơp bhrợ tơợ c’moo 2020 vêy râu ting pâh âng apêê đha nuôr Cơ Tu chr’hoong Hòa Vang lâng chr’hoong Đông Giang, Tây Giang, tỉnh Quảng Nam. Đhị đâu, đha nuôr Cơ Tu dzoọng bhrợ du lịch za nươr đhị apêê chr’năp văn hóa ty đanh, pa dưr ting c’lâng “ pa chô toọm đac chô lâng crâng ca coong” cơnh lâng bha lang crâng tràm bơơn xăl đoọng lâng crâng n’loong đanh c’moo, đong plăng, tơơm n’loong, môi trường sinh thái.”

Xooc đâu, Vel du lịch vel bhươl “Toọm Sara Fest” vêy dâng 30 ma nưih Cơ Tu ma mông, bhrợ du lịch, dưr vaih đha nuôr Cơ Tu bhrợ du lịch g’luh tr’nơơp đhị đâu. Đợ apêê bhriêl z’hai Cơ Tu năl bhrợ têng coh vel dzoọng k’đhơợng bhrợ apêê lơp pa choom cooch booc, t’taanh ha pêê coh vel bhrợ t’vaih apêê bh’nơơn bh’rợ t’noọl n’loong, n’đooh a dooh, khăn, ch’đhung … đoọng pa câl ha t’mooi. Vel âi bhrợ t’vaih cớ đợ đhr’niêng bh’rợ âng đha nuôr Cơ Tu cơnh: xay xơ ma nưih, bhrợ bh’nooch, bhrợ tvaih đợ c’bhuh tân tung da dă,… đoọng ha t’mooi lêy bêl tươc la lêy coh đâu. Zâp c’xêê, zâp ma nưih Cơ Tu coh vel bơơn đơp tơợ 4,5-6 ưc/cha năc đoọng k’rêê bhrợ bhiêc.

T’cooh Alăng Đợi, Trưởng vel “Toọm Sara Fest” đọong năl, bhrợ du lịch vel bhươl zooi đha nuôr Cơ Tu n’jưah zư lêy lâng bơơn pa dưr apêê c’leh văn hóa ty đanh âng acoon coh zi; n’jưah zooi đha nuôr Cơ Tu yêm têêm pr’ăt tr’mông, ting bhr’dzang z’lâh đha rưt lâng pa dưr nhâm mâng lâh za nươr ooy bhrợ du lịch. T’cooh Nguyễn Xuân Bình, Phó Giám đốc Sơ Du lịch Đà Nẵng xay moon, chính quyền chrhoong Hòa Vang âi k’đươi bh’cộ thành phố Đà Nẵng bhrợ pa dưr Đề án Du lịch vel bhươl chr’hoong Hòa Vang cr’chăl 2021-2025, chr’năp tươc c’moo 2030. Coh đêêc, chr’hoong Hòa Vang xay moon 3 zr’lụ bha lâng đoọng k’rong pa dưr du lịch vel bhươl pa zêng: Bha nụ Tà Lang – Giàn Bí; bha nụ Túy Loan – Thái Lai; Bha nụ Trung Nghĩa- Đông Sơn- Hòa Trung. Đề án xay moon bâc chính sách zooi đoọng ha đha nuôr bhrợ du lịch lâng zư lêy râu liêm crêê za zum âng vel bhươl…

Apêê pr’đhang du lịch vel bhươl chroi đoọng bhrợ t’bâc p’xoọng ha ngành Du lịch Đà Nẵng. Du lịch vel bhươl căh muy bhrợ cha, dzợ pa dưr văn hóa âng vel đong, p’ghit văn hóa đha nuôr Cơ Tu. Cơnh lâng c’rơ t’đang t’pâh âng apêê pr’đhang bh’rợ, ngành Du lịch thành phố Đà Nẵng ma năl lươt đh’rưah, zooi đoọng dh’rưah vel đong coh bh’rợ bhrợ pa dưr, xay pa căh apêê bh’nơơn du lịch vel bhươl tươc lâng đha nuôr, t’mooi coh cr’loọng k’tiêc lâng bha lang k’tiêc./.

Đà Nẵng phát triển du lịch từ văn hóa cộng đồng Cơ Tu

Huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng có tiềm năng phát triển du lịch sinh thái cộng đồng với cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp cùng nhiều lễ hội đặc sắc, đa dạng các làng nghề cũng như công trình kiến trúc cổ, nét văn hóa truyền thống, đậm đà bản sắc của người Cơ Tu đang sinh sống. Thành phố Đà Nẵng cũng đã đầu tư phát triển loại hình du lịch sinh thái cộng đồng với các mô hình homestay mô phỏng theo các nhà Gươl truyền thống; tổ chức các hoạt động văn hóa, nghệ thuật cộng đồng, góp phần bảo tồn, giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa của người đồng bào Cơ Tu tại địa phương. 

  Hiện nay, huyện Hòa Vang có 8 địa điểm du lịch cộng đồng với các loại hình hoạt động khá mới gồm: Homestay ALăng Như; khu cắm trại Yên Retreat ở xã Hòa Bắc; tiệm Bến với dịch vụ giải khát, chụp ảnh, cắm trại ở xã Hòa Phong; dịch vụ leo núi Wildtrek; trang trại Mẹ Ken; homestay Trại Điên; An Nhiên Farm ở xã Hòa Ninh; homestay tại nhà cổ Tích Thiện Đường ở Hòa Nhơn.

Ông Đỗ Thanh Tân, Trưởng Phòng Văn hóa-Thông tin huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng cho biết, từ tháng 5/2019, huyện Hòa Vang đã thí điểm hỗ trợ gần 300 triệu đồng để xây dựng mô hình homestay ALăng Như của anh Đinh Văn Như ở thôn Giàn Bí, xã Hòa Bắc. Đồng thời thuê đơn vị tư vấn chuyên nghiệp tại thành phố Hồ Chí Minh, 'cầm tay chỉ việc' hướng dẫn bà con làm du lịch cộng đồng. Đây là điểm khởi đầu, là nền móng cho việc phát triển Du lịch cộng đồng của huyện Hòa Vang. Mới đi vào hoạt động nhưng mô hình này đã mang lại hiệu quả về kinh tế, giải quyết việc làm cho nhiều người dân địa phương.

Cũng theo ông Đỗ Thanh Tân, nhờ làm du lịch cộng đồng, văn hóa của người Cơ Tu tại Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam được quảng bá rộng rãi trong và ngoài nước. Qua đó, người Cơ Tu càng có ý thức giữ gìn truyền thống văn hóa, từng bước thúc đẩy, phát triển du lịch sinh thái cộng đồng.  

Anh Đinh Văn Như – chủ nhân homestay ALăng Như ở thôn Giàn Bí, xã Hòa Bắc, huyện Hòa Vang cho biết, nhờ sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, mô hình homestay của gia đình anh được xây dựng và hoàn thành giai đoạn 1. Homestay được thiết kế với ngôi nhà sàn 2 tầng đơn giản, có khả năng đón 30 khách/ngày, nằm giữa khuôn viên rộng của một vườn tre, trúc; sau lưng là khe suối lớn với núi đồi, hòa lẫn vào giữa thiên nhiên của núi rừng. Đến đây, du khách không chỉ được nghỉ ngơi, thư giãn, mà còn được trải nghiệm các phong tục, tập quán, lễ hội văn hóa của người Cơ Tu với các điệu múa Tung tung da dá, múa cồng chiêng, hát lý, lội suối bắt cá, lên nương rẫy, tìm hiểu nghề dệt thổ cẩm, đan lát… Mô hình du lịch homestay ra đời đã kéo theo việc thành lập Tổ hợp tác du lịch cộng đồng với gần 50 thành viên là người trong thôn tham gia. Tổ có các nhóm ngành nghề như dệt thổ cẩm, đan lát, ẩm thực, cồng chiêng…

Anh Đinh Văn Như cho biết: “Trước đây, cuộc sống của bà con rất khó khăn, chủ yếu đi làm nương rẫy. Từ khi tham gia làm du lịch cộng đồng, bà con có thêm công việc, cuộc sống đỡ vất vả hơn. Các sản phẩm dệt thổ cẩm, đồ lưu niệm do bà con làm ra, con gà nuôi, con cá bắt được dưới suối được bán cho du khách. Điều này vừa góp phần giữ gìn nét văn hóa, khôi phục nghề truyền thống, vừa tạo được sinh kế cho bà con.”

Hiện nay, Ban quản lý Khu du lịch Suối Hoa ở thôn Phú Túc, xã Hòa Phú, huyện Hòa Vang đã cùng chính quyền địa phương, xây dựng Làng du lịch cộng đồng văn hóa mang tên “Toom Sara Fest”. Ông Huỳnh Tấn Pháp, Giám đốc Khu du lịch Suối Hoa cho biết: “Dự án xây dựng lập làng văn hóa “Toom Sara Fest” ra đời từ đầu năm 2020 có sự tham gia của những người Cơ Tu của huyện Hòa Vang và huyện Đông Giang, Tây Giang, tỉnh Quảng Nam. Tại đây, người Cơ Tu tự đứng ra làm du lịch dựa trên các giá trị văn hóa truyền thống, phát triển theo hướng “trả suối về với tự nhiên” với những cánh rừng tràm được thay thế bằng rừng lâu năm, nhà tranh truyền thống, cây xanh, môi trường sinh thái”.

Hiện tại, Làng du lịch cộng đồng “Toom Sara Fest” có khoảng 30 người Cơ Tu sinh sống, làm du lịch, trở thành cộng đồng người Cơ Tu làm du lịch đầu tiên tại đây. Những nghệ nhân Cơ Tu biết nghề trong làng đứng ra tổ chức các lớp truyền, dạy nghề điêu khắc gỗ, dệt thổ cẩm cho các thành viên trong làng làm ra các sản phẩm tượng gỗ, váy áo, khăn, ví, túi xách dệt thổ cẩm... để bán cho du khách. Làng đã tái hiện lại được các phong tục truyền thống của đồng bào Cơ Tu như: Nghi lễ cưới, hát lý, thành lập các đội biểu diễn múa Tung tung da dá, múa cồng chiêng… để phục vụ du khách khi đến làng tham quan du lịch. Hàng tháng, mỗi người Cơ Tu trong làng được nhận được từ 4,5-6 triệu/người/tháng để yên tâm làm việc.

Ông ALăng Đợi, Trưởng làng “Toom Sara Fest” cho biết, làm du lịch cộng đồng giúp đồng bào Cơ Tu vừa bảo vệ, giữ gìn và phát huy được các bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào mình; vừa giúp người Cơ Tu ổn định, cải thiện cuộc sống, từng bước thoát nghèo và phát triển bền vững hơn dựa vào làm du lịch.

Ông Nguyễn Xuân Bình, Phó Giám đốc Sở Du lịch Đà Nẵng chia sẻ, chính quyền huyện Hòa Vang đã đề xuất lãnh đạo thành phố Đà Nẵng xây dựng Đề án Du lịch cộng đồng huyện Hòa Vang giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Trong đó, huyện Hòa Vang xác định 3 vùng trọng điểm để tập trung phát triển du lịch cộng đồng gồm: Cụm Tà Lang - Giàn Bí; cụm Túy Loan-Thái Lai; cụm Trung Nghĩa-Đông Sơn-Hòa Trung. Đề án đưa ra nhiều chính sách hỗ trợ cho người dân làm du lịch và bảo vệ lợi ích chung cho cộng đồng…

Các mô hình du lịch cộng đồng góp phần làm đa dạng thêm cho ngành Du lịch Đà Nẵng. Du lịch cộng đồng không chỉ làm kinh tế, còn phát huy văn hóa của địa phương, chú trọng văn hóa đồng bào dân tộc Cơ Tu. Với sức hút của các mô hình, ngành Du lịch thành phố Đà Nẵng chủ động đồng hành, hỗ trợ cùng địa phương trong việc xây dựng, quảng bá các sản phẩm du lịch cộng đồng đến với người dân, du khách trong nước và quốc tế./.

                                                      (Trang Tin tức/TTXVN)