Đợ t’ngay nâu, đha đhâm Pa Cô - Hồ Văn Trăng đh’rứah lâng apêê cóh CLB Nghệ thuật A Rel Linh cóh thị trấn A Lưới, chr’hoong A Lưới xoọc t’bhlâng pa choom zâp tiết mục pr’hát xa nưl ra văng đoọng ha Hội thi Diễn xướng bh’lêê bh’la zâp acoon cóh ta bhrợ đhị tỉnh Quảng Ngãi. Hồ Văn Trăng moon, a’đay ặt bhrợ cóh CLB nâu tơợ t’ngay tr’nơợp bhrợ t’váih, tước đâu glặp 2 c’moo. CLB nâu nắc đhị a’đay lâng apêê pr’zợc vêy tr’cơnh cr’noọ cr’niêng đắh pr’hát xa nưl ting ặt pa choom, pa dưr c’năl bh’rợ, bơơn ặt lưm lâng bấc pr’zợc ch’ngai đăn đhị zâp g’lúh thi, hội diễn.

Hồ Văn Trăng moon, zâp t’ngay pa choom vêy bơơn độp 150 r’bhâu đồng. Đợ zên nâu zâp đoọng lướt vốch lâng cha cha, hân đhơ cơnh đêếc, vêy bơơn múa hát, p’cắh moon văn hoá ty chr’nắp âng acoon cóh đay tước zâp ngai nắc râu âng đay rơơm kiêng lấh: “Ha dang lêy lâng zên bơơn bhrợ xoọc đâu nắc cắh bấc, hân đhơ cơnh đêếc, c’la cu cung cơnh apêê pr’zợc cóh CLB ting pấh tu cr’noọ cr’niêng lâng rơơm vêy chrooi pa xoọng zư lêy zâp râu văn hoá chr’nắp liêm âng acoon cóh đay. Ha dợ c’la cu vêy bấc cr’noọ, lêy zâp đhị pa dưr pa xớc, tang chi ớh văn hoá, lấh mơ nắc văn hoá ty chr’nắp cắh bấc, apêê p’niên zư lêy văn hoá cung zr’nắh k’đhạp. Tu cơnh đêếc, acu ting pấh ooy CLB nâu n’jứah đoọng ta moóh pa choom, n’jứah chrooi pa xoọng c’rơ zư lêy, bhrợ pr’đơợ đoọng ha lang t’tưn zư pa dưr văn hoá liêm pr’hay âng acoon cóh đay”.

Amoó A Rel Thuỳ Linh, Chủ nhiệm CLB Nghệ thuật A Rel Linh đoọng năl, CLB bhrợ pa dưr c’xêê 6 c’moo 2022 lâng 10 cha nặc. Xang 2 c’moo moót bhrợ, tước đâu, CLB ơy pa dưr pa xớc lấh 20 cha nặc lâng p’têết pazưm đh’rứah lâng k’zệt cha nặc cóh zâp vel đông chr’hoong A Lưới.

Ting cơnh amoó Thuỳ Linh, zâp apêê cóh CLB zêng nặc đha đhâm c’moor Pa Cô, Tà Ôi lâng Cơ Tu chắp kiêng văn hoá, pr’hát xa nưl. Lấh mơ zâp xa nay bh’rợ, bhiệc bhan văn hoá, hội thi ga mắc, CLB Nghệ thuật A Rel Linh dzợ chi ớh đhị nhà hàng, khách sạn, homestay, đhị du lịch vel bhươl cắh cậ zâp đơn vị, cơ quan cóh A Lưới. Zên lướt chi ớh zâp tiết mục nâu mơ 5 tước 6 ực đồng lâng cơ quan, đơn vị; 2 tước 2,5 ực đồng đhị zâp homestay. Bhiệc bhrợ nâu cắh mưy zooi đoọng CLB váih zên ặt pa bhrợ ta luôn nắc zâp apêê cóh đâu cung váih zên đoọng pa dưr pr’ắt tr’mung: “G’lúh đăn lứch c’moo lâng hân noo ch’noọng CLB vêy bấc show lướt chi ớh. Hân noo ch’noọng nắc lêy chi ớh zâp đhị bhiệc bhan xay xơ cóh zâp nhà hàng, lứch c’moo nắc zâp show tổng kết âng zâp ban ngành. Zên pa chô zâp apêê cóh đâu bêl bấc bhlâng nắc 2-3 ực đồng đhị mưy cha nặc. Bấc apêê ặt ch’ngai, zên lướt vốch lâng zên công ặt pa choom lâng zên mơ đêếc m’bứi bhlâng, hân đhơ cơnh đêếc apêê cung t’bhlâng ting ặt bhrợ pa choom cóh CLB”.

Ting ta pưn bhrợ cơnh CLB Nghệ thuật A Rel Linh, tơợp c’moo n’nắc ahay, CLB pr’hát xa nưl bh’lêê bh’la chr’val Trung Sơn glúh váih lâng 20 cha nặc. Amoó Hồ Thị Lêu, Chủ nhiệm CLB pr’hát xa nưl bh’lêê bh’la chr’val Trung Sơn đoọng năl, bêl ahay, zâp apêê cóh đâu mưy pa choom múa hát đoọng bhrợ pa dưr bh’rợ văn hoá, pr’hát xa nưl đhị zâp vel đông. Xọoc đâu, đợ mơ ta mooi lướt chi ớh cóh A Lưới ting t’ngay ting bấc, bhiệc ặt chi ớh, chấc lêy năl zâp râu chr’nắp văn hoá ty cung dưr bấc, ooy đâu, vêy pr’hát xa nưl bh’lêê bh’la.

Amoó Hồ Thị Lêu bhui har moon, CLB cắh nặc đhị lêy zư pa dưr đoọng ha zâp apêê p’niên, bhrợ t’bơơn zên đoọng ha pêê nắc dzợ đhị ặt chi ớh, giao lưu nghệ thuật lâng chấc lêy năl zâp pr’hát xa nưl ty chr’nắp ahay, zư lêy zâp râu tr’coọ xa nưl ty xoọc vêy đhr’năng bil pất:“Bêl ahay, cắh ơy bhrợ pa dưr CLB, vel đông cung bhrợ văn hoá, pr’hát xa nưl hân đhơ cơnh đêếc k’đhạp pa zưm manứih ting pấh. Bêl vêy CLB nắc bhiệc k’rong pa zưm tơợ apêê t’coóh t’ha tước p’niên liêm buôn lấh. Zâp ngai hâng hơnh, p’zay pa choom, cắh mưy váih bơơn zên nắc dzợ choom zư đợc văn hoá ty chr’nắp âng a’conh a’bhướp ahay”.

Ting cơnh Nghệ nhân Ưu tú Hồ Thị Tư, Phó Trưởng phòng Văn hoá - Thông tin chr’hoong A Lưới, bh’rợ zư lêy lâng pa dưr zâp rau chr’nắp văn hoá ty ta luôn vêy bơơn chr’hoong k’rong lêy, p’ghít liêm. Vel đông ta luôn bhrợ zâp lớp pa choom văn hoá, k’rong bhrợ pa dưr hệ thống lêy bhrợ pa dưr văn hoá cóh vel đông. C’moo 2023, đơn vị ơy bhrợ pa dưr 6 bhiệc bhan văn hoá chr’nắp âng zâp acoon cóh đhị vel đông; bhrợ 6 lớp pa choom văn hoá đhị zâp đắh bh’rợ pa zêng: 2 lớp pa choom pr’hát xa nưl, taanh zèng, gốm, boọc coọch lâng bhrợ Zanơơr.

Nghệ nhân Ưu tú Hồ Thị Tư yêm loom lấh mơ bêl vêy dưr váih bấc CLB văn hoá, pr’hát xa nưl âng lang p’niên, bhrợ ting c’lâng xã hội hoá liêm choom. Râu liêm choom, zay ta bách âng lang p’niên A Lưới ơy bhrợ c’lâng lướt t’mêê đắh bh’rợ zư lêy, pa dưr zâp râu chr’nắp văn hoá ty, lâng chrooi pa xoọng bhrợ chr’nắp liêm đoọng ha pr’đươi bh’rợ du lịch t’pấh bấc ta mooi ch’ngai đăn tước lâng A Lưới: “Cóh vel đông chr’hoong A Lưới xoọc đâu, zâp vel đông zêng vêy đội văn hoá, pr’hát xa nưl cóh vel đông. Cr’chăl nâu cung vêy pa xoọng 3 CLB pr’hát xa nưl âng zâp apêê pr’zợc p’niên bhrợ. Lấh mơ 2 CLB cóh chr’val Trung Sơn lâng CLB nghệ thuật A Rel Linh pa dưr pa xớc ting c’lâng pr’hát xa nưl âng đhanuôr zâp acoon cóh A Lưới. Cắh ơy vêy chính sách zooi đoọng zâp CLB nâu, hân đhơ cơnh đêếc azi ơy bhrợ pr’đơợ đoọng zâp CLB chi ớh đhị zâp xa nay bh’rợ, bhiệc bhan ga mắc cóh vel đông. Ooy đâu zooi đoọng apêê a’đhi vêy chi ớh, pa choom râu pr’hay liêm, râu t’mêê... Hân đhơ bhrợ ha cơnh nắc zêng lêy tước bhrợ đoọng zư lêy, pa dưr zâp râu chr’nắp văn hoá ty ahay”./.

CLB văn hóa, nghệ thuật của giới trẻ vùng cao A Lưới

Phong trào văn hóa, văn nghệ tại các thôn bản trên địa bàn huyện vùng cao A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế đang phát triển mạnh mẽ. Sự ra đời của các CLB văn hóa do giới trẻ khởi xướng, hoạt động hiệu quả, đáp ứng nhu cầu thụ hưởng văn hóa của người dân, góp phần bảo tồn và phát triển các giá trị văn hóa truyền thống hiện nay.

Những ngày này, chàng trai Pa Cô - Hồ Văn Trăng cùng các thành viên Câu lạc bộ Nghệ thuật A Rel Linh ở thị trấn A Lưới, huyện A Lưới đang tích cực tập luyện các tiết mục văn nghệ chuẩn bị cho Hội thi Diễn xướng dân gian văn hóa các dân tộc sắp diễn ra tại tỉnh Quảng Ngãi. Hồ Văn Trăng chia sẻ, em gắn bó với câu lạc bộ này từ những ngày đầu thành lập, đến nay vừa tròn 2 năm. Câu lạc bộ là nơi em và các bạn có chung niềm đam mê văn nghệ tập luyện, trao dồi kiến thức, kết nối bạn bè xa gần thông qua các cuộc thi, hội diễn.

Hồ Văn Trăng cho biết, mỗi ngày luyện tập em nhận được 150 nghìn đồng. Số tiền chỉ đủ chi phí đi lại và ăn uống, song được múa hát, giới thiệu văn hóa truyền thống dân tộc đến mọi người là điều em mong muốn hơn cả: “Nếu so sánh với thu nhập hiện nay thì không cao, nhưng bản thân em cũng như các bạn trong câu lạc bộ tham gia vì đam mê và mong muốn góp phần bảo tồn các nét văn hóa đặc sắc của dân tộc mình. Riêng bản thân em có nhiều suy nghĩ, thấy xã hội ngày càng phát triển, sân chơi văn hóa, nhất là văn hóa truyền thống rất là ít, việc người trẻ bảo tồn văn hóa ngày càng khó. Vì thế, em tham gia câu lạc bộ vừa để học hỏi, vừa góp sức bảo tồn, làm tiền đề cho thế hệ sau tiếp tục kế tục và phát triển văn hóa tốt đẹp của dân tộc mình”.

Chị A Rel Thùy Linh, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Nghệ thuật A Rel Linh cho biết, câu lạc bộ thành lập tháng 6 năm 2022 với 10 thành viên. Sau 2 năm đi vào hoạt động, đến nay, câu lạc bộ đã phát triển hơn 20 thành viên chủ lực và liên kết hàng chục thành viên ở khắp các thôn, bản trên địa bàn huyện A Lưới.

Theo chị Thùy Linh, các thành viên Câu lạc bộ đều là thanh niên Pa Cô, Tà Ôi và Cơ Tu đam mê văn hóa, nghệ thuật. Ngoài các chương trình, lễ hội văn hóa, hội thi lớn, Câu lạc bộ Nghệ thuật A Rel Linh còn nhận biểu diễn tại nhà hàng, khách sạn, homestay, điểm du lịch cộng đồng hay các đơn vị, cơ quan ở A Lưới. Bình quân tiền thù lao cho mỗi tiết mục dao động từ 5-6 triệu đồng đối với cơ quan, đơn vị; 2-2,5 triệu đồng tại các homestay. Cách làm này không chỉ giúp câu lạc bộ có nguồn kinh phí hoạt động thường xuyên mà các thành viên cũng có thêm thu nhập cải thiện đời sống: “Dịp cuối năm và hè câu lạc bộ nhận nhiều show diễn nhất. Mùa hè thì của yếu phục vụ các đám cưới tại các nhà hàng, cuối năm thì các show tổng kết của các ban ngành. Thu nhập các thành viên vào dịp cao điểm khoảng 2-3 triệu đồng/người. Nhiều thành viên nhà rất là xa, chi phí đi lại công tập luyện, lưu diễn mà với mức thu nhập đó tính ra rất ít nhưng các bạn vẫn nhiệt tình tham gia sinh hoạt dùng câu lạc bộ”.        

Nối gót Câu lạc bộ Nghệ thuật A Rel Linh, đầu năm ngoái, Câu lạc bộ Văn nghệ dân gian xã Trung Sơn ra đời với 20 thành viên. Chị Hồ Thị Lêu, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Văn nghệ dân gian xã Trung Sơn cho biết, trước đây, các thành viên chỉ luyện tập múa hát để xây dựng phong trào văn hóa, văn nghệ tại địa phương. Hiện nay, lượng khách du lịch đến với A Lưới ngày càng đông, kéo theo nhu cầu vui chơi, giải trí, tìm hiểu các giá trị văn hóa truyền thống tăng lên, trong đó, có âm nhạc dân gian.

Chị Hồ Thị Lêu phấn khởi, Câu lạc bộ không chỉ là nơi ươm mầm cho các tài năng văn hóa trẻ, tạo thêm thu nhập cho các thành viên, mà đây còn là nơi sinh hoạt, giao lưu nghệ thuật và sưu tầm các làn điệu dân ca cổ, bảo tồn các loại nhạc cụ truyền thống đang có nguy cơ bị mai một: “Trước đây, chưa thành lập câu lạc bộ, địa phương cũng tổ chức văn hóa, văn nghệ nhưng rất khó tập trung được người tham gia. Khi có câu lạc bộ rồi việc huy động từ người già đến trẻ nhỏ trở nên dễ dàng. Mọi người rất nhiệt tình, tập luyện hăng say, bởi không chỉ có thêm thu nhập mà còn gìn giữ được văn hóa  truyền thống của cha ông”. 

Theo Nghệ nhân Ưu tú Hồ Thị Tư, Phó Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện A Lưới, công tác bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống luôn được huyện đầu tư, chú trọng. Địa phương thường xuyên tổ chức các lớp bồi dưỡng, tập huấn truyền dạy văn hóa, đầu tư xây dựng hệ thống thiết chế văn hóa ở cơ sở. Năm 2023, đơn vị đã tái hiện 6 lễ hội đặc sắc của các dân độc bản địa; mở 6 lớp truyền dạy văn hóa ở các lĩnh vực, gồm: 2 lớp dạy hát dân ca, dân vũ, dệt zèng, gốm, điêu khắc và chế tác bông nêu.

 Nghệ nhân Ưu tú Hồ Thị Tư phấn khởi hơn khi liên tiếp xuất hiện các câu lạc bộ văn hóa, nghệ thuật của giới trẻ, hoạt động theo hướng xã hội hóa rất hiệu quả. Sự linh động, sáng tạo của giới trẻ A Lưới đã mở hướng đi mới trong công tác bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, đồng thời góp phần làm phong phú thêm sản phẩm du lịch thu hút du khách xa, gần đến với A Lưới: “Trên địa bàn huyện A Lưới hiện nay, tất cả các thôn bản đều có đội văn hóa, văn nghệ cộng đồng. Bên cạnh đó cũng xuất hiện thêm 3 câu lạc bộ văn nghệ do các bạn trẻ thành lập và hoạt động. Đặc biệt 2 câu lạc bộ ở xã Trung Sơn và Câu lạc bộ Nghệ thuật A Rel Linh phát triển theo hướng dân ca, dân nhạc, dân vũ của đồng bào các dân tộc thiểu số A Lưới. Chưa có chính sách hỗ trợ các câu lạc bộ này nhưng chúng tôi đã tạo điều kiện để các câu lạc bộ biểu diễn tại các chương trình, sự kiện lễ hội lớn của địa phương. Thông qua đó giúp các em được cọ sát, học tập cái hay, cái đẹp, cách làm mới... Dù hình thức nào, cách làm nào thì đều hướng đến làm sao có thể bảo tồn, phát huy được các giá trị văn hóa truyền thống”./.