Pa ghit chơih pay lâng ra pặ a xiu pậ, k’tứi, anoo Bùi Quang Bình, ma nuyh k’rong câl a xiu coh k’ruung Krông Nô (c’nặt thị trấn Buôn Trấp, chr’hoong Krông Ana) đoọng năl, a xiu clơợng 1kg zập p’nong năc vêy chr’năp dal lâh 5-6000 đồng/kg t’piing lâng a xiu k’tứi. A xiu coh đâu bơơn bấc ngai kiêng câl, tu lệê a xiu yêm. “Tơợ bêl tu k’ruung nâu tơợp băn a xiu, zập đoo t’ngay a cu zêng tước đâu, pa câl m’bứi, bấc năc tu apêê chợ, zập t’ngay pa câl dâng 7-8 tạ bấc tước 1 tấn. Cung pa câl  bấc đhị ha dợ t’piing lâng a xiu bấc đhị  năc coh đâu tu đác hooi năc a xiu c’rơ lâh, đui cơnh a hêê pa gớt a chăc.”

          Anoo Dương Phi Phi, ma nuyh băn a xiu coh rôh đhị k’ruung Krông Nô lâh 5 c’moo hay xay moon, pr’loọng đong anoo xoọc băn 20 rôh a xiu coh k’ruung Krông Nô a xiu lăng xooi bhrôông coh đhăm bhưah 2.000m2. Dâng zập c’moo anoo pa câl 200 tấn  a xiu, pa chô lãi tơợ 300-600 ức đồng. Ting cơnh a noo Phi, pleng boo đhí tuh bhlong năc rau căh pr’đoọng bil  bal bấc bhlầng cơnh lâng ma nuyh băn a xiu. Dâng 2 c’moo hay, pr’loọng đong  a noo năc bil  bal dâng 3 tỷ đồng tu đác tuh p’loong bhrợ a xiu lưch chêệt tu mr’hêc đác. Tu cơnh đêêc, bhiệc năl cr’chăl choh băn, liêm choom lâng đhr’năng pleng k’tiếc năc rau chr’năp bhlầng. Anoo Dương Phi Phi moon: “Zr’lụ nâu năc tu đác cung liêm, sạch, băn a xiu nâu đâh dưr pậ, liêm choom bhlầng. K’pân pleng tuh clan năm, doọ k’pân cơnh lơơng, bh’nơơn pa chô têệm ngăn. Acu cung kiêng băn pa xoọng, xoọc đâu năc cung xoọc ta bhưah muy zr’lụ dzợ.”

          Ting cơnh t’cooh Nguyễn Trần Ngọ, Phó Trưởng Phòng Nông nghiệp lâng pa dưr pa xơc vel bhươl chr’hoong Krông Ana, tơợ c’moo 2015, bh’rợ băn a xiu coh rôh dưr vaih lâng ha dưr đhị vel bhươl, k’rong bấc bhlầng năc coh k’ruung Krông Nô (c’nặt z’lâh thị trấn Buôn Trấp) lâng k’ruung Krông Ana k’nặ 20.000m2 đác, bấc bhlầng năc a xiu diêu hồng lâng lăng bhrôông, đợ bấc năc 1.500 tấn a xiu zập c’moo. Chr’hoong xoọc zooi đhanuôr bhrợ t’vaih hợp tác xã bh’rợ tr’nêng băn a xiu coh rôh, pa bhrợ lâng Chi cục Thuỷ sản đoọng pa xang bh’rợ bhrợ têng, pa choom đhanuôr băn ting cơnh apêê pr’đơợ, chứng nhận VietGAP đoọng pa dưr dal bh’nơơn, têệm ngăn đoọng ha bh’nơơn pr’đươi. T’cooh Nguyễn Trần Ngọ moon: “Phòng Nông nghiệp ơy xay moon lâng Ủy ban chr’hoong pa căh apêê xa nay pa too pa choom, pa bhlầng năc pa choom cơnh choh băn, cr’chăl bhrợ têng liêm choom cơnh lâng đhr’năng pleng k’tiếc. Pa bhlầng năc zập c’moo vêy hân noo boo, tuh bhlong. Pa zưm lâng vel đong đoọng pa choom ha đhanuôr băn crêê xa nay, crêê hân noo đoọng vêy bh’nơơn pr’đươi têệm ngăn, doó đươi dua za nươu căh ta đoọng đươi. Bhrợ t’vaih tổ hợp tác bh’rợ tr’nêng choh băn coh dưp đác, coh rôh đoọng liêm buôn xay moon, pa choom cơnh băn choh.”

          Lâng lâh 80km c’lâng k’ruung đác, mặt đác pậ ga măc, chr’hoong Krông Ana, tỉnh Đăk Lăk ơy vêy bấc pr’đơợ liêm buôn đoọng pa dưr bh’rợ băn a xiu coh rôh. Đhơ cơnh đêêc, xa nay pa căh đoọng ha bhiệc pa dưr bh’rợ đanh mâng năc lêy pa têệt lâng bh’rợ zư lêy môi trường tu đác, têệm ngăn c’lâng đác, têệm ngăn ch’na đh’năh lâng têệm ngăn quy định, bh’rợ pháp lý; t’hước tước bhrợ pa dưr chr’năp tr’haanh đoọng ha bh’nơơn a xiu băn coh rôh âng vel đong./.

Nuôi cá lồng bè trên sông-

hướng phát triển kinh tế mới ở huyện Krông Ana, Đắk Lắk

 PV H’Xíu

        Ở vùng hợp lưu 2 con sông Krông Nô và Krông Ana, với lợi thế về địa hình, nguồn nước, khí hậu... huyện Krông Ana, tỉnh Đắk Lắk đang từng bước phát triển nghề nuôi cá lồng bè, mở ra hướng phát triển kinh tế mới cho thu nhập cao trên vùng đất Tây Nguyên.

Cẩn thận lựa chọn và phân loại cá theo kích thước, anh Bùi Quang Bình, thương lái thu mua cá trên sông Krông Nô (đoạn qua thị trấn Buôn Trấp, huyện Krông Ana) cho biết, cá có trọng lượng trên 1kg mỗi con sẽ có giá cao hơn 5 – 6.000 đồng/kg so với cá có kích thước nhỏ hơn. Cá ở đây được ưa chuộng vì thịt chắc, ngọt và kích thước đồng đều. “Từ khi dòng sông này bắt đầu nuôi cá, hầu như ngày nào tôi cũng đi vô đây, nhập ít hay nhiều thì do chợ thôi, trung bình thì ngày cỡ từ 7 – 8 tạ cho tới 1 tấn. Cũng nhập nhiều nơi nhưng so với cá nhiều nơi thì ở đây do nước chảy thì cá khỏe hơn, giống như mình tập thể dục vậy đó.”

        Anh Dương Phi Phi, người nuôi cá lồng bè trên sông Krông Nô hơn 5 năm qua chia sẻ, gia đình anh đang nuôi 20 lồng cá diêu hồng và 2 lồng cá lăng đuôi đỏ trên diện tích 2.000 mét vuông. Trung bình mỗi năm anh xuất bán khoảng 200 tấn cá, lãi từ 300 – 600 triệu đồng. Theo anh Phi, thiên tai lũ lụt là rủi ro lớn nhất đối với người nuôi cá. Cách đây 2 năm, gia đình anh bị thiệt hại khoảng 3 tỷ đồng do nước lũ dâng cao khiến cá chết vì sốc nước. Do đó, việc nắm bắt lịch thời vụ nuôi trồng, phù hợp với điều kiện thời tiết là rất quan trọng. Anh Dương Phi Phi nói: “Vùng này thì nguồn nước cũng tốt, cũng sạch, mình nuôi phát triển được con cá này. Ngoài lũ lụt ra thôi chứ còn lại tính ra là vẫn ổn định, thu nhập cũng đều. Mình cũng muốn mở rộng thêm, hiện tại giờ cũng đang mở rộng thêm một khu nữa.”

        Theo ông Nguyễn Trần Ngọ, Phó Trưởng Phòng Nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện Krông Ana, từ năm 2015, nghề nuôi cá lồng bè hình thành và phát triển tại địa phương, tập trung chủ yếu trên sông Krông Nô (đoạn qua thị trấn Buôn Trấp) và sông Krông Ana (đoạn qua xã Ea Na). Hiện toàn huyện có 221 lồng nuôi với tổng diện tích gần 20.000 mét vuông mặt nước, chủ yếu nuôi cá diêu hồng và lăng đỏ, sản lượng hơn 1.500 tấn cá mỗi năm. Huyện đang hỗ trợ người dân thành lập hợp tác xã nghề nghiệp nuôi cá lồng bè, làm việc với Chi cục Thủy sản để hoàn thiện thủ tục, hướng dẫn người dân nuôi cá theo các tiêu chuẩn, chứng nhận VietGAP nhằm nâng cao chất lượng, ổn định đầu ra cho sản phẩm. Ông Nguyễn Trần Ngọ nói:

        Băng: Phòng nông nghiệp đã tham mưu Ủy ban huyện ban hành các hướng dẫn, đặc biệt là hướng dẫn nuôi trồng, lịch thời vụ thích ứng với biến đổi khí hậu. Đặc biệt ở đây hàng năm có mùa mưa, thiên tai xảy ra. Phối hợp với địa phương để hướng dẫn bà con nuôi đúng quy trình kỹ thuật, đúng thời vụ để sản phẩm ra đảm bảo an toàn, không sử dụng các chất cấm. Thành lập tổ hợp tác nghề nghiệp nuôi trồng thủy sản lồng bè để thuận tiện trong tuyên truyền, hướng dẫn kỹ thuật.

        Với hơn 80km đường sông, diện tích mặt nước lớn, huyện Krông Ana, tỉnh Đắc Lắc có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển nghề nuôi cá lồng bè. Tuy nhiên, vấn đề mới đặt ra để việc phát triển nghề bền vững cần gắn với công tác bảo vệ môi trường nguồn nước, an toàn giao thông đường thủy, an toàn vệ sinh thực phẩm và đảm bảo đúng các quy định, thủ tục pháp lý; hướng tới xây dựng thương hiệu cho sản phẩm cá lồng bè của địa phương./.