Pr’loọng đong Bhơ Nướch Thị Blắc, ăt coh cr’noon R’Cung, chr’val Bha Lêê, chr’hoong Tây Giang, tỉnh Quảng Nam năc muy coh pazêng pr’loọng đong tr’haanh coh bh’rợ pa dưr bh’rợ bhrợ cha. Amoó Blắc xay truih, c’moo 2003, bêl t’mêê bơơn k’diic, pr’ăt tr’mông zr’năh k’đhap, pr’ăt tr’mông đươi bâc bhlâng năc ooy bh’rợ lướt pa bhrợ đoọng ha apêê n’lơơng. C’moo 2005, amoó bơơn vặ 15 ức đồng tơợ Ngân hàng Chính sách Xã hội chr’hoong Tây Giang đoọng pa dưr bh’rợ bhrợ cha. Lâng đợ zên n’nâu, amoó câl m’ma a ọc chô băn, câl máy xát ha roo, zêệ buah, câl chr’noh chr’bêệt âng đhanuôr lâng pa câl hàng tạp hoá. Lâng đợ zên bơơn pay pa chô tơợ bh’rợ pa câl hàng tạp hoá lâng hàng chr’noh chr’bêệt, amoó Bhơ Nướch Thị Blắc bhrợ t’bhưah bh’rợ băn a ọc, băn t’bâc a ọc tươc 30 p’nong. La lay cơnh lâng đhanuôr coh đâu năc buôn băn p’loh, amoó năc bhrợ c’rol liêm mâng, t’bhlâng zâl pr’luh ha a ọc, câl bh’năn liêm mâng râu liêm choom. Đươi vêy cơnh đêêc, a ọc âng pr’loọng đong amoó vaih liêm. Đh’rưah lâng băn t’bâc a ọc lêêh lâh 30 p’nong, pr’loọng đong amoó năc pa câl m’ma a ọc đoọng vên zên băn pa dưr cớ. Amoó Bhơ Nướch Thị Blắc xay moon: Zập c’moo pr’loọng đong amoó bơơn lâh 100 ức đồng tơợ bh’rợ băn a ọc lâng tr’câl tr’bhlêy chr’noh chr’bêệt:“Coh hân noo Ha ọt a ọc buôn crêê pr’luh, năc c’rol u céch đoọng u ngăn, coh hân noo ch’noọng năc l’thai lâh mơ, c’rol năc ng’rao pa sạch; ta luôn phun zơ nươu c’chêệt vi trùng, tiêm zơ nươu đoọng ha ọc. Lâng hàng tạp hoá acu tơợp pa câl tơợ c’moo 2005, t’mêê tơợp pa câl năc pa câl m’bứi pa bhlâng, tươc nâu cơy năc pa câl t’bhưah, pa câl bấc râu hàng hoá lâh mơ. Ng’moon zazum bêl tơợp bơơn k’diic pr’ăt tr’mông zr’năh k’đhap năc acu t’bhlâng chêêc n’năl bh’rợ bhrợ cha tơợ báo đài, tơợ manuyh l’lăm bhrợ têng. Năc ng’t’bhlâng bhrợ, z’lâh zr’năh k’đhap đoọng pa dưr pr’ăt tr’mông âng pr’loọng đong.”

Bơơn k’rong zên, pr’loọng đong amoó Bhơ Nướch Thị Blắc năc câl m’ma a tứch chô băn, câl k’tiêc ha rêê choh tơơm keo, tơơm quế, năc pa câl bâc râu hàng hoá, chr’noh chr’bêệt âng đhanuôr. Amoó Bhơ Nướch Thị Blắc xay moon p’xoọng, tươc c’moo 2014, amoó câl xe ga măc chở đơơng hàng tơợ xuôi ooy da ding k’coong lâng tơợ da ding k’coong chô ooy xuôi, tơợ đêêc kinh tế pr’loọng đong amoó dưr vaih k’rơ, thu nhập bâc lâh mơ. Xoọc đâu, pt’loọng đong amoó ơy choh p’xoọng tơơm cam lâng đhăm ga măc k’nặ 2 hecta, ting n’năc amoó câl p’xoọng xe pếch k’tiêc, xe bán tải đoọng đươi ooy bh’rợ bhrợ cha… Lâng bh’rợ kinh tế âng đay, xang bêl pac lơi zên bhrợ têng zập c’moo pr’loọng đong amoó Bhơ Nướch Thị Blắc bơơn pay pa chô tơợ 300 tươc 400 ức đồng. Kinh tế nhâm mâng, amoó Bhơ Nướch Thị Blắc năc t’bhlâng xay bhrợ bh’rợ xã hội, ta đang moon apêê ta đhâm c’mor, apêê ađhi amoó coh bhươl cr’noon đh’rưah t’bhlâng pa dưr pr’ăt r’mông, t’bil ha ul pa xiêr đharựt. Amoó A Lăng Thị Tớ, ăt coh cr’noon Ta Lang, chr’val Bha Lêê, chr’hoong Tây Giang xay moon: Pr’loọng đong amoó Blắc ta luôn ta đang moon, zooi pazêng pr’loọng đong zr’năh k’đhap đh’rưah bhrợ pa dưr pr’ăt tr’mông, t’bil đharựt nhâm mâng: “Pr’loọng đong amoó Bhơ Nướch Thị Blắc zooi pr’loọng đong cu bâc bhlâng coh bh’rợ pa dưr pr’ăt tr’mông, căh muy coh bh’rợ pa câl hàng tạp hoá, ting n’năc năc coh bh’rợ b’băn lâng bâc bh’rợ n’lơơng. Acu buôn pay hàng tơợ amoó Blắc đoọng chô đơơng pa câl ha đhanuôr coh bhươl cr’noon. C’la cu công rơơm kiêng bơơn ting pa dưr pr’ăt tr’mông ting cơnh bh’rợ âng pr’loọng đong amoó.”

Coh pazêng c’moo ahay, xa nay bh’rợ pân đil pa dưr pr’ăt tr’mông coh vel đong chr’hoong Tây Giang dưr vaih k’rơ. Bấc bh’rợ bhrợ cha cơnh b’băn, ch’choh, dịch vụ âng apêê ađhi amoó Cơ Tu bhrợ c’la năc liêm choom bấc pa bhlâng. Chr’năp bhlâng, cr’noọ bh’rợ bhrợ cha âng apêê ađhi amoó, pa bhlâng năc đợ apêê ađhi amoó dzợ p’niên vêy bâc râu tr’xăl liêm choom, năc đươi dua râu liêm choom âng khoa học, kỹ thuật ooy bh’rợ pa bhrợ. Tơợ đêêc, ơy pa dưr râu liêm choom âng pr’đươi. P’căn Bh’riu Thị Nem, Chủ tịch Hội Liên hiệp Pân đil chr’hoong Tây Giang, tỉnh Quảng Nam xay moon: đươi n’đăh kênh âng pân đil, apêê ađhi amoó coh vel đong ơy bơơn vặ pazêng lâh 46 tỷ đồng đoọng đươi dua ooy bh’rợ bhrợ cha. Bấc apêê ađhi amoó, coh đêêc vêy amoó Bhơ Nướch Thị Blắc ơy pa dưr râu liêm choom âng zên vặ, t’bhlâng pa dưr kinh tế đoọng pa dưr râu bơơn pay pa chô:“Amoó Bhơ Nướch Thị Blắc năc muy coh pazêng pân đil liêm choom ooy bh’rợ pa dưr pr’ăt tr’mông t’bil ha ul, pa xiêr đharựt, kinh tế âng pr’loọng đong amoó năc b’băn lâng pa câl hàng tạp hoá. T’mêê bêl đêêc ahay azi vêy k’dua amoó Blắc xrặ bài tơợp bhrợ cha, ha dang liêm choom năc choom prá xay đhị tỉnh đoọng Hội pân đil chr’hoong zooi cớ amoó Blắc pa dưr kinh tế k’rơ lâh mơ dzợ. Coh cr’chăl ha y, azi t’bhlâng xay moon apêê ađhi amoó n’lơơng ting lêy ooy bh’rợ kinh tế âng amoó Blắc, căh muy apêê ađhi amoó coh chr’val Bha Lêê moon la lay năc dzợ ha apêê ađhi amoó coh chr’hoong Tây Giang moon zazum./.”

Bhơ Nướch Thị Blắc: Thanh niên Cơ Tu làm kinh tế giỏi

PV Hôih Nhàn

Những năm gần đây tại huyện biên giới Tây Giang, tỉnh Quảng Nam, phong trào thanh niên người dân tộc thiểu số phát triển kinh tế, vươn lên làm giàu phát triển mạnh. Bhơ Nướch Thị Blắc ở thôn R’Cung, xã Bha Lêê, huyện Tây Giang là một trong những điển hình như thế. Chị Blắc không chỉ làm giàu cho bản thân mà còn tích cực hỗ trợ các hộ khó khăn vươn lên thoát nghèo bền vững.  

Gia đình chị Bhơ Nướch Thị Blắc, ở thôn R’Cung, xã Bha Lêê, huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam là một trong những hộ tiêu biểu trong phát triển kinh tế. Chị Blắc kể, năm 2003, khi mới lập gia đình, cuộc sống gặp rất nhiều khó khăn, kinh tế chủ yếu dựa vào việc đi làm thuê, làm mướn. Năm 2005, chị được vay 15 triệu đồng từ Ngân hàng Chính sách Xã hội huyện Tây Giang để phát triển kinh tế. Từ số tiền này, chị đầu tư mua heo giống về nuôi, mua máy xay xát lúa, nấu rượu, thu mua nông sản của bà con và bán hàng tạp hoá. Sau khi có nguồn thu nhập từ việc bán hàng tạp hoá và hàng nông sản, chị Bhơ Nướch Thị Blắc mở rộng chăn nuôi heo, tăng đàn dần lên đến 30 con. Khác với bà con nơi đây thường chăn nuôi thả rông, chị xây dựng chuồng trại bài bản, tích cực phòng chống dịch bệnh cho heo, mua thức ăn đảm bảo chất lượng. Nhờ đó, đàn heo của gia đình chị phát triển tốt. Cùng với việc duy trì đàn heo thịt trên 30 con, gia đình chị còn bán heo giống để xoay vòng vốn đầu tư phát triển. Chị Bhơ Nướch Thị Blắc cho biết: Mỗi năm gia đình chị có thu nhập trên 100 triệu đồng từ việc nuôi heo và mua bán nông sản. “Vào mùa Đông đàn heo thường mắc dịch bệnh, nên chuồng trại cần được che kín cho ấm áp, vào mùa hè thì phải thoáng mát, chuồng trại phải rửa sạch sẽ; Thường xuyên phun thuốc khử trùng, tiêm thuốc cho đàn heo. Riêng hàng tạp hoá tôi bắt đầu bán từ năm 2005, mới đầu bán chỉ bán hàng nhỏ lẻ, đến nay đã mở rộng, bán nhiều loại hàng hoá hơn. Nói chung mới đầu lập gia đình cuộc sống khó khăn lắm nên mình tích cực tìm hiểu cách phát triển kinh tế từ báo đài, từ những người làm trước. Phải cố gắng làm, vượt  khó khăn để vươn lên phát triển kinh tế gia đình.”

Tích lũy được nguồn vốn, gia đình chị Bhơ Nướch Thị Blắc tiếp tục đầu tư mô hình nuôi gà, mua đất rẫy trồng cây keo, cây quế, mở bán nhiều loại hàng hoá, nông sản của bà con. Chị Bhơ Nướch Thị Blắc cho biết thêm, đến năm 2014, chị đầu tư mua xe tải để chở hàng từ dưới xuôi lên miền núi và ngược lại, từ đó kinh tế gia đình chị phát triển mạnh hơn, thu nhập cao hơn. Hiện nay, gia đình chị đã đâu tư trồng thêm cây cam trên diện tích gần 2 hec ta, đồng thời chị còn mua thêm xe múc đất, xe bán tải để phục vụ việc làm ăn… Với mô hình kinh tế của mình, sau khi trừ đi chi phí mỗi năm gia đình chị Bhơ Nướch Thị Blắc thu về từ 300 đến 400 triệu đồng. Kinh tế ổn định, chị Bhơ Nướch Thị Blắc tích cực tham gia công tác xã hội, vận động thanh niên, các chị em trong thôn cùng nỗ lực phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo. Chị A Lăng Thị Tớ, ở thôn Tà Lang, xã Bha Lêê, huyện Tây Giang cho biết: Gia đình chị Blắc thường xuyên vận động, giúp đỡ các hộ khó khăn cùng làm kinh tế, xóa nhèo bền vững. “Gia đình chị Bhơ Nướch Thị BLắc hỗ trợ tôi rất nhiều trong quá trình phát triển kinh tế, không chỉ việc buôn bán tạp hoá, mà con việc chăn nuôi và nhiều việc khác nữa. Tôi thường lấy hàng từ chị Blắc để đem về bán cho bà con trong thôn. Bản thân tôi mong muốn được học hỏi và phát triển kinh tế theo mô hình của gia đình chị.”

Những năm qua, phong trào phụ nữ phát triển kinh tế trên địa bàn huyện Tây Giang phát triển mạnh. Nhiều mô hình kinh tế trang trại, chăn nuôi, trồng trọt, dịch vụ do các chị em Cơ Tu làm chủ đạt hiệu quả cao. Đặc biệt, tư duy làm kinh tế của các chị em, nhất là nữ thanh niên trẻ có nhiều thay đổi, sáng tạo, đưa tiến bộ của khoa học, kỹ thuật vào sản xuất. Qua đó đã nâng cao được chất lượng sản phẩm. Bà Bh’riu Thị Nem, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam cho biết: thông qua kênh phụ nữ, chị em trên địa bàn đã được vay tổng cộng hơn 46 tỷ đồng để đầu tư xây dựng các mô hình phát triển kinh tế. Nhiều chị em, trong đó có chị Bhơ Nướch Thị Blắc đã phát huy hiệu quả nguồn vốn, tích cực phát triển kinh tế để nâng cao thu nhập:“Chị Bhơ Nướch Thị Blắc là một trong những phụ nữ điển hình về phát triển kinh tế xoá đói, giảm nghèo, kinh tế của chị là chăn nuôi và bán hàng tạp hoá. Vừa rồi chúng tôi có đề nghị chị Blắc viết bài về khởi nghiệp, nếu đạt sẽ bảo vệ ở cấp tỉnh để Hội Phụ nữ huyện tiếp tục hỗ trợ chị Blắc phát triển kinh tế mạnh hơn nữa. Trong thời gian tới, chúng tôi tiếp tục tuyên truyền, vận động các chị em khác học hỏi theo mô hình kinh tế của chị Blắc, không chỉ cho chị em ở xã Bha Lêê nói riêng mà còn cho cả chị em ở huyện Tây Giang nói chung./.”