Cr’chăl hanua, zên câl zâp râu phân bón, zanươu zư lêy tơơm chr’nóh dưr bấc nắc bhrợ cắh liêm crêê trực tiếp tước bh’rợ bhrợ ha rêê đhuốch âng đhanuôr tỉnh Gia Lai. Hân đhơ cắh kiêng nắc bấc pr’loọng đông ơy lêy cắt pa xiêr đợ mơ phân bón zư lêy bhươn chr’nóh. T’coóh Trần Quốc Toản cóh chr’val Ia Châm, chr’hoong Ia Grai, tỉnh Gia Lai đoọng năl:“C’moo đâu pr’loỌng đông zi bhrợ 2ha cà phê, 5 sao chanh dây, c’moo đâu tu zên phân bón dưr dzoọc dal lấh lâng zâp c’moo nắc nắc pr’loọng đông cung lêy bón phân cung xiêr bấc. cơnh zâp c’moo pr’loọng đông cu bón phân đoọng ha 2ha cà phê 1 tấn m’pâng phân mưy g’lúh, c’moo đâu nắc pân bón 1 tấn a’năm. cơnh zâp c’moo bón phân hân noo boo nắc 3 g’lúh, hân đhơ cơnh đêếc c’moo đâu nắc pân bón 2 g’lúh a’năm.

Đh’rứah lâng bhiệc pa xiêr đợ mơ phân bón hoá học, đhanuôr tỉnh Gia Lai dzợ lêy pay zâp phụ phẩm nông nghiệp đoọng tự ủ phân vi sinh zư lêy tơƠm chr’nóh. T’coóh Lại Quang Huấn cóh vel Chư Wâu, chr’val Chư A Thai, chr’hoong Phú Thiện, xoọc chóh bhrợ 6ha tơơm cha p’lêê xay moon:“C’moo đâu phân vô cơ câl bấc zên, tơợ đêếc nắc lêy ta moóh pa choom, lêy cha mêết pa xoọng đoọng bhrợ phân vi sinh. Lêy pay zâp đắh phân âng pr’loọng đông, cóh vel đông câl pay âng apêê lâng zên câl m’bứi lấh, nắc lêy ủ xang bón tơơm chr’nóh liêm choom.”

Đoọng lêy cha mêết chất lượng, zên câl zâp pr’đươi pr’dua phân bón, pr’đươi nông nghiệp cóh vel đông zâp ngành chức năng âng tỉnh Gia Lai nắc ơy t’bhlâng lêy cha mêết bhiệc bhrợ pa câl zâp pr’đươi pr’dua nâu. T’coóh Lê Hồng Hà, Cục trưởng Cục k’đhơợng zư Thị trường thỉnh Gia Lai đoọng năl, tơợ tơợp c’moo đâu tước nâu cơy, tỉnh Gia Lai nắc ơy bơơn lêy, bhrợ liêm choom 78 tu bhiệc bhrợ cắh liêm crêê zr’lụ phân bón, zanươu zư lêy tơơm chr’nóh, toom zên 230 ực đồng lâng pa đhêy zâp bh’rợ âng 3 cơ sở pa câl phân bón:“Bấc doanh nghiệp lêy bêl zên phân bón bấc ha dợ ting pa dzoọc đoọng bhrợ lâng âng đơơng ooy thị trường phân bón cắh liêm choom. Đhị đhr’năng nâu cung ơy k’đươi moon zâp c’bhúh k’đhơợng zư thị trường ooy đâu vêy c’bhúh cơ động bhrợ zâp bh’rợ, ooy đâu pay mẫu lâng pr’đươi pr’dua phân bón. Xoọc azi ơy pa gơi lướt lêy cha mêết lâng 10 mẫu phân bón, xoọc đâu nắc ơy vêy xay moon 4 mẫu phân bón bhrợ cắh liêm crêê.”

Đhị đhr’năng zên câl phân bón bấc, pr’đươi nông nghiệp dưr dzoọc dal, ngành Nông nghiệp lâng pa dưr pa xớc vel bhươl tỉnh Gia Lai pa rơớt moon đhanuôr lêy k’đhơợng zư bhươn chr’nóh liêm choom, đươi dua phân bón vêy tơơm ríah liêm ghít đoọng oó crêê câl pr’đươi cắh liêm crêê. T’coóh Bùi Trọng Thành, Trưởng phòng Nông nghiệp lâng pa dưr pa xớc vel bhươl chr’hoong Phú Thiện, tỉnh Gia Lai đoọng năl:“Phòng nông nghiệp cung xay moon c’lâng bh’rợ tước đhanuôr lâng zâp vel đông nắc đươi dua phân hoá học nắc lêy đươi dua phân bón chất lượng, vêy tơơm ríah liêm ghít. Lâng nắc đươi dua mưy cơnh k’míah liêm choom. cr’chăl nâu phòng cung p’ghít lêy pa rơớt moon đhanuôr t’bhlâng đươi dua zâp phân bón vi sinh, phân bón hữu cơ ooy bh’rợ tr’nêng đoọng pa xiêr zên câl./.”

Gia Lai: nông dân làm gì khi giá phân bón tăng cao

Giảm lượng phân bón hóa học, sử dụng nguồn phân tự ủ, đó là cách mà nông dân Gia Lai thích ứng để vượt qua bão giá vật tư nông nghiệp. Ngành chức năng địa phương cũng tăng cường quản lý thị trường, và khuyến cáo người dân sử dụng phân bón có nguồn gốc xuất xứ nhằm tránh mua phải hàng kém chất lượng.

Thời gian qua, giá các loại phân bón, thuốc bảo vệ thực vật tăng cao đã ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất nông nghiệp của nông dân tỉnh Gia Lai. Dù không muốn nhưng nhiều hộ gia đình đã phải cắt giảm đáng kể lượng phân bón chăm sóc vườn cây. Ông Trần Quốc Toản ở xã Ia Châm, huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai cho biết:“ Năm nay gia đình tôi làm 2 ha cà phê, 5 sào chanh dây, năm nay do giá cả phân bón tăng cao hơn so với mọi năm thì gia đình cũng bón phân giảm xuống. Như mọi năm gia đình tôi bón phân cho 2 ha cà phê 1 tấn rưỡi phân một đợt, năm nay chỉ dám bón 1 tấn thôi. Như mọi năm bón phân mùa mưa là 3 đợt nhưng năm nay chỉ dám bón 2 đợt”

Cùng với việc giảm lượng phân bón hóa học, nông dân tỉnh Gia Lai còn tận dụng các phụ phẩm nông nghiệp để tự ủ phân vi sinh chăm sóc cây trồng. Ông Lại Quang Huấn ở thôn Chư Wâu, xã Chư A Thai, huyện Phú Thiện, đang canh tác 6 ha cây ăn quả, chia sẻ:“ Năm nay phân vô cơ giá cao quá, từ đó mình mới học hỏi, nghiên cứu thêm để làm phân vi sinh . Tận dụng các nguồn phân của gia đình, chung quanh hàng xóm thu mua của họ với giá rất rẻ thì mình ủ xong bón cây thực sự mà nói rất là hiệu quả”

Để kiểm soát chất lượng, giá các mặt hàng phân bón, vật tư nông nghiệp trên địa bàn các ngành chức năng của tỉnh Gia Lai đã tăng cường kiểm tra, giám sát việc sản xuất, kinh doanh các mặt hàng này. Ông Lê Hồng Hà, Cục Trưởng Cục Quản lý Thị trường tỉnh Gia Lai cho biết: Từ đầu năm đến nay, tỉnh Gia Lai đã phát hiện, xử lý 78 vụ vi phạm trong lĩnh vực phân bón, thuốc bảo vệ thực vật; phạt tiền 230 triệu đồng và đình chỉ hoạt động 3 cơ sở kinh doanh phân bón:“Không ít doanh nghiệp lợi dụng giá phân bón bị đẩy lên cao để sản xuất và đưa vào thị trường phân bón kém chất lượng. Trước tình hình đó cũng đã chỉ đạo cho các đội quản lý thị trường trong đó có đội cơ động thực hiện các biện pháp nghiệp vụ, trong đó có lấy mẫu đối với sản phẩm phân bón. Hiện chúng tôi đã gửi đi kiểm nghiệm với số lượng là 10 mẫu phân bón, hiện nay đã có thông tin 4 mẫu phân bón vi phạm”

Trước tình hình giá phân bón, vật tư nông nghiệp tăng cao, ngành Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Gia Lai khuyến cáo nông dân cần quản lý chăm sóc vườn cây hợp lý, sử dụng phân bón có nguồn gốc rõ ràng để tránh mua phải hàng kém chất lượng. Ông Bùi Trọng Thành, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai cho biết: “Phòng nông nghiệp cũng tuyên truyền định hướng tới bà con nông dân và các địa phương là sử dụng phân hóa học thì cần phải sử dụng phân bón chất lượng, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Đồng thời là sử dụng một cách tiết kiệm hiệu quả. Bên cạnh đó phòng cũng chú trọng công tác khuyến cáo người dân tích cực sử dụng các phân bón vi sinh, phân bón hữu cơ vào sản xuất để giảm chi phí” ./.