Hânnoo t’mêê đâu bơơn z’zăng ha dợ đhanuôr Phan Tùng Châu, ặt đhị vel Nghĩa Hiệp 2, chr’val Ka Đô, chr’hoong Đơn Dương, tỉnh Lâm Đồng căh yêm loom tu bh’nơơn đơơng chô xiêr t’ping lâng lalăm a hay. Dưr vaih đhr’năng nâu năc tu chr’năp pr’đươi ha rêê đhuôch ta luôn dzoóc dal, zên k’rong bhrợ têng dzoóc pâm bhroọt bêl pa câl căh têệm ngăn, căh vêy chr’năp pa têệt pa ring ting c’lâng đanh mâng:“Xọoc đâu chr’năp pr’đươi ha rêê đhuôch dzoóc lalâh dal, zên k’rong bhrợ têng dzoóc dal. Coh đêêc, hàng pa câl, zêng năc apêê mặt hàng bhơi rơ veh đhị đâu zêng vêy chr’năp ếp, đăh pa câl căh têệm ngăn tu pa câl đoọng ha pêê đơ bhlầng.”

Lalay cơnh lâng t’cooh Phan Tùng Châu, đhơ đăh pa câl căh vêy têệm ngăn tu zên câl pr’đươi bhrợ têng lalâh bấc ha dợ chr’năp pa câl lâng đhị pa câl tệêm ngăn tơợ đhr’năng pa têệt pa ring ting cơnh apêê zước câl lalăm, bấc apêê đhanuôr coh vel đong tỉnh Lâm Đồng têệm ngăn bh’nơơn pa chô coh muy đhăm chr’noh choh bhrợ. Năc cơnh zr’lụ choh sầu riêng bh’nơơn dal đhị chr’val Lộc An, chr’hoong Bảo Lâm (Lâm Đồng), đươi vêy xay bhrợ bh’nơơn dal đề án pa têệt pa dưr bhrợ têng, lâng k’rong câl bh’nơơn chr’noh ting xa nay Nghị định 98 âng Chính phủ, k’ha riêng đhanuôr choh sầu riêng coh đâu ơy tệêm ngăn đhị pa câl, pa dưr dal bh’nơơn pa chô. T’cooh Võ Hữu Long, Giám đốc Công ty TNHH bhrợ têng Long Thủy coh vel 6, chr’val Lộc An đoọng năl, tơợ c’moo 2014 tước nâu kêi, thị trường lâng đăh pa câl đoọng ha p’lêê sầu riêng tỉnh Lâm Đồng chr’năl zăng tệêm ngăn. Zập đoo c’moo cung cơnh đêêc, chr’năp doó xiêr dưp 40.000đ/kg căh cợ ặt zâng lâng đhr’năng lêy trôông dấc tu thị trường k’rong câl k’zih. Pa bhlầng, đươi vêy bhrợ têng pa têệt pa zưm đanh mâng lâng bh’nơơn dal bhlưa doanh nghiệp lâng đhanuôr, sầu riêng coh đâu dzợ bấc đhị đoọng bhrợ pa dưr bêl ơy bơơn pa câl ooy k’tiếc k’ruung lơơng. T’cooh Võ Hữu Long moon:“Sầu riêng âng hêê đơơng pa câl ooy k’tiếc k’ruung lơơng căh choom xịt za nươu căh cợ pêêh p’lêê nhuum, tu ting pâh pa câl ting t’nooi năc HTX lêy pêêh p’lêê crêê c’moo đoọng ha doanh nghiệp. Lâng a cu đơơng pa câl ooy k’tiếc k’ruung lơơng năc pa câl lâng chr’năp tr’zệêng, vêy cơnh đêêc năc p’lêê sầu riêng âng hêê vêy chr’năp dzoóc dal, mặ tr’zệêng lâng Thái Lan. Bêl ting pâh t’nooi pa têệt bhrợ têng năc vêy xa nay gr’hoọt cơnh ooy, chr’năp ha mơ. Ha dợ đhanuôr tự choh bhrợ năc ngai kiêng năc choh, ma nuyh đi bhrợ liêm, ma nuyh tôh bhrợ mốp x’rịa zêng pa chô bh’nơơn ếp, p’lêê mốp. Tu cơnh đêêc, bêl ting pâh t’nooi bhrợ têng năc pa chô rau liêm choom bhlầng đoọng ha đhanuôr, ha dang tự choh bhrợ năc căh ngai k’rang, k’đhơợng lêy.”

Đhị tỉnh Lâm Đồng, Đề án pa têệt bhrợ têng lâng k’rong câl bh’nơơn chr’noh ting Nghị định 98 âng Chính phủ đăh chính sách t’pâh pa dưr pa zưm bhrợ têng, pa têệt coh đhr’năng bhrợ têng lâng k’rong câl bh’nơơn cr’noh, bơơn ta bhrợ têng coh cr’chăl c’moo 2019 tước 2023, lâng pazêng zên dâng 270 tỷ đồng. Coh đêêc, vêy lâh 51% zên prặ nhà nước tơợ zên bhrợ têng vel bhươl t’mêê lâng pa zưm tơợ apêê xa nay bhrợ, dự án lơơng; k’nặ 49% đợ zên mơ dzợ năc zên pay tơợ doanh nghiệp, HTX lâng đhanuôr. T’cooh Nguyễn Văn Châu, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp lâng pa dưr vel bhươl Lâm Đồng đoọng năl, xoọc đâu Lâm Đồng ơy bhrợ pa dưr 182 t’nooi pa têệt pa zưm, lâng k’nặ 16.000 pr’loọng choh lâng 2.445 pr’loọng b’băn. Chr’năp bhrợ têng lêy tơợ t’nooi pa têệt pa zưm coh c’moo 2021 bơơn 14 r’bhầu 378 tỷ đồng, pay 20% pazêng chr’năp bhrợ têng âng ngành nông nghiệp coh tỉnh. Cơnh bhơi rơ veh, p’lêê a’pul t’mêê dzoóc tơợ 20-25% chr’năp bh’nơơn t’ping lâng bhrợ têng c’xu. Tước đâu, ngành nông nghiệp lêy zooi, t’pâh đoọng pa dưr pa xoọng bấc cr’noọ bh’rợ pa têệt pa zưm t’mêê, bhrợ têng cơnh đhanuôr choom bhrợ. T’cooh Nguyễn Văn Châu đoọng năl:“Bấc bhlầng đhanuôr ơy pa têệt lâng doanh nghiệp, HTX k’rong bhrợ tước pa câl bh’nơơn chr’noh. Apêê pr’đươi ting t’nooi pa câl tệêm ngăn, chr’năp dal, bh’nơơn dal. Đhơ cơnh đêêc, lâng bh’nơơn ơy bơơn cơnh đêêc ha dợ đợ bh’nơơn âng tỉnh ting t’ngay ting m’bứi tu đhr’năng đươi dua têệm ngăn đăh pa têệt pa zưm. Coh c’lâng bh’rợ pa dưr cớ bh’rợ ha rêê đhuôch cr’chăl c’moo 2022-2025, a zi năc dzợ ra pặ muy đăh zên đoọng bhrợ têng cớ lâng t’bhưah đhăm choh, pa xoọng ooy t’nooi bh’rợ pa têệt  pa zưm đhị bhrợ têng t’mêê”./.

Lâm Đồng tăng giá trị nông sản nhờ liên kết sản xuất theo chuỗi

PV Quang Sáng

Lâm Đồng được xem là tỉnh dẫn đầu cả nước về phát triển nông nghiệp theo hướng công nghệ cao. Nông sản của Lâm Đồng đã có mặt trên khắp thị trường trong nước và xuất khẩu. Tuy nhiên, do giá cả vật tư, chi phí đầu vào sản xuất tăng đột biến, cộng với đầu ra sản phẩm không ổn định nên ảnh hưởng đáng kể đến hiệu quả sản xuất của nông dân. Trước thực tế này, ngoài tăng cường các giải pháp hỗ trợ nông dân trong tổ chức sản xuất, ngành nông nghiệp Lâm Đồng còn đẩy mạnh triển khai thực hiện đề án liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ nông sản theo Nghị định 98 của Chính phủ.

Vụ rau vừa qua được mùa nhưng nông dân Phan Tùng Châu, ở thôn Nghĩa Hiệp 2, xã Ka Đô, huyện Đơn Dương, tỉnh Lâm Đồng vẫn không vui vì nguồn thu nhập bị giảm đáng kể so với trước. Sở dĩ có chuyện này do giá cả vật tư nông nghiệp không ngừng tăng, chi phí đầu vào sản xuất tăng vọt trong khi đầu ra sản phẩm không ổn định, thiếu tính liên kết sản xuất theo hướng bền vững:“Hiện giờ giá cả vật tư nông nghiệp tăng quá cao, chi phí đầu vào sản xuất tăng. Trong khi đó, hàng bán ra, hầu hết các mặt hàng rau tại đây đều có giá thấp, đầu ra không ổn định vì chủ yếu là bán cho thương lái”.

Ngược lại với ông Phan Tùng Châu, tuy bị ảnh hưởng đáng kể bởi chi phí đầu vào tăng cao nhưng nhờ giá cả và đầu ra sản phẩm ổn định thông qua các liên kết sản xuất theo đơn đặt hàng, nhiều nông dân khác trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng vẫn đảm bảo đạt doanh thu trên cùng đơn vị diện tích cach tác. Đơn cử là vùng trồng sầu riêng chất lượng cao tại xã Lộc An, huyện Bảo Lâm (Lâm Đồng), nhờ triển khai có hiệu quả đề án liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ nông sản theo Nghị định 98 của Chính phủ, hàng trăm nông dân trồng sầu riêng nơi đây đã ổn định được đầu ra, nâng cao thu nhập. Ông Võ Hữu Long, Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất thương mại Long Thủy ở thôn 6, xã Lộc An cho biết, từ năm 2014 đến nay, thị trường và đầu ra cho trái sầu riêng tỉnh Lâm Đồng khá ổn định. Chưa có năm nào giá sầu riêng giảm xuống mức dưới 40.000 đồng/kg hay rơi vào tình trạng phải giải cứu vì thị trường tiêu thụ chậm. Đặc biệt, nhờ thực hiện liên kết sản xuất bền vững và hiệu quả giữa doanh nghiệp và nông dân, sầu riêng nơi đây còn nhiều dư địa để tiếp tục phát triển khi đã được xuất khẩu chính ngạch. Ông Võ Hữu Long, nói: “Sầu riêng của mình xuất khẩu không thể muốn xịt thuốc là xịt hay cắt non là cắt được, bởi khi tham gia chuỗi liên kết sản xuất thì HTX phải cắt quả sầu riêng đúng tuổi cho doanh nghiệp chứ. Và tôi xuất khẩu mang qua đó bán thì giá trị cạnh tranh của quả sầu riêng mình mới nâng lên, cạnh tranh được với Thái Lan. Khi tham gia chuỗi liên kết là có điều khoản thỏa thuận như vậy, giá trị cao là vậy. Còn nông dân tự sản xuất bên ngoài, mạnh ai nấy làm, ông này làm tốt ông kia làm xấu thì cuối cùng đều là hàng xấu. Vì vậy khi tham gia chuỗi liên kết sản xuất là có lợi hơn nông dân sản xuất tự phát, không ai quản lý được”.

Tại tỉnh Lâm Đồng, Đề án liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ nông sản theo Nghị định 98 của Chính phủ về chính sách khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm được thực hiện trong giai đoạn 2019 đến 2023, với tổng kinh phí khoảng 270 tỷ đồng. Trong đó, có hơn 51% vốn ngân sách nhà nước từ nguồn xây dựng nông thôn mới và lồng ghép từ các chương trình, dự án khác; gần 49% số tiền còn lại là vốn đối ứng từ doanh nghiệp, HTX và nhân dân. Ông Nguyễn Văn Châu, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lâm Đồng cho biết,  hiện Lâm Đồng đã xây dựng và phát triển được 182 chuỗi liên kết, với gần 16.000 hộ trồng trọt và 2.445 hộ chăn nuôi. Giá trị sản xuất thông qua chuỗi liên kết trong năm 2021 đạt 14 ngàn 378 tỷ đồng, chiếm 20% tổng giá trị sản xuất của ngành nông nghiệp trong tỉnh. Riêng rau, củ quả tươi tăng từ 20 - 25% giá trị sản phẩm so với sản xuất bình thường. Tới đây, ngành nông nghiệp tiếp tục hỗ trợ, khuyến khích để phát triển thêm nhiều mô hình liên kết mới, đáp ứng yêu cầu sản xuất của nông dân. Ông Nguyễn Văn Châu cho hay:“Phần lớn nông dân đã liên kết với doanh nghiệp, HTX khép kín từ sản xuất, chế biến cho đến tiêu thụ sản phẩm. Các sản phẩm theo chuỗi được ổn định được ổn định đầu ra, nâng cao giá trị, đảm bảo chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm. Tuy nhiên, vơi kết quả đạt được như vậy nhưng sản lượng nông sản của tỉnh ngày càng tăng thì nhu cầu thiêu thụ ổn định thông qua liên kết vẫn còn rất lớn. Trong kế hoạch tái cơ cấu ngành nông nghiệp giai đoạn 2022-2025, chúng tôi vẫn bố trí một phần kinh phí để tiếp tục thực hiện mở rộng và phát triển thêm các chuỗi liên kết sản xuất mới”./.