A tưch tăm năc đoo m’ma a tưch âng đhanuôr H’re pa trơơi m’ma lâng a tưch H’Mông đhị chr’hoong da ding ca coong Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi bơơn ma nuyh đươi dua kiêng bhlầng. Cr’nọo bh’rợ băn a tưch tăm bơơn Hợp tác xã dịch vụ cha choh b’băn sạch chr’hoong Sơn Hà xay bhrợ tơợ bấc c’moo đâu t’pâh k’zệt pr’loọng đong đhanuôr ting bhrợ. Tơợ đhị băn p’loh lơi la leh coh apêê pr’loọng đha nuôr, tước nâu kêi, zập pr’loọng băn tơợ 500 tước k’ra bhầu p’nong a tưch tăm. T’cooh Lê Văn Mười, ặt đhị chr’val Sơn Thượng, chr’hoong Sơn Hà đoọng năl, tơợ bêl ting pâh hợp tác xã, pr’loọng đong t’cooh đh’rưah lâng bấc pr’loọng lơơng k’rong băn t’bấc đơơng chô bh’nơơn z’zăng: “Lalăm a hay, đong zi băn la leh, pa câl căh têệm ngăn. Bêl ting bhrợ lâng hợp tác xã năc pa câl têệm ngăn, nâu kêi băn t’bấc cr’năn a tưch.”

        Chr’hooong Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi xọoc vêy 17 hợp tác xã cha choh b’băn lâng dịch vụ pa dưr ting t’nooi pa têệt pa zưm. Đươi vêy cơnh đêêc năc đhanuôr pa ghit đhị băn bhrợ vêy đhị pa câl tệêm ngăn, đơơng chô bh’nơơn dal. Atưch tăm, a tưch hêê, mắm a xiu hr’liêng, khổ qua crâng Sơn Hà vaih năc rau chr’năp yêm lâng ơy pa câl đhị apêê siêu thị ga măc coh prang k’tiếc k’ruung. Pa căn Đinh Thị Trà, Chủ tịch UBND chr’hoong Sơn Hà đoọng năl, vel đong pa căh bấc Nghị quyết chuyên đề ooy pa dưr chr’noh chr’bêệt bh’năn bh’rơơi, đươi dua khoa học công nghệ, pa têệt pa zưm bhrợ têng, k’rong câl ting t’nooi chr’noh… đoọng pa dzooc chr’năp ha bh’nơơn pr’đươi. “Chr’hoong ra pặ c’rơ zập đăh đoọng t’vaih pr’đơợ, pa căh zập bh’nơơn pr’đươi liêm choom âng đhanuôr, pa bhlầng năc cơnh lâng bh’nơơn bha lầng âng vel đong. K’nặ tước đâu , chr’hoong năc vêy xăl t’mêê coh bhrợ têng pa têệt ting t’nooi chr’năp.”

        Lâh 10 c’moo bhrợ têng apêê Nghị quyết âng Tỉnh ủy lâng apêê chính sách âng Trung ương đăh pa dưr pr’ặt tr’mông đhanuôr da ding ca coong, apêê vel đong đhị tỉnh Quảng Ngãi ơy vêy c’nặt bh’rợ chr’năp. Apêê vel đong da ding ca coong ơy k’rong bhrợ têng đoọng pa pa dưr hạ tầng, bhrợ têng apêê cr’nọo bh’rợ, t’vaih bhiệc bhrợ, pa dzoóc thu nhập đoọng ha đhanuôr. Apêê cr’noọ bh’rợ ga ving choh băn, pa dưr crâng a bhuy, zooi, xăl m’ma choh, bh’năn băn… bơơn xay bhrợ. Đhơ cơnh đêêc, pa dưr pr’ặt tr’mông âng đhanuôr căh ơy lâh, căh nhâm mâng, kinh tế crâng căh ơy pa dưr crêê cơnh, bấc đhăm crâng choh dzợ năc zêng keo.

       C’xêê 8/2021, Tỉnh ủy Quảng Ngãi pa căh Nghị quyết đăh t’bhlầng pa dưr pr’ặt tr’mông, pa xiêr đha rựt đanh mâng đhị apêê chr’hoong da ding ca coong. Pa zay tước c’moo 2025, đợ pr’loọng đha rựt da ding ca coong tỉnh Quảng Ngãi xiêr tơợ 4%-4,5%, t’vaih bhiệc bhrợ tơợ 5000-6000 apêê pa bhrợ zập c’moo, bh’nơơn âng cha năc đhanuôr dzoóc bơr chu t’piing lâng c’moo 2020. T’cooh Võ Phiên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi đoọng năl: “Ahêê năc lêy vêy cơnh pa liêm pa crêê. Năc đoo, bhrợ têng apêê cr’noọ bh’rợ ting t’nooi pa têệt pa zưm, têệm ngăn đhanuôr ting pâh vêy pr’đơợ pa dưr bh’rợ tr’nêng. Tơợ đêêc, têệm ngăn pr’ặt tr’mông đoọng ha đhanuôr acoon coh lâng da ding ca coong. A zi năc rơơm vêy pazêng cr’noọ bh’rợ xăl đoọng têệm ngăn bấc rau, têệm ngăn môi trường lâng đơơng chô chr’năp dal lâh mơ./.”

Quảng Ngãi:

Đa dạng sinh kế, nâng cao đời sống bà con miền núi

       Vinh Thông/VOV miền Trung

        Thời gian qua, tại các địa phương miền núi của tỉnh Quảng Ngãi, nhiều mô hình, chuỗi liên kết sản xuất nông nghiệp mang lại hiệu quả kinh tế, nâng cao thu nhập cho người dân. Tỉnh Quảng Ngãi đang nhân rộng các mô hình nhằm đa dạng hóa sinh kế giúp bà con vùng cao phát triển kinh tế hộ gia đình theo hướng bền vững.

        Gà đen là giống gà kiến H’re bản địa lai với gà H’Mông ở huyện miền núi Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi được người tiêu dùng khắp nơi ưa chuộng. Mô hình nuôi gà đen được Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp sạch huyện Sơn Hà triển khai từ nhiều năm nay thu hút hàng chục hộ gia đình xã viên. Từ chỗ chỉ nuôi thả tự nhiên nhỏ lẻ trong hộ gia đình, đến nay, mỗi hộ xã viên nuôi từ 500 đến hàng ngàn con gà đen. Ông Lê Văn Mười, ở xã Sơn Thượng, huyện Sơn Hà cho biết, từ khi tham gia hợp tác xã, gia đình ông cùng nhiều hộ khác mạnh dạn đầu tư mở rộng quy mô nuôi gà đen cho thu nhập đáng kể:“Trước đây gia đình nuôi nhỏ lẻ, đầu ra tiêu thụ sản phẩm bấp bênh. Khi vào hợp tác xã thì đầu ra ổn định, bây giờ mình phát triển chăn nuôi số lượng lớn hơn.”

        Huyện miền núi Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi hiện có 17 hợp tác xã nông nghiệp và dịch vụ phát triển theo chuỗi liên kết. Nhờ đó, người dân chủ động hơn trong trong sản xuất đồng thời nông sản có đầu ra ổn định, mang lại thu nhập cao. Gà đen, gà kiến, mắm cá niên, khổ qua rừng Sơn Hà trở thành đặc sản địa phương và có mặt ở nhiều siêu thị lớn cả nước. Bà Đinh Thị Trà, Chủ tịch UBND huyện Sơn Hà cho biết, địa phương ban hành nhiều Nghị quyết chuyên đề về phát triển nông nghiệp, ứng dụng khoa học công nghệ, liên kết chế biến, tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi... nhằm gia tăng giá trị cho sản phẩm.“Huyện tiếp tục bố trí nguồn lực để tạo đòn bẩy, giới thiệu quảng bá các sản phẩm cho bà con, nhất là đối với những sản phẩm chủ lực của địa phương. Sắp tới huyện sẽ có đổi mới trong phát triển sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị.”

        Sau hơn 10 năm thực hiện các Nghị quyết của Tỉnh ủy và các chính sách của Trung ương về phát triển kinh tế - xã hội miền núi, các địa phương ở tỉnh Quảng Ngãi đã có bước phát triển quan trọng. Các địa phương miền núi đã đầu tư có trọng điểm phục vụ phát triển hạ tầng, xây dựng các mô hình sản xuất, tạo việc làm, tăng thu nhập cho bà con. Các mô hình khoán khoanh nuôi tái sinh rừng, hỗ trợ, chuyển đổi giống cây trồng, vật nuôi… được triển khai. Tuy nhiên, phát triển kinh tế - xã hội còn nhiều hạn chế, chưa bền vững, kinh tế rừng chưa được phát huy đúng mức, phần lớn diện tích rừng trồng vẫn là cây keo.

       Tháng 8/2021, Tỉnh ủy Quảng Ngãi ban hành Nghị quyết về tiếp tục đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, giảm nghèo bền vững ở các huyện miền núi. Phấn đấu đến năm 2025, tỷ lệ hộ nghèo miền núi tỉnh Quảng Ngãi giảm từ 4%- 4,5%/năm, giải quyết việc làm từ 5.000- 6.000 lao động mỗi năm, thu nhập của người dân tăng gấp đôi so với năm 2020. Ông Võ Phiên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi cho biết.“Chúng ta cần phải có sự điều chỉnh. Đó là, xây dựng các mô hình sản xuất theo chuỗi liên kết, đảm bảo người dân tham gia trong chuỗi liên kết có điều kiện phát triển sản xuất. Qua đó, đảm bảo an sinh xã hội của bà con đồng bào dân tộc thiểu số và người dân ở các huyện miền núi. Chúng tôi mong muốn có những mô hình chuyển đổi để đảm bảo đa dạng sinh thái, bảo vệ môi trường và mang giá trị gia tăng cao hơn./.”