Pazêng t’ngay đâu, đhanuôr hêê zập ooy cóh zr’lụ miền Trung xoọc zâng lâng đhr’năng bil bal tu căh liêm âng boo đhí số 12. Râu k’rang bhlầng xoọc đâu nắc vêy bấc ngai lấh chệêt bil tu hr’lang k’tiếc đhị apêê chr’hoong da ding k’coong. Chính quyền lâng ngành chức năng xoọc pa zay k’đươi moon pa liêm râu boo đhí đớc lơi đoọng ha đhanuôr z’lấh k’đháp zr’nắh. Đhơ cơnh đếêc, râu k’rang bhlầng nắc lêy pa ghít đăh cr’noọ pa chắp lu lơ đoọng cha groong râu bil bal đắh acoon ma nuýh buôn dưr váih. PV Đài P’rá Việt Nam xay moon.

          # Ta luôn dưr váih g’lúh hr’lang k’tiếc đhị apêê chr’hoong da ding k’coong Quảng Nam.

          Ơy lấh 3 t’ngay a hay, dáp tợơ bêl lấh g’lúh hr’lang k’tiếc ngân pa bhlầng đhị chr’val Phước Hoà, chr’hoong Phước Sơn g’lấp 4 cha nắc đhanuôr da ding k’coong, xoọc đhị dưr váih hr’lang k’tiếc nắc đoo cung dzợ đhêl k’tiếc l’zốh l’zốch. N’đhơ chính quyền vel đong ơy k’rong t’pấh zập k’bhúh ma nuýh chếêc lêy đhị bấc t’ngay ha dợ tước nâu kêi nắc a chắc  a rang âng 4 cha nắc lấh ta g’lấp cung căh ơy bơơn lêy. Tước t’ngay 8/11, nắc vêy bơơn lêy 2 cha nắc.

          Lalăm đếêc, bêl 8 giờ 30 mr’đoo t’ngay, 3 cha nắc đhanuôr xoọc gặt ha roo cóh ha rêê đhị vel 8 chr’val Phước Hiệp nắc pâm bhroọt k’tiếc đăh ping ha rêê hr’lang, g’lấp mị 2 cha nắc. Muy cha nắc pr’đoọng bhlầng đấh bơơn xó ha dợ nắc cung bhrêy, bơơn tước bệnh viện pa dứah. Lâng 4 cha nắc bil tic cóh g’lúh hr’lang k’tiếc dưr váih đhi chr’val Phước Hoà lalăm đếêc nắc cung căh ơy bơơn lêy.

          Lấh 3 t’ngay pa zay chếêc lêy, k’bhúh chức năng cung căh ơy bơơn lêy 4 cha nắc lấh g’lấp cóh c’lâng 14E, c’nặt chr’val Phước Hoà, chr’hoong Phước Sơn. Pazêng zr’lụ dưr váih hr’lang k’tiếc đắh ta luy âm cung dzợ đhêl k’tiếc l’zốh l’zốch. Bấc t’ngay a hay chính quyền vel đong ơy k’rong 5 bệê xe múc, lâng bấc máy phun đác đoọng chếêc lêy apêê lấh ta g’lấp nâu.

          Bắc Trà My nắc muy cóh pazêng chr’hoong da ding k’coong bil bal đắh acoon ma nuýh bấc bhlầng. T’coóh Trần Anh Tuấn, Chủ tịch UBND chr’hoong Bắc Trà My đoọng năl:

          “Cóh vel đong chr’hoong Bắc Trà My tước nâu kêi nắc vêy 11 cha nắc lấh chệêt bil, 1 cha nắc bil tic lâng 7 cha nắc bhrêy. Xọoc đâu a zi ơy chếêc lêy lâng bơơn lêy a chắc a rang âng 7 cha nắc lâng 3 cha nắc cóh zr’lụ pa bhlầng cr’pân tu cơnh đếêc apêê k’bhúh chức năng pa zay pa đăn chếêc lêy a chắc a rang apêê căh dzợ đoọng đơơng chô ooy đong. M’jứah lâng đếêc, pazêng apêê cơ sở hạ tầng c’lâng p’rang căh choom lướt ra véch, crêê hr’lang k’tiếc lâng pazêng apêê c’lâng DH, 40B, 24C  apêê c’lâng lướt tước trung tâm chr’hoong zêng hr’lang hr’kấh. Bh’nậ đác, ruộng bhươn, bhơi ra véh âng đhanuôr zêng g’lấp bil.”

          Bil bal đắh đong ặt, pr’đươi pr’dua nắc bấc pa bhlầng ha dợ choom bhrợ têng, pa dưr cớ. Bil bal đắh acoon ma nuýh nắc ca ay loom bhlầng. Đhị Bắc Trà My, vêy pr’loọng đong muy chu pêê puôn cha nắc lấh chệêt bil cóh muy g’lúh hr’lang da ding g’lấp đong ặt. Đhị lấh 3 t’ngay, tước nâu kêi nắc cung bơơn lêy 3 cóh 4 cha nắc crêê k’tiếc đhêl g’lấp! A noo Briu Quân-Bí thư Đảng uỷ chr’val A Tiêng, chr’hoong Tây Giang đoọng năl, mị díc điêl da dêy âng k’điêl a noo đhị chr’val Phước Hiệp, chr’hoong Phước Sơn cung crêê ta g’lấp tu da ding hr’lang! Đác mặt cắh choom loon râu ca ay cóh loom!

          Vêy râu ca ay loom, bil bal căh choom g’đéch. Ha dợ, cung vêy pazêng râu ca ay loom, bil bal nắc dưr váih tợơ râu lu lơ, căh pa ghít. N’đhơ ơy  xay moon đoọng lâng pa too moon vêy boo đhí, 5 t’ngay lalăm đếêc, 15 cha nắc pân đil đhị vel Lao Đu chr’val Phứơc Xuân, chr’hoong Phước Sơn nắc cung lướt pa bhrợ ha rêê đoọng ha pân lơơng đắh tốh k’ruung Đăk Mi, bêl rách chô nắc crêê bêl thuỷ điện pa hooi đác túh. Căh pân z’lấh k’ruung đác, apêê rách chô cóh pớ ặt. Apêê ặt jâng tu chr’na ta đơơng âng nắc lứch, cóh đếêc nắc zr’lụ nâu căh vêy sóng điện thoại căh choom t’đang đoọng ha ma nuýh đong. Tợơ bấc t’ngay căh bơơn lêy ma nuýh đong chô ooy đong, apêê nắc t’đang chính quyền zúp zooi. T’coóh Nguyễn Mạnh Hà Chủ tịch UBND chr’hoong Phước Sơn ơy pr’hân k’đươi moon Thuỷ điện Đăk Mi 4 pa đhêy pa hooi đác zêng, m’jứah nắc k’đươi k’bhúh Công an, Quân sự chếêc lêy c’lâng bh’rợ đoọng trôông dấc đơơng chô 15 cha nắc pân đil nâu chô ooy đong.

          Đhị chr’val Tra Bui, chr’hoong Bắc Trà My, đhâng 5/11 xợơng đh’riêng pr’tóh k’rơ. Xọoc đếêc apêê k’bhúh mơ dzợ xoọc pa bhrợ đương lêy boo túh đhị UBND chr’val nắc chô tước vel 5, vel 6 đoọng pa đấh đhấc  đhanuôr. Bấc ngai căh tộ lướt đhấc, apêê moon nắc a đay ặt lấh 20 c’moo hay, đhị đâu doó bool hr’lang da ding. Pa zay lấh mơ nắc Chính quyền ơy glụ pa xó. Lâng, nắc bêl ma nuýh x’rịa dưr xó đanh mơ 5 phút nắc muy bôl da ding dưr hr’lang g’lấp lứch 10 đhr’nong đong.

          Pazêng t’clắh đhêy pậ mơ đhr’nong đong ặt nắc dưr h’tộ m’jứah lâng k’tiếc lụ hoôi chô ooy k’ruung, váih túh clan p’loong zập râu cóh c’lâng lướt. Lâng nâu kêi, apêê nắc apêê căh râu rị dzợ lấh mơ xa nập xập cóh a chắc, lâng nắc ặt g’đéch đhị đong văn hoá vel 4. Bấc ngai ơy bơơn năl nắc ha dang chính quyền căh pa zay pa đhấc nắc 60 cha nắc đhanuôr ơy lấh ặt g’lấp cóh dứp k’tiếc t’mêê hr’lang nắc đoo.

          T’coóh Nguyễn Dương Phi, Phó Chủ tịch UBND chr’val Trà Bui, chr’hoong Bắc Trà My moon:

          “Bêl tước đâu, a zi lêy ghít nắc cóh tu k’ruung vêy hr’lang k’tiếc ngân pa bhlầng. A zi pác bhrợ 2 k’bhúh lâng pa đấh pa đhấc đhanuôr tước ặt đhị tệêm ngăn. Vêy ngai nắc a zi pa xó tu apêê cắh tộ lướt. Xang đếêc nắc a zi pa đhấc giáo viên ặt cóh trường lâng bấc ngai đhanuôr cóh vel 4, vel 6 rách chô nắc a zi căh đoọng. Cóh đếêc, da ding dưr hr’lang, a zi muy loon trôông dấc ma nuýh ha dợ xe lứch ta g’lấp. pr’đoọng bhlầng doó bil bal đắh ma nuýh.”

          Tợơ boo túh nắc đoo, pazêng râu boóp t’đang dưr chr’va cóh m’pâng ha dưm, cóh boo túh. Nắc muy đh’riêng đác hooi hor, đhị đhr’nong đong a hay nắc muy dzợ bha nên, lâng pleng xoọc boo ngân. Râu laliêm choom nắc cắh vêy tước tợơ pleng, nắc tợơ pazêng ma nuýh đăn đay, tợơ đhanuôr vel bhươl, n’đhơ apêê cung xoọc chơ vơ cóh boo đhí túh bhlong. Đhị đhr’năng chệêt bil, apêê nắc pa tệêt g’bọ,k’đhợơng têy đh’rứah z’lấh túh bhlong… Râu pa zay lứch c’rơ âng đay, âng apêê k’bhúh cơnh bộ đội, công an, chính quyền, đoàn thể nắc đhị za nươr chr’nắp liêm bhlầng, ha dợ nắc tợơ pazêng tu bhiệc tếh ky, muy chu dzợ moon pa too, pa hay đhanuôr hêê: Oó lu lơ đoọng tự trôông dấc c’la đay lăm./.

CẦN KHẮC PHỤC TƯ TƯỞNG CHỦ QUAN

TRONG MÙA MƯA LŨ

-

  Những ngày qua, bà con mình khắp nơi ở khu vực miền Trung đang phải chịu thiệt hại nặng nề do ảnh hưởng của bão số 12. Đáng quan tâm, có những cái chết thương tâm do sạt lở núi ở các huyện vùng cao. Chính quyền và ngành chức năng đang nỗ lực chỉ đạo khắc phục hậu quả để bà con mình vượt qua khó khăn trước mắt. Tuy nhiên, điều đáng quan tâm là cần khắc phục tư tưởng chủ quan để đề phòng thiệt hại về người có thể xảy ra. PV Đài TNVN phản ánh:

 Liên tiếp những vụ sạt lở núi xảy ra ở các huyện vùng cao Quảng Nam.

Đã hơn 3 ngày trôi qua, kể từ sau vụ sạt lở núi nghiêm trọng tại xã Phước Hòa (huyện Phước Sơn) vùi lấp 4 người dân vùng cao, hiện trường nơi xảy ra sự việc hiện vẫn ngổn ngang đất đá. Mặc dù chính quyền địa phương đã huy động lực lượng tìm kiếm cứu nạn suốt nhiều ngày qua, nhưng đến nay, thi thể của 4 nạn nhân xấu số vẫn chưa được tìm thấy. Mãi đến ngày 8/11, đã tìm thấy thi thể hai nạn nhân xấu số bị sạt lở vùi lấp.

Trước đó, khoảng 8 giờ 30 cùng ngày, 3 người dân đang gặt lúa rẫy tại thôn 8 (xã Phước Hiệp) thì bất ngờ phần đất tại rẫy sạt lở, đổ sập, vùi lấp hai người. Một người may mắn thoát được khỏi đống sạt lở nhưng cũng bị thương, được đưa đến bệnh viện để điều trị. Riêng 4 người mất tích trong vụ sạt lở xảy ra tại xã Phước Hòa trước đó vẫn chưa được tìm thấy

Sau 3 ngày nỗ lực, lực lượng chức năng vẫn chưa tìm thấy 4 nạn nhân bị vùi lấp trong vụ sạt lở núi trên tuyến đường 14E, đoạn qua xã Phước Hòa, huyện Phước Sơn. Toàn bộ khu vực nơi xảy ra sự việc rất ngổn ngang, với hàng nghìn đất đá đổ xuống phía ta luy âm. Nhiều ngày qua, chính quyền địa phương đã huy động 5 chiếc xe múc, cùng nhiều máy phun nước để tìm kiếm thi thể các nạn nhân xấu số.

Bắc Trà My là một trong những huyện miền núi thiệt hại về người nặng nhất. Ông Trần Anh Tuấn Chủ tịch UBND huyện Bắc Trà My cho biết:

 “Trên địa bàn huyện Bắc Trà My đến giờ phút này có 11 người chết và  1 người mất tích và bị thương 7 người. Hiện nay chúng tôi đã tìm kiếm được  7 xác nạn nhân và con 3 người ở trên khu vực rất hiểm trở cho nên các lực lượng chức năng đang tìm mọi cách tiếp cận và tiếp tục tìm kiếm đưa xác nạn nhân về với gia đình. Cùng với đó, hầu hết các cơ sở hạ tầng giao thông bị ách tắc, bị sói lở trôi và tất cả các tuyến DH, 40B, 24C  các tuyến lộ đi qua trung tâm huyện đều bị sạt lở nhiều. Thủy lợi, ruộng vườn, cây hoa màu của bà con bị vui lấp gần như 100%.”

Thiệt hại về nhà cửa, vật chất là rất lớn nhưng có thể làm lại được. Thiệt hại về con người thì thật là đau xót. Ở Bắc Trà My, có gia đình một lúc mấy người thiệt mạng trong vụ sạt lở núi lấp nhà. Sau hơn ba ngày trời, đến nay cũng mới chỉ tìm thấy được 3 trong số 4 người bị đất đá vùi lấp! Anh Bhriu Quân- Bí thư Đảng ủy xã A Tiêng, huyện Tây Giang cho biết,  cả hai vợ chồng cậu ruột của vợ anh ở xã Phước Hiệp, huyện Phước Sơn cũng vừa bị vùi lấp do núi lở! Nước mắt không thể nào làm trôi được nỗi đau!

  Có những nỗi đau, mất mát bất khả kháng. Nhưng, cũng có những nỗi đau, mất mát bắt đầu từ sự chủ quan. Mặc dù đã được thông báo và nhắc  nhở có mưa bão, 5 ngày trước, 15 phụ nữ ở thôn Lao Đu xã Phước Xuân, huyện Phước Sơn vẫn đi làm rẫy thuê bên kia sông Đăk mi, lúc quay về thì gặp lúc thủy điện đã xả lũ. Không dám qua sông, họ quay lại tìm trại rẫy ở tạm. Họ phải nhịn đói vì thức ăn mang theo đã hết, trong khi khu vực này bị mất sóng điện thoại hoàn toàn nên không thể liên lạc với gia đình.  Sau nhiều ngày không thấy người thân trở về, gia đình họ đã phải kêu cứu chính quyền giúp đỡ. Ông  Nguyễn Mạnh Hà CT. UBND huyện Phước Sơn đã phải khẩn trương yêu cầu thủy điện Đăk mi 4 ngưng xả lũ hoàn toàn, đồng thời huy động lượng lượng Công an, Quân sự tìm biện pháp ứng cứu để đưa 15 phụ nữ này trở về nhà cùng gia đình.

Tại xã Trà Bui huyện Bắc Trà My, trưa 5.11 nghe tiếng nổ lớn. Lập tức các lực lượng còn lại đang trực bão lũ ở UBND xã lao về thôn 5, thôn 6 để dời dân khẩn cấp.Nhiều người không chịu rời đi, bởi họ cho rằng trong 20 năm qua, ở đây chưa từng có việc lở núi.Kiên quyết. Chính quyền đã cưỡng chế. Và rồi, khi người cuối cùng vừa dời đi, 5 phút sau, cả quả đồi đã san phẳng 10 ngôi nhà.

Những tảng đá to bằng ngôi nhà ầm ầm lao xuống cùng đất nhão, cả con suối phút chốc thành dòng sông lũ, cuốn phăng mọi thứ trên đường đi.Và bây giờ, họ đang trải qua những giờ phút không còn gì ngoài quần áo mặc trên người, và tạm trú tại nhà văn hóa thôn 4.Nhiều người nhận ra nếu chính quyền thiếu kiên quyết, 60 người sẽ nằm dưới đống núi lở kia.

Ông Nguyễn Dương Phi, Phó Chủ tịch UBND xã Trà Bui, huyện Bắc Trà My nói:

“Khi đến hiện trường, chúng tôi xác định rằng, trên đầu nguồn có sạt lở rất nghiêm trọng. Chúng tôi chia  thành hai tổ và kịp thời sơ tán dân đến nơi an toàn. Thậm chí là phải cưỡng chế dân mới đi. Sau đó chúng tôi tiếp tục sơ tán một số giáo viên ở lại điểm trường tại đây và một số bà con của thôn 6 từ thôn 4 để quay về nhà chúng tôi đã kịp ngăn chặn. Trong lúc đó, sạt lở từ trên núi cao ập xuống, chúng tôi chỉ kịp cứu được người, còn xe bị vùi lấp hết. May không thiệt hại về người”.

Trện bão lũ vùa qua, những lời khẩn cầu vang lên trong đêm mưa, trên dòng lũ. Chỉ có tiếng nước chảy cuồn cuộn phía dưới kia, nơi căn nhà chỉ còn trơ tường và trụ móng, và cơn mưa sầm sập đổ xuống. Điều kỳ diệu không đến từ ông trời, mà từ những người hàng xóm, dù họ cũng đang chơi vơi trong lũ. Giữa thời khắc sinh tử, họ níu lấy nhau lội qua dòng lũ hung tàn…Sự hết mình để cứu dân của các lực lượng như bộ đội, công an, chính quyền, đoàn thể là chỗ dựa đáng quí, nhưng qua những vụ việc ở trên, thêm một lần nhắc nhở bà con chúng ta: Hãy đừng bao giờ chủ quan để tự cứu lấy mình trước./.