Ha pruốt nâu, bấc pr’loọng đhanuôr Cơ Tu zr’lụ ca noong k’tiếc Quảng Nam bơơn cha Tết coh đong ăt t’mêê. Lâng apêê, nâu năc Tết đơơng chr’năp lalay, tu g’luh tr’nơợp bơơn ặt coh đhr’nong đong liêm mâng, aih l’thai đhị zr’lụ ặt t’mêê. Đhanuôr ặt bha bhụ, đoàn kết lâh mơ bêl Tết tước ha pruốt chô.
Ha pruốt nâu, bấc pr’loọng đhanuôr Cơ Tu zr’lụ ca noong k’tiếc Quảng Nam bơơn cha Tết coh đong ăt t’mêê. Lâng apêê, nâu năc Tết đơơng chr’năp lalay, tu g’luh tr’nơợp bơơn ặt coh đhr’nong đong liêm mâng, aih l’thai đhị zr’lụ ặt t’mêê. Đhanuôr ặt bha bhụ, đoàn kết lâh mơ bêl Tết tước ha pruốt chô.
Bh’rợ hiếu, hỷ năc râu la liêm văn hoá tơợ ahay âng manuyh Việt, coh đêêc vêy đhanuôr Cơ Tu. Tơợ bh’rợ hiếu, hỷ, đhanuôr năc xay truih ooy bh’rợ tr’nêng bhui har, bh’rợ tr’nêng râu căh lâh pr’đoọng coh pr’ắt tr’mông. Tơợ đêêc, zập ngai đh’rưah n’năl, đh’rưah ắt mamông liêm crêê, pa dưr bhươl cr’noon đoàn kết. Hân đhơ cơnh đêêc, coh pr’ắt tr’mông nâu cơy, râu vaih p’xoọng lâng căh liêm choom coh bh’rợ hiếu, hỷ xoọc bhrợ ta uah ta ruông lâng dưr vaih râu ha lêệng lâng bấc pr’loọng đong đhanuôr acoon coh đhị da ding k’coong.
Bh’rợ hiếu, hỷ năc râu la liêm văn hoá tơợ ahay âng manuyh Việt, coh đêêc vêy đhanuôr Cơ Tu. Tơợ bh’rợ hiếu, hỷ, đhanuôr năc xay truih ooy bh’rợ tr’nêng bhui har, bh’rợ tr’nêng râu căh lâh pr’đoọng coh pr’ắt tr’mông. Tơợ đêêc, zập ngai đh’rưah n’năl, đh’rưah ắt mamông liêm crêê, pa dưr bhươl cr’noon đoàn kết. Hân đhơ cơnh đêêc, coh pr’ắt tr’mông nâu cơy, râu vaih p’xoọng lâng căh liêm choom coh bh’rợ hiếu, hỷ xoọc bhrợ ta uah ta ruông lâng dưr vaih râu ha lêệng lâng bấc pr’loọng đong đhanuôr acoon coh đhị da ding k’coong.
Những ngày vui Tết, ở nhiều nơi, trò đỏ - đen lôi kéo nhiều người vào chơi, không kể nam nữ hay già trẻ. Những cuộc sát phạt trên chiếu bạc đã bị lực lượng Công an bắt quả tang và xử lý nghiêm nhưng hệ lụy thường kéo dài, ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống gia đình, làm tổn thương tinh thần những đứa trẻ, ám ảnh người thân về nợ nần… Câu chuyện sau đây xin gửi tới bà con thông điệp: Hãy tỉnh táo, không để mình rơi vào Cạm bẫy đỏ đen.
Những ngày vui Tết, ở nhiều nơi, trò đỏ - đen lôi kéo nhiều người vào chơi, không kể nam nữ hay già trẻ. Những cuộc sát phạt trên chiếu bạc đã bị lực lượng Công an bắt quả tang và xử lý nghiêm nhưng hệ lụy thường kéo dài, ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống gia đình, làm tổn thương tinh thần những đứa trẻ, ám ảnh người thân về nợ nần… Câu chuyện sau đây xin gửi tới bà con thông điệp: Hãy tỉnh táo, không để mình rơi vào Cạm bẫy đỏ đen.
Đhị pr’đơợ dưr k’rơ âng công nghệ thông tin xooc đâu, đha nuôr apêê acoon coh da ding ca coong, k’noong k’tiêc tỉnh Quảng Nam xooc r’dợ choom ăt ma mông, đươi dua công nghệ coh pr’ăt tr’mông. Đha nuôr căh muy t’đang điện, nhắn tin p’têêt pa zum lâng ma nưih đong, pr’zơc chr’ơh, năc dzợ đươi dua apêê pr’đợ âng mạng xã hội cơnh cơnh facebook, zalo,tiktok… đoọng pa câl pr’đươi, t’bơơn zên pa chô ha pr’loọng đong.
Đhị pr’đơợ dưr k’rơ âng công nghệ thông tin xooc đâu, đha nuôr apêê acoon coh da ding ca coong, k’noong k’tiêc tỉnh Quảng Nam xooc r’dợ choom ăt ma mông, đươi dua công nghệ coh pr’ăt tr’mông. Đha nuôr căh muy t’đang điện, nhắn tin p’têêt pa zum lâng ma nưih đong, pr’zơc chr’ơh, năc dzợ đươi dua apêê pr’đợ âng mạng xã hội cơnh cơnh facebook, zalo,tiktok… đoọng pa câl pr’đươi, t’bơơn zên pa chô ha pr’loọng đong.
Muy hân noo ha pruốt cớ năc chô tước zập ooy prang K’tiếc k’ruung, Ha pruốt tước, coh pazêng zr’lụ da ding k’coong, c’noong k’tiếc tỉnh Quảng Nam, pô mai, pô cúc rơợc riíc chơh la liêm. Pazêng đhr’nong đong ơy vêy ta ven pa liêm, đhanuôr ắt tôm bánh chưng, avị Cuốt, ra văng pazêng râu chr’na đha năh, đớc pô p’lêê p’coo ooy r’ping bhuôih abhuục avuah, ra văng đương muy hân noo ha pruốt t’mêê têêm ngăn bhui har.
Muy hân noo ha pruốt cớ năc chô tước zập ooy prang K’tiếc k’ruung, Ha pruốt tước, coh pazêng zr’lụ da ding k’coong, c’noong k’tiếc tỉnh Quảng Nam, pô mai, pô cúc rơợc riíc chơh la liêm. Pazêng đhr’nong đong ơy vêy ta ven pa liêm, đhanuôr ắt tôm bánh chưng, avị Cuốt, ra văng pazêng râu chr’na đha năh, đớc pô p’lêê p’coo ooy r’ping bhuôih abhuục avuah, ra văng đương muy hân noo ha pruốt t’mêê têêm ngăn bhui har.
Moon tươc ma nưih Cơ Tu năc moon tươc Gươl. Gươl căh muy năc bh’rợ kiến trúc liêm pr’hay, năc bh’nơơn bh’rợ văn hóa chr’năp pr’hăt năc dzợ đơơng c’leh la lay ha pr’đơợ đhăm k’tiêc âng ma nưih Cơ Tu. Gươl cơnh năc muy c’leh ma bhuy chr’năp lâng pa bhlâng tr’đăn coh pr’ăt tr’mông âng ma nưih Cơ Tu.
Moon tươc ma nưih Cơ Tu năc moon tươc Gươl. Gươl căh muy năc bh’rợ kiến trúc liêm pr’hay, năc bh’nơơn bh’rợ văn hóa chr’năp pr’hăt năc dzợ đơơng c’leh la lay ha pr’đơợ đhăm k’tiêc âng ma nưih Cơ Tu. Gươl cơnh năc muy c’leh ma bhuy chr’năp lâng pa bhlâng tr’đăn coh pr’ăt tr’mông âng ma nưih Cơ Tu.
Cr’chăl hanua, Đảng lâng Nhà nước ơy pa glúh bấc chính sách zooi đoọng, k’rong pa dưr pa xớc pr’ắt tr’mung k’coong ch’ngai, zr’lụ đhanuôr acoon cóh. Tu cơnh đâu, pr’ắt tr’mung đhanuôr k’coong ch’ngai, zr’lụ đhanuôr acoon cóh ting pa dưr pa xớc, pr’ắt tr’mung âng đhanuôr ting bhr’dzang pa dưr dal. Hân đhơ cơnh đếêc, xoọc vêy bấc đhanuôr dzợ zư đợc j’niêng bh’rợ cắh liêm crêê, bhrợ cắh liêm crêê tước pa dưr pa xớc pr’ắt tr’mung lâng bh’rợ pa xiêr đha rứt âng Đảng, Chính phủ xoọc t’bhlâng bhrợ…
Cr’chăl hanua, Đảng lâng Nhà nước ơy pa glúh bấc chính sách zooi đoọng, k’rong pa dưr pa xớc pr’ắt tr’mung k’coong ch’ngai, zr’lụ đhanuôr acoon cóh. Tu cơnh đâu, pr’ắt tr’mung đhanuôr k’coong ch’ngai, zr’lụ đhanuôr acoon cóh ting pa dưr pa xớc, pr’ắt tr’mung âng đhanuôr ting bhr’dzang pa dưr dal. Hân đhơ cơnh đếêc, xoọc vêy bấc đhanuôr dzợ zư đợc j’niêng bh’rợ cắh liêm crêê, bhrợ cắh liêm crêê tước pa dưr pa xớc pr’ắt tr’mung lâng bh’rợ pa xiêr đha rứt âng Đảng, Chính phủ xoọc t’bhlâng bhrợ…
Đợ apêê t’cooh ta ha chr’năp âng bhươl cr’noon đhanuôr da ding k’coong, apêê t’cooh bhươl căh muy năc đhị za nươr nham mâng ting n’năc năc ting bhrợ t’vaih râu t’mêê liêm coh pr’ắt bh’rợ âng đhanuôr da ding k’coong… Apêê đoo công năc đợ manuyh vêy bấc râu chroi đoọng coh bh’rợ prá xay, p’too pa choom đhanuôr zư lêy râu chr’năp pr’hay âng văn hoá ty đanh
Đợ apêê t’cooh ta ha chr’năp âng bhươl cr’noon đhanuôr da ding k’coong, apêê t’cooh bhươl căh muy năc đhị za nươr nham mâng ting n’năc năc ting bhrợ t’vaih râu t’mêê liêm coh pr’ắt bh’rợ âng đhanuôr da ding k’coong… Apêê đoo công năc đợ manuyh vêy bấc râu chroi đoọng coh bh’rợ prá xay, p’too pa choom đhanuôr zư lêy râu chr’năp pr’hay âng văn hoá ty đanh
Đhị chr’hoong da ding ca coong A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế, đha nuôr Cơ Tu ma mông k’rong bâc coh apêê chr’val Hồng Hạ, Hương Nguyên, Lâm Đớt,… Công cơnh apêê đhi noo acoon coh n’lơơng, đha nuôr Cơ Tu coh đâu công dzợ bơơn zư đơc bâc c’leh văn hóa chr’năp pr’hay, coh đêêc vêy bâc bhr’ươr pr’hat, pr’múa. Đoọng đợ bhr’ươr pr’hat Cơ Tu ăt chr’va coh crâng ca coong, bâc t’cooh vel, nghệ nhân coh chr’hoong A Lưới công xooc t’ngay ha dum pa choom đoọng ha pr’châc p’niên, tơợ đêêc, chroi đoọng zư đơc lâng pa dưr đợ chr’năp văn hóa âng đha nuôr đay.
Đhị chr’hoong da ding ca coong A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế, đha nuôr Cơ Tu ma mông k’rong bâc coh apêê chr’val Hồng Hạ, Hương Nguyên, Lâm Đớt,… Công cơnh apêê đhi noo acoon coh n’lơơng, đha nuôr Cơ Tu coh đâu công dzợ bơơn zư đơc bâc c’leh văn hóa chr’năp pr’hay, coh đêêc vêy bâc bhr’ươr pr’hat, pr’múa. Đoọng đợ bhr’ươr pr’hat Cơ Tu ăt chr’va coh crâng ca coong, bâc t’cooh vel, nghệ nhân coh chr’hoong A Lưới công xooc t’ngay ha dum pa choom đoọng ha pr’châc p’niên, tơợ đêêc, chroi đoọng zư đơc lâng pa dưr đợ chr’năp văn hóa âng đha nuôr đay.
Bhrợ pa dưr bh’rợ cr’lặ k’noong k’tiếc biển đảo, bhrợ pa dưr gươl, xập xa nập ty chr’nắp ahay... cóh trường học nắc đợ bhiệc bhrợ pr’hay chr’nắp âng bấc trường học cóh chr’hoong k’noong k’tiếc Tây Giang, tỉnh Quảng Nam. Đợ bhiệc bhrợ liêm ghít, pr’hay chr’nắp nâu chrooi pa xoọng p’too pa choom văn hoá ty chr’nắp, bhrợ pa dưr loom luônh hâng hơnh đoọng ha học sinh acoon cóh.
Bhrợ pa dưr bh’rợ cr’lặ k’noong k’tiếc biển đảo, bhrợ pa dưr gươl, xập xa nập ty chr’nắp ahay... cóh trường học nắc đợ bhiệc bhrợ pr’hay chr’nắp âng bấc trường học cóh chr’hoong k’noong k’tiếc Tây Giang, tỉnh Quảng Nam. Đợ bhiệc bhrợ liêm ghít, pr’hay chr’nắp nâu chrooi pa xoọng p’too pa choom văn hoá ty chr’nắp, bhrợ pa dưr loom luônh hâng hơnh đoọng ha học sinh acoon cóh.