Đợ t’ngay ta bhrợ bhiệc bhan, zr’lụ đợc p’cắh không gian văn hoá zâp acoon cóh tỉnh Quảng Nam ta luôn t’pấh bấc ơl manứih lướt lêy. Amoó Bhling Nhớ, tước tơợ chr’val Zuốih, chr’hoong Nam Giang nắc ơy ting pấh tân tung da dặ 5 c’moo đâu lâng nâu đoo nắc g’lúh tr’nơợp amoó bơơn chi ớh p’cắh đhị bấc manứih lêy. Lâng zâp đha’đhâm c’moor pân’jứih pân’đil Cơ Tu cóh 3 chr’hoong Nam Giang, Đông Giang, Tây Giang, bơơn chi’ớh p’cắh pr’múa ty chr’nắp âng acoon cóh đay ooy mưy đhị không gian văn hoá liêm chr’nắp nắc đoo âng apêê ta luôn hơnh déh, yêm loom. Amoó Bh;ing Nhớ moon: “Apêê lướt lêy cóh cr’loọng k’tiếc lâng k’tiếc k’ruung pr’zợc Lào nắc apêê yêm loom, hơnh déh ooy đợ pr’hoọm liêm chr’nắp âmng manứih Cơ Tu moon lalay, apêê ặt pazưm lêy cha’mêết đợ pr’múa tân tung da dặ âng manứih Cơ Tu. Acu rơơm kiêng apêê bhrợ têng bấc bh’rợ đoọng lêy đợc p’cắh truyền thống âng manứih Cơ Tu lâng acu nắc múa bấc lấh mơ đoọng zâp ngai cóh k’tiếc k’ruung hêê lâng cóh lơơng năl tước pr’múa tân tung da dặ âng manứih Cơ Tu”.

Cắh mưy đợc p’căh đợ râu chr’nắp liêm văn hoá vật thể, phi vật thể ooy pr’ắt tr’mung zâp t’ngay âng đhanuôr acoon cóh cóh k’coong ch’ngai, đhị bhiệc bhan văn hoá Thể thao zâp chr’hoong k’coong ch’ngai g’lúh nâu, tỉnh Quảng Nam dzợ âng đơơng zâp j’niêng cr’bưn ty chr’nắp âng manứih Cơ Tu cơnh bhuốih k’tiếc bhrợ padưr vel bhươl, tết hơnh déh cha ha roo t’mêê, bhuốih cáih crâng k’coong... đoọng zâp chr’hoong bhrợ padưr cớ. Zâp j’niêng cr’bưn k’noọ lêy bil pất nắc ơy bơơn ta bhrợ padưr liêm chr’năp cớ. T’coóh Pa Lăng Bưng, Phó phòng Văn hoá Thông tin chr’hoong Tây Giang, tỉnh Quảng Nam đoọng năl: “Tây Giang xoọc đâu dzợ zư đợc zâp râu văn hoá ty chr’nắp, ooy đâu vêy pr’múa tân tung da dặ, lâng zâp bhiệc bhan cơnh bhuốih cáih crâng k’coong, cha ha roo t’mêê lâng bấc bhiệc bhan lơơng. Tây Giang nắc dzợ zư đợc lâng padưr đoọng ha y chroo choom bhrợ ha ngành du lịch đoọng t’bhlâng lêy cha’mêết”.

Zư lêy văn hoá đoọng padưr pa’xớc du lịch... nắc đoo mưy c’lâng lướt âng zâp chr’hoong vêy bấc đhanuôr Cơ Tu cóh k’coong ch’ngai đắh Tây âng tỉnh Quảng Nam ơy lâng xoọc lêy chô. C’lâng lướt nâu nắc ơy bơơn bhrợ têng liêm gít đhị t’ngay bhiệc bhan pậ chr’nắp âng k’bhạn đhanuôr cóh k’coong ch’ngai Quảng Nam t’mêê bơơn bhrợ têng đhị chr’hoong Nam Giang. T’coóh Hồ Tấn Cường, Phó Gíam đốc Sở Văn hoá Thể thao lâng Du lịch tỉnh Quảng Nam đoọng năl: “Pr’hoọm liêm chr’nắp văn hoá nâu cung zúp đoọng ha pêê vêy pa xoọng đhị c’năl, lướt tước đoọng lêy cha’mêết đợ chr’nắp văn hoá. Ooy bh’rợ bhiệc bhan nâu lấh mơ zư lêy nắc bhiệc tr’nơợp lêy padưr pa’xớc du lịch đoọng âng đơơng tước bh’nơơn pr’đươi nâu tước lâng ta mooi ch’ngai đăn lâng đhị pr’đơợ nâu nắc lêy pa’xoọng zên bơơn bhrợ ha đhanuôr nắc ahêê vêy g’lúh đoọng zư lêy văn hoá âng đay”.

Choom moon, đợ râu chr’nắp liêm văn hoá ma bhưy chr’nắp âng crâng k’coong bơơn đhanuôr Cơ Tu bhrợ p’cắh đhị bhiệc bhan g’lúh nâu nắc ơy đợc đoọng bấc râu liêm chr’nắp lâng pr’hay cóh loom manứih ch’ngai đăn ting lêy. Nâu đoo cung nặc pr’đơợ đoọng t’pấh ta’mooi tước lâng vel bhươl đhanuôr acoon cóh đắh Tây âng tỉnh Quảng Nam./.

Bảo tồn bản sắc văn hóa Cơ Tu

Tấn Sỹ

Lễ hội Văn hóa Thể thao các dân tộc thiểu số tỉnh Quảng Nam lần thứ 19 tổ chức tại huyện Nam Giang được xem là một lễ hội quy tụ những nét văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc thiểu số miền núi Quảng Nam. Trong đó, đồng bào Cơ Tu tại các huyện Nam Giang, Đông Giang, Tây Giang với nét văn hóa truyền thống độc đáo đã tạo nên một không gian văn hóa đậm đà bản sắc cho lễ hội.

Những ngày diễn ra lễ hội, khu trưng bày không gian văn hóa các dân tộc thiểu số tỉnh Quảng Nam luôn thu hút đông đảo người đến xem. Chị Bling Nhớ, đến từ xã Zuôil huyện Nam Giang, đã tham gia múa tân tung da dá 5 năm nay và đây là lần đầu tiên chị được biểu diễn trước đông đảo mọi người. Với các thanh niên nam nữ Cơ Tu ở 3 huyện Nam Giang, Đông Giang, Tây Giang, được biểu diễn điệu múa cổ truyền của dân tộc mình trong một không gian văn hóa đậm sắc màu là điều mà họ luôn tự hào. Chị Bling Nhớ, chia sẻ: “Khán giả trong và ngoài nước như nước bạn Lào họ đón nhận nhiệt tình về truyền thống, bản sắc văn hóa dân tộc của người Cơ Tu nói riêng, họ tập trung lại để xem điệu múa Tân tung da dá của người Cơ Tu. Em mong muốn họ sẽ tổ chức nhiều hoạt động để trưng bày truyền thống của người Cơ Tu và em sẽ múa nhiều hơn để mọi người trong và ngoài nước biết đến điệu múa Tân tung da dá của người Cơ Tu”.

Không chỉ trưng bày những giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể trong đời sống hàng ngày của đồng bào dân tộc thiểu số vùng cao, tại Lễ hội Văn hóa Thể thao các huyện miền núi lần này, tỉnh Quảng Nam còn đưa các nghi lễ truyền thống của người Cơ Tu như cúng đất lập làng, tết mừng lúa mới, nghi lễ khai năm tạ ơn rừng… để các huyện tái hiện và phục dựng trở lại. Các nghi lễ tưởng chừng bị mai một giờ đã được phục dựng gần như nguyên vẹn. Ông Pa Lăng Bưng, Phó phòng Văn hóa Thông tin huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam cho biết: “Tây Giang hiện nay vẫn còn lưu giữ các văn hóa truyền thống trong đó có điệu múa tân tung da dá, và các lễ hội như khai năm tạ ơn rừng, mừng lúa mới và nhiều lễ hội khác, Tây Giang sẽ còn gìn giữ và phát huy để sau này phục vụ cho ngành du lịch để tiếp tục chiêm ngưỡng”.

Bảo tồn văn hóa để phát triển du lịch…đó là một hướng đi mà các huyện có đông đồng bào Cơ Tu ở miền núi phía Tây của tỉnh Quảng Nam đã và đang hướng đến. Hướng đi đó đã được cụ thể hóa tại ngày hội lớn của hàng vạn đồng bào vùng cao Quảng Nam vừa được tổ chức tại huyện Nam Giang. Ông Hồ Tấn Cường, Phó Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Nam cho biết: “Bản sắc văn hóa này cũng giúp cho người ta có thêm địa điểm, điểm đến để thẩm nhận giá trị văn hóa. Thông qua hoạt động lễ hội ngoài bảo tồn ra thì việc đầu tiên phải phát triển du lịch để đưa đến sản phẩm này đến với du khách gần xa và trên cơ sở đó tăng thêm thu nhập cho người dân thì chúng ta có cơ hội để bảo tồn văn hóa của mình”.

Có thể nói, những giá trị văn hóa đặc sắc mang âm hưởng, hồn thiêng của núi rừng được đồng bào Cơ Tu trình diễn tại Lễ hội lần này đã để lại ấn tượng tốt đẹp trong lòng du khách gần xa. Đó cũng là tiền đề, là điều kiện để thu hút du khách đến với những bản làng đồng bào dân tộc thiểu số phía Tây của tỉnh Quảng Nam./.