Tâm rnôk hăn lơh Điện Biên Phủ, tă bah jêr jŏt mpeh kơl njŭn ndrak  pháo, Tư lệnh trong hăn lơh hŏ rgŏ jă trong leo “Pit dù sŏk ndrak” “Sŏk phao bleo bah phŭng rlăng gay lơh păng nơm”. Trong leo kan dja hŏ jêng ngoăy tâm ăp trong rƀŏng  kan bah tahen he tâm rdâng lơh, nơm  geh kơt nê hŏ ƀư bah geh nău mô tŏng ndrak nsiu, phao bleo  tâm lơh n’hanh rgop khlay ƀư jêng geh nău dơi Điện Biên Phủ 70 năm bah năp nơh.

Wa Phạm Văn Thể, ta n’gor Hà Nam, bol hŏ ta 94 năm deh yơn nha hôm ngăch dăng n’hanh nkah grong đŏng. Nkah tay mpeh ăp rơh râng rơh tâm lơh tâm su ta Điện Biên Phủ đah aƀaơ 70 năm bah năp  nơh, păng nkoch, năm 1953, păng râng ƀư tahen tơm,  nkre tâm lơh, nkre nkoch trêng mpeh Sư đoàn bộ binh 301. Rnôk nar khay ƀư an păng dŭt nkah rnôk nê nơh lah rnôk râng ndrel tahen lơh nking trong nchuăn rdeng ndơ ngêt sa, ndrak nsiu, hao kơl tahen bah Prăng bah Lào hăn kơl an ntŭk  tâm lơh  tâm su Điện Biên, lơn lah lơh pôih gay pit in phao bleo bah phŭng rlăng:

“Pôih bah tahen Prăng way ƀư jêng pe njônh, dŭt nâp ngăn, geh 7 dăp mpêr loih  rsâng blŏ, mpêr ndrơng bunh, mpêr mông, ta nâm păng kuĭh ntu jong 2 mét, hvi 2 mét, nsăt mô dơi tât, bah dâng khân păng sân khă”

Jêr jŏt lah kơt nê yơn đah nău nsrôih pit dơi ndrak nsiu phao  bleo bah phŭng rlăng jêng tahen he rôih dăng đah trong kâp lơh ndŭ tâm  măng:

“7h măng, mpôl hên rôih kâp păn dăch kêng pôih, mpôl tahen sol ŭnh pet,  jŏ jŏ pănh du tong “pir pir”. 3 njônh lah 3 lô cốt, 3 nuĭh gŭ  kâp njrăng, 3 mblâm còi păng uh. Ntŭk I mô geh tăng nteh uh jêng lah păng hŏ bĭch. He gŭ bah dih ntŭk aih  kâp, rnôk khân păng mô geh năn njrăng ndjôt bộc pháo, kât tâm mpêr rtoh tăch lĕ rse loih, rnôk nê he mơ dơi lăp. Tăng rtoh glưng du tong lah khân păng nchuăt, bri măng mpôl hên su ŭnh đuốc nsăt tâm lô cốt, phao bleo pit in lĕ, nđăp ma phao trung liên đah tiểu liên. Tât kêng rklaih luh Điện Biên, ăp pôih nchah nchrai lah mpôl hên nkhĭt lĕ”.

Tă bah mô tŏng ndrak nsiu phao bleo, ndơ ngêt sa jêng nău mpêt nkrem dơi đăp  gĭt lam tahen. Wa Nguyễn Văn La, 93 năm deh, ta Tuyên Quang, tă lah tahen pháo binh Sư đoàn 351 nkah tay, nău đăp  mpăn tŏng ăp ndrak pháo an trong hăn lơh bah he mâp dŭt âk jêr jŏt, âk nar, geh n’gâr pháo dơn hôm 5 mblâm ndrak dơm:

“3 n’gâr n’gân tâm n’gul ha dja an ndrak ta nê, păng mpêt ndrôm tât rnoh rnôk pănh tọa độ, 4 n’gâr pháo yơn dơn an 1 n’gâr pháo pănh 1 mblâm ndrak dơm, mô dơi pănh tâl 2, n’huach ndrak. Du mblâm ndrak, rnôk nê mpôl hên ôp dơi mbơh gĭt dah du rnăk ƀon lan kan lŏ mir sa du năm”

Bah năp nô nău dja, Tư lệnh trong hăn lơh Điện Biên Phủ hŏ rgŏ jă trong leo ƀư “Pit dù, sŏk ndrak” Trong leo kan dja hŏ  dơi ăp đơn vị tĭng ƀư khuh n’gôr. Rlău âk rơh tâm  lơh tâm su ăp đơn vị rhuăt luh nău tă ơm gĭt kan n’hanh ƀư jêng nău way lah “rgum sŏk phao bleo, ndrak nsiu, máy móc, dak si dak gle lor, ndơ ngêt sa bah kơi. Sŏk mplơ̆ dăch kêng phŭng rlăng lor, ngai bah kơi; sŏk mplơ̆ dơi mơ lơh hăch rlâm”. Wa Nguyễn Văn La nkoch:

“Lah khân păng nklăch dù ma ndrak, pháo ri păng jâk, păng tŭp ngăch ngăn jêng mô dơi tŭp tât he yơn nklăch ndơ sa, n’gơch păng rdu. Rnôk nê he kâp tĭng nđôi, lah phao bleo ndrak nsiu ri he kâp ndŭ lơh măng, têk an he. Mô di he sŏk geh ma sa dĭl ôh, nău tâm lơh tĭng jăp ngăn ma yô̆ nđach ngăn mô di lah djăt ma pit geh ndrak phŭng rlăng, phao phŭng rlăng gay nkhĭt phŭng rlăng, mô di pit geh lah dŏng dĭl ôh ma ân mbơh đah kruanh mât bôk kan tahen, an dŏng mơ dơi dŏng”

Tâm trong leo kan dja, tahen hŏ pit geh 5.000 mblâm ndrak pháo 105mm bah dù nklăch kơl bah phŭng rlăng ta ntŭk tâm lơh. Lĕ rngôch rnoh  ndrak pháo ndơ geh pit mplơ̆ dja dơi ăp đơn vị njŭn lăp tâm ntŭk tâm lơh, kơl năn ngăch nău mô tŏng ndrak. Lĕ rngôch ndơ geh pit mplơ̆ ta ntŭk tâm lơh nklăp 1.000 tấn ndrak. Đại tá Nguyễn Hữu Tài, 92 năm deh, Trung đoàn 209, Đại đoàn 312 nkah tay ăp  rơh “pit dù sŏk ndrak” tâm lơh Điện Biên, uănh măt mpơl nău n’hao êng săk mpeh trong leo pănh rƀah pit mplơ̆ ndrak nsiu:

“Pănh rƀah lah du trong nchrăp, blău tâm lơh bah Bộ Tư lệnh rđău đă  ăp đơn vị, tât păn krap dăch kêng pôih phŭng rlăng, koch n’hong na nê̆, an oh nô, nuĭh pănh dŭt sŏng, djăt ma saơ nuĭh sât bôk luh bah trôm ntu sŏk ndrak nsiu mô  lah sŏk dù ri he pănh dĭl. Nău nê hŏ jêng trong leo ƀư pănh rƀah ma trong leo dja dŭt khuh n’gôr ngăn. Bol geh rnôk păng nklăch nklang n’gul he đah phŭng rlăng, rnôk  nê păng nklăch ta  mpêr, he djăt  ma pănh rƀah kơt nê dơm, njrăng ndơ geh tŭp nê  păng mô sŏk, tât măng he têk sĭt. Jêng pănh rƀah,  nkre đah pit mplơ̆ dù n’hanh koch n’hong, 3 nău kan nê uĕh ngăn, hăn pănh rƀah ndơ hôm dơi pănh phŭng rlăng đŏng, pit mplơ̆ ndơ phŭng rlăng ntlơi tŭp”

Nău dơi bah rơh tâm lơh Điện Biên Phủ hŏ an tay âk nău tă ơm gĭt kan mpeh ăp trong lơh blău mhe, nkra bah jêr jŏt, ƀư nău klach rvê jêng nău  dơh geh. Ăp nău tă ơm gĭt kan nê mbra dơi gŭ mĭn tay, nđơn tay n’hanh ndăn dŏng blău mhe tâm n’gâng kan rdâk njêng n’hanh mât njrăng neh dak aƀaơ./.