Khay 5 tât, ăp mblom kao sen bi tâm rlong dang, n’hôl ƀô kah lam ntŭk, Hoàng Trù ƀon me n’hanh Làng Sen ƀon bap bah Wa hôm âk mpưm wơt nuĭh ƀon  lan ăp mpeh neh dak. Hang rkeh play nuih bah nuĭh ƀon lan neh Việt rƀŏng sĭt ƀon Wa đah nuih n’hâm n’guh mbah n’hanh nău tâm rŏng ling dĭ an Wa Hồ dêh rŏng.  

Khay 5 tât, ndrel ăp kao sen n’hôl ƀô kah lam ăp ntŭk, ăp nău nteh mprơ mpeh Wa Hồ, kruanh dŭt n’hâm dêh rŏng bah rnoi nuĭh khuh n’gôr n’gloh lam ăp nhih nti ta ƀon tơm bah Wa.

Ta nhih nti THCS Kim Liên, nkuâl Nam Đàn, păng rup bah Kruanh Hồ Chí Minh dơi n’gân ta ntŭk dŭt huêng khlay. Aơ lah nklâm ndơ ma Wa hŏ an nhih nti đah aƀaơ 55 năm. Nkre păng rup lah păng nchih đah ăp nău njuăl ntĭnh ntăn, rgŏ jă ăp dăp ma Wa an nai ntĭm kon se nti. Ăp nău nkah huêng khlay nê way dơi ăp rơh kơn nai ntĭm, kon se nti bah nhih nti mpư n’hao, uănh khlay n’hanh mbrôn suan ntĭm, uĕh nti uĕh gay tâm di đah nău way ơm  n’hao êng săk, n’gloh ang bah nhih nti, di lah nhih nti ƀon tơm  bah Wa. Nău nkoch bah ăp băl kon se nti nhih nti THCS Kim Liên ƀon tơm Wa đâng dăp nău tâm  rŏng n’hanh nău n’hao êng săk:

Aƀaơ lam dak dôl rƀŏng mpeh nar deh bah kruanh Hồ Chí Minh, nău nê nkah mpôl hên way nsrôih tâm kơt nti đŏng gay di đah ăp nău  mpŏng geh bah Wa n’hanh nđơn tay nău way ơm n’gloh ang bah Nhih nti trung học cơ sở Kim Liên

Săk gâp nơm saơ he dŭt lap n’hanh n’hao êng săk rnôk dơi rêh n’hanh kơt nti ta ƀon tơm Wa. Lah rơh mom ndăm let năp tay bah neh dak, gâp way ton êng đah săk nơm ân nsrôih lĕ n’hâm suan, ân nsrôih dŭt âk tâm kơt nti n’hanh tiăr nti nuih n’hâm uĕh lŏng gay jêng kon bleh, nti blău, mon său jăp gơih Wa Hồ"

Ăp nar khay 5, me neh Kim Liên - Nam Đàn, Nghệ An, ntŭk deh Kruanh Hồ Chí Minh, dơi nuĭh ƀon lan lam dak mƀrô kuăl lah "ƀon  tơm  Wa” hôm khuh n’gôr wơt nuĭh ƀon lan bah ăp mpeh neh dak sĭt khâl, chŭn mbah chŭt nhang n’hơ an Wa gay mpơl nuih n’hâm n’guh mbah, nău nkah gĭt dŭt n’hâm mpeh nuih n’hâm têh khlay, kon nuĭh ngăch ngăr bah Wa, hŏ du bông nău rêh n’groh an đăp mpăn, dah rŏng bah rnoi nuĭh. Ta nâm jay ntưm ja ƀơch rgơm, bah meng mpêr n’gar ta tơm dâm bụt, lĕ dĭng nuĭh grĭch grĭch tâm nău n’hao êng săk, rngot rhơn năl dơi nău rŏng bah Wa, ma rlău lơn lah nău tâm rŏng ƀon lan tâm săk Kruanh Hồ Chí Minh.

        Aơ lah jay tă bah u che mpeh me Wa Hồ hŏ ƀư an  me bơ̆ Wa luh gŭ êng. Jay dja dơi ƀư năm 1883. Yô̆ nđach bah năp nău uănh saơ jay ƀơch rgơm bah Wa Hồ, sĭt khâl jay Wa, drô nhà thơ Tố Hữu hŏ nchih 2 gor nău mprĭng lah: Pe nduang jay sŭng dơm nchah njao. Du mblâm nsưng mpir nkŏ lhơ ƀơr. Bah kơi bok ônh dja lah nsưng jê̆ ntŭk bĭch rlu bah u Hoàng Thị Loan. Ta nsưng bĭch ƀơch rgơm dja hŏ deh an rnoi nuĭh Việt Nam he 3 nuĭh kon ntoh lư. Nar 19/5/1890, di tâm khay sen dang kao, ta nsưng  jê̆ lê̆ dja, Wa dêh rŏng bah he hŏ nteh nhim deh luh.

Tâm du bông nău rêh n’groh n’groh n’grơp n’grơp hăn dak bah dih, tât rnôk neh dak đăp mpăn n’hanh an tât ăp năm kêng dŭt nău rêh. Wa dăp rgum dơi 2 tơ̆ sĭt khâl ƀon tơm Nghệ An dơm. Lor bôk năp tâm khay 6 năm 1957 n’hanh tâl 2 tâm khay 12 năm 1961. Tâm siƀŭt nchih nkah Wa Hồ geh nchih: “Gâp gŭ ngai ƀon tơm hŏ bar pe jât năm hômi. Nău way nuĭh gŭ ngai jay, rnôk plơ̆ sĭt ri rhơn rhơn, lunh lunh. Yơn gâp mô rngot, mô lunh. Gâp dŭt rhơn. Rhơn yor rnôk gâp hăn bon lan hôm ƀư dĭk, mpôl tŭn jot pit in hao bôk suang jâng. Aƀaơ gâp sĭt ri neh dak hŏ dơi rklaih luh, ƀon lan hŏ dơi dah rŏng”.  

Mô gĭt bah ntơm, ƀon Wa hŏ jêng “ƀon nsum” bah ăp nuĭh ƀon lan Việt Nam. Sĭt ƀon Wa gay joi gĭt tu tơm bah ăp nău huêng khlay, đah nău nkah, ndơ hôm mât ndray ntŭk Wa hŏ têh jêng, rlău ăp năm khay uĕh reh bah kon se jê̆, ntŭk me  neh hŏ rdâk njêng, hŭr tŏ jêng nuĭh dŭt gĭt blău Hồ Chí Minh – Nuĭh dăng  janh rklaih luh rnoi nuĭh, Danh nhân văn hoá lam ntŭr neh, Kruanh rđău kan dêh rŏng bah rnoi nuĭh.

Di 63 năm kơp ntơm bah khay puh năm 1961, nê lah tâl 2 Wa sĭt khâl ƀon tơm,  lah rơh n’glĕ dŭt ndrel ƀon tơm Nam Đàn dơi wơt Wa sĭt khâl.  Yơn ăp nău rŏng n’hanh nău ntĭnh ntăn bah Wa nha hôm nkah jru tâm nuih n’hâm bah nuĭh ƀon lan, lah suan ntrôl gay rơh  kơn cán bộ, đảng viên n’hanh ƀon lan Nghệ An nsrôih rdâk njêng ƀon tơm hun hao geh ndrŏng – di lah “ƀon nsum” bah ăp nuĭh kon neh Việt./.