Đah kônh wa rnoi Bahnar ta n’gor Gia Lai, ôp răch pŭr (Et tuh klŏk) dŭt khlay yor aơ lah nău way ôp brah  lor bôk năp tâm du bông nău rêh bah nuĭh Bahnar. Nău ôp brah dja mô dơn lah ôp nkah gĭr, lah nău răch dăn ăp brah yang nkrum mât oh bê têh ngăch ngăch, ma aơ hôm lah nău răch an oh bê jêng ngăn nuĭh tâm rnăk wâl, rnoi deh keh na n’hanh nsum mpôl lam ƀon lan.

Tĭng bu ranh Y Thành, 66 năm deh ta ƀon K’Dung, xã H’ra, nkuâl Mang Yang, n’gor Gia Lai, kăl e nơh nuĭh Bahnar mĭn lah: Ăp oh bê deh luh dơi uănh lah nuĭh tâm rnăk wâl, rnoi deh keh na n’hanh ƀon lan rnôk hŏ ƀư lôch jêh ôp răch pŭr n’hanh ntơ săk. Yor kơt nê̆, nău  way ôp răch pŭr lah nău way dŭt khlay, nkre lah nău rhơn, nkre lah nău dơn kan bah rnăk wâl đah oh bê:

“Rnôk oh bê mhe deh rnôk mô hŏ răch pŭr, mô hŏ ntơ săk ri uănh tâm ban kơt tu ndrŭng dơm mô hŏ di lah kon nuĭh. Lah tâm rnôk dja oh bê djôr, mô lap khĭt ri me bơ̆ n’hanh rnăk wâl ndjôt tâp dơm, mô ƀư njor njăt. Hôm  lah trôk nar yô̆ nđach jăt tĭng tât rnôk oh bê răch pŭr ri me bơ̆, băl mpôl kon se rhơn, ƀư ôp răch pŭr  n’hanh moh săk. Rnôk dja oh bê dơi uănh lah kon nuĭh. N’hanh lah mô geh nău lap oh bê khĭt, (bol ma jŏ 1 mông lôch ƀư ôp răch pŭr) ri me bơ̆, rnăk wâl ân ƀư njor tâp, lăch sŭr, chôk ndrôk... kơt ăp nuĭh tâm rnăk wâl êng ƀa ƀă rnôk roh.”

Tĭng bu ranh ƀon Y Thành, tâm du bông nău rêh nuĭh Bahnar way rlău 3 tơ̆ ôp brah khlay, lah: ôp răch pŭr n’hanh ntơ săk- ƀư rnôk  oh bê ndrih ma răch pŭr; lôch  nê lah tât nău way ôp khôm bôk tôr – ƀư rnôk oh bê gĭt wơr mô lah ntơm dâk hăn rêng bong n’hanh n’glĕ dŭt lah ƀư ôp brah wơt bôk n’hao săk. Lĕ pe ntil nău ôp răch gay dăn an ăp brah yang jăt tĭng, trôk nar nkrum mât, geh n’hâm suan ngăch dăng, seh kranh, jăp gơih pah kan jan sa, du nău rêh đăp mpăn. (Êng nău way ƀư ôp bôk n’hao săk nău way lah rnăk geh mbơm oi mơ ƀư an kon se mhe hao  9 tât 11 năm deh, ntơm geh nău gĭt êng, pâl êng, hăn ndơm dăk  tăk srŏ êng...)

Yơn  lah, nău way ôp răch pŭr geh rnoh khlay  nuih n’hâm âk lơn  yor nău way dja mô dơn kơl an oh bê jêng nuĭh ngăn tâm rnăk wâl n’hanh ƀon lan ma hôm lah rnôk gay rnăk wâl mpơl nuih n’hâm nkah gĭt đah ăp brah yang hŏ jăt tĭng nkrum kơl an oh bê rlău dơi klach rvê bôk năp mhe deh luh bah ndŭl me. Đah ăp nkô̆ hôr khlay kơt nê, nău way ôp răch pŭr nha hôm dơi nuĭh Bahnar uănh khlay n’hanh mât ndray đŏng. Wa Y Thành, lah rjăp:

“Rnoi nuĭh Bahnar mpôl  hên tât aƀaơ hôm dơi mât ndray nău way ôp răch pŭr dja đŏng. Yor răch pŭr lah nău way ôp răch khlay gay  ƀon lan năl saơ oh bê têh jêng kon nuĭh, jêng nuĭh bah ƀon lan. Aơ lah nău way ôp răch bôk  năp dŭt khlay tâm du bông nău rêh bah nuĭh Bahnar gay dăn brah Yang jăt tĭng kơl an, nkrum mât an oh bê  têh ngăch, uĕh dăng tât dŭt nău rêh...”

Gay ƀư nău way ôp răch pŭr an oh bê, nău way lôch rnôk deh oh bê, ăp nuĭh tâm rnăk nchrăp ăp ndơ ôp răch khlay, ndrel nchră n’hanh sơch moh săk geh nkô̆ hôr khlay an oh bê. Nău way ôp răch pŭr dơi  ƀư têh mô lah jê̆ uănh tĭng nău geh wăng sa bah rnăk wâl yơn  ndơ ƀư ôp brah ân geh djăr gŭch, 2 yăng ndrănh. Bah meng nê, oh nô, băl mpôl dêh bên ndrel ntop kơl tay djăr, ndrănh…nkre gay ntop kơl, nkre njêng nău rhơn nđơr jêng nău tâm rŏng krêp dêh tâm băl mpôl rnoi deh.

Rnăk jă bu ranh ôp răch moh săk oh bê gay trôk nar jăt tĭng kơl an n’hâm suan ngăch dăng, jăp gơih pah kan jan sa, đăp mpăn du  nău rêh. Tâm jay ƀơch rgơm, che Rưk ta ƀon K’Dung, xã H’Ra, nkuâl Mang Yang, n’gor Gia Lai răch:

“Phŭch brah nar aơ, rnăk wâl ƀư ôp răch pŭr an oh bê  dja. Dăn ăp brah Yang  jăt tĭng mât njrăng  kơl an n’hâm suan ngăch dăng, mô geh kop ji, mpŏng ăp brah yang nkrum  mât, têk ndrêng an oh bê ngăch têh dĭng jay lay dĭng rmih. Dăn trôk nar kơl an mon ngăch têh kuâng n’hâm suan ngăch dăng , jăp gơih pah kan jan sa, rêh đăp mpăn tât dŭt nău rêh...”

Lôch ƀư ôp răch ăp nuĭh ndrel ngêt sa an oh bê hŏ rŭng pŭr, rhơn an rnăk wâl geh nuĭh mhe tâm rnăk wâl. Êng ndrănh ôp răch pŭr ri rnăk mbra jă bu đâng deh lor. Aơ lah trong ƀư nsĭt n’glĭng bah rnăk wâl đah bu r’u kơl an me deh kon drŭng uĕh, lôch nê lah bu ranh ƀon tŏ dak ngêt an me bơ̆ oh bê gay dăn nău rhơn mƀak... n’hanh rnôk  dja tâm rnăk ntơm rgâl trong ôp đŏng, lơn lah nsing tâm săk ntơ bah oh bê nê. Ntĭt kon  oh bê moh Tâm khân păng mbra tâm ôp: Me Tâm, bơ̆ Tâm, mô lah u che Tâm…Nuĭh Bahnar mĭn lah: Rnôk hŏ ƀư lôch jêh ôp răch pŭr ri oh bê mbra dơi trôk nar kơl, geh n’hâm suan ngăch dăng, jăp gơih pah kan jan sa./.