Phênhv “Đas jos thiêz siv nênhx” hnuz 23/9/2015:

Đêx hur-vêv xênhz tênhv qơư jêx jok

Đros pêx xênhv nhoz têx jêx jok đêz đrôngs, Đêx hur thiêz vêv xênhz tênhv qơư tưz tâu yưv pênhr uô hâur têx shông đhâu, thôngz đhâu tsaz yênhx tsưr ziv têz qơưk đêx hur thiêz vêv xênhz tênhv qơư jêx jok.

Lơưr Bộ kôngz nuv thiêz huôv tsar jêx jok, iz huôv têz qơưk tưz muôx 84,5% pêx xênhv nhoz jêx jok tâu sir zôngv đêx huv vêv xênhz. Hâur co, thax tsav muôx pêx xênhv nhoz têx jêx jok tâu sir zôngv đêx huv vêv xênhz chôngz tiv zix zos Đông Nam Bộ muôx 94% ntâu, tiêx đras Sông Hồng 91% thiêz tiêx đras Đêx Cửu Long 88%. Chor pêx xênhv tâu sir zôngv đêx huv vêv xênhz tsơưs tiv zix nhoz faz Bắc Trung Bộ (81%) txơưv tiêk, ntơư zos thax tsav muôx chor chuôz zis nhoz jêx jok sơưr tiv 4/7 thax tsav hâur thôngz têz qơưk.

Uô trơưk tsaz yênhx tsưr ziv têz qơưk tso tơưv, chor pêx xênhv tâu zôngv đêx huv vêv xênhz chuôz ndê hâur yênhx shông zos (84% ntâu shông 2014 pir li 32% shông 1998), taz sik chor pêx xênhv nhoz jêx jok tâu sir zôngv đêx hur tsênhv lok six tsơưs, nhiv kruôr tax tâu 42% lơưr Bộ y tế luôs hâux lưv tso tơưv.

Hâur 84% ntâu lênhx nênhs tâu sir zôngv đêx huv vêv xênhz, cux tsuôk muôx 32% chuôz zis tâu sir zôngv đêx txix chor côngz trinhx cungz đêx tsêx tsung, đuô li zos zôngv chor côngz trinhx li: Khươz kror đêx, pak đêx tsês chiê đêx nas… Hâux lưv qênhz yuôx, taz por tsơưr lươngv đêx cungz txix chor phênhv hêik co cux puz pov muôx lok six ntâu tsuv tâuuô cov tâu truôx.

Lơưr Bộ tênhx qơư ntâuk gri, txơưv tiêk tsơưr lươngv đêx xênhz huôx jêx jok tưz tâu tsov cưv hâur chor shông jê lok no, taz sik tsênhv tsênhz, pênhr jos thiêz đas jos trâu qênhz shuôk đêx ntơưv cxuô tsênhv qơư tsênhv lok six tsơưs. Txos nhiv no, nhiv kruôr muôx zuôr xar 50% chor tsênhv qơư đêx hur thiêz vêv xênhz tênhv qơư tỉnh muôx qơư njuôk shuôk tsơưr lươngv đêx, phênhv nhiêx txiêx yênhx shông trâu hâux lưv no cux lok six tsơưs.

Đros têx tsưr ziv lok vêv xênhz tênhv qơư txơưr đuô, txơưv tiêk, chor tsêr cơưv nhuôs zâu, phôv thông thiêz trạm y tế xã, jêx jok tâu sir zôngv đêx hur, tsêr vêv xênhz huv vêv xênhz tax tâu siêz (muôx 90% ntâu), taz sik chor chuôz zis nhoz jêx jok tâu sir zôngv tsêr vêv xênhz huv vêv xênhz nhiv kruôr tax tâu 63% thiêz chor chuôz zis nhoz jêx jok tu zus tsiêx cxu muôx tsêr guôx huv vêv xênhz tsuôk tax tâu 45%.

Tsênhv tsênhz, đros phiv liv txix kror qơư tsik hur mak pêx xênhv li phôngx cxưx, xênhz huôx pôngz kaz nhoz ntâu thax tsav tiêx đras thiêz tox siêz cux zos kror uô tsik hur tênhv qơư thiêz tsik taz por ngaz tuk vêv xênhz tênhv qơư. Lơưr thôngz sâu, txos kaz shông 2014, cux tsênhv yuôr muôx 5% chuôz zis (tsêx tsung nhoz tox siêz faz Bắc, Tây Nguyên thiêz Bắc Trung Bộ) tsik tâu muôx tsêr vêv xênhz thiêz 12% chor chuôz zis tơưv trôngx trâu hâur têx pak njêl (Tsêx tsung nhoz thax tsav faz Nam, tiêx đras đêx Cửu Long)./.

(Tuyết Lan-Ly cxêik-nhênhv)