Kinh têr-xar hôiv huôv tsar, thax tsav tox siêz hlôngr yiêz yênhx hnuz

Lok thax tsav chos cuêv fix Văn yên, tỉnh Yên Bái têx nhiv no, pov njôngr tâu têx cêr shir phaz, tsâu sor muôx nhoz chor tsêr cxiv tsa lox jông, đros muôx cxix cxuô zav. Chor trôngz cuêv fix xav gri nhiêx tiv đêiv tsênhv ziv hnuz ziv tâu chos nzir cov đar; pox nhuôs mênhx cxưx Cho, Hmôngz xưk li tsik chiê ar tsês khôngz.

Nhiv no, cuêv fix tâu chos ntơưv tas nro chor xar, thị trấn nhoz huyện Văn Yên, đros thax tsav đar muôx 50 cxênhz ntâu héc ta. Njuôk xav iz shông sâu tâu muôx 7.000 tấn tơưr kruôr, 66.000 tấn blôngx, 60.000 ntâu yiv thôngx ntông; paz trâu pêx xênhv hâur huyện sâu tâu muôx 600 tiv đêiv iz shông. Zơưv Hoàng Văn Thảo, nhoz xar Đại Sơn, huyện Văn Yên puz pâuz: đhâu thâuv hlôngr đuô tas nro xar muôx 10 héc ta thax tsav ar trôngz chiê chos cuêv fix, chuôz zis luz nênhx tưz tâu hlôngr yiêz ntâu, iz shông sâu tâu muôx 200 txos 300 triệu đêiv. Muôx nhiêx, zơưv Thảo uô tâu vax tsêr jông, zuôr tâu yêz ô tô thiêz muôx pênhr nhiêx trâu têx tuz nhuôs uô nox:

“Thâuv ntêx no tsik tâu muôx cuêv fix mak sir jos khưr lok cux tsuôk txâuk nox xưz. Khov chos cuêv fix mak oz pêz shông no tưz hlôngr yiêz ntâu lơưv, nhiv no muôx vax tsêr, yêz jông, tâu nox jông, hnar jông”.

Lok muk trâu Trấn Yên, huyện jêx jok yiêz xuz thơưx ciês nhoz thax tsav Tây Bắc, ntông jâuz caz njuôz jông tâu chos trơưk ntus đêx, ntar trôngz. Njiê trâu saz trôngz zos chor har shôngz njuôs Bát Độ đar muôx 3.000 ntâu héc ta paz muôx tâu tsơưr lươngv siêz, tưz tsik zos pak txo grêk cêr yêiz pluôs mak tsênhv paz trâu chor chuôz zis mênhx cxưx Hmôngz, Tày uô bluô nux. Zơưv Trần Hiền ziv chuôz zis, nhoz jok Liên Thịnh, xar Lương Thịnh, huyện Trấn Yên muôx 2 héc ta ar trôngz, têx shông uô ntêx zơưv chuôz zis tsuôk chos ntông keo thiêz bồ đề. Tiv no zos chor zav tsoz chos ntêr shông, txix 6 txos 7 shông thiêx jông sâu, viv li, zơưv chuôz zis tsik so njiz trâus phiv liv lok kinh têr. Đhâu nriêr pâuz tsênhv mênhx lok pox nhuôs hâur xar têx tsưr ziv chos shôngz Bát Độ, zơưv tưz uô jông xar thiêz cuêz tênhv hlôngr đuô chiê chos zav njuôs shôngz muôx kinh têr siêz no:

“Shông Bát Độ lơưr cur pâuz mak shông tiv oz xưz tưz piz muôx njuôs lơưv. Viv li, cur chuôz zis tưz sêiz lax thiêz thôngx ziv chiê hlôngr chos chor njuôs Bát Độ no”.

Muk huyện pluôs tox siêz Mù Cang Chải cux pov têx hlôngr yiêz jông co, tsênhz mênhx tiv zix zos pov muôx chor zav tsoz chos yiêz sâuv têr ntar trôngz lok sik têx liêx chos kôngz tsik jông. Co zos pax buôs Pháp, txir hồng tsik muôx nôngz, txir lê Tai nung, sâm Ngọc Linh… Chor zav tsoz chos no tưz puôr lênhx tâu chor nênhs nhênhz chơưv hâur kôngz nuv nhênhz chơưv, nriêr pâuz, chos siv uô ntêx thâuv zuôr choz zok trâu pox nhuôs. Thiêz chor ar têz muôx ntâu txir ntông tưz puz pov tâu kror hlôngr yiêz hâur huôv tsar kinh têr kôngz nuv nhoz huyện 30a tsênhv yuôr ntâu txov nhêv no. Zơưv Phạm Tiến Lâm, Trưởng phongx Kôngz nuv huyện Mù Cang Chải hêik pâuz:

“Huyện Mù Cang Chải muôx tas nro thax tsav zuôr xar 1.200 cêik cêr ndis, đros muôx pêz thax tsav qiv hơưv sik txơưr. Khov trâu yênhx thax tsav qiv hơưv, pêz tưz hêik pâuz chiê hlôngr yiêz đuô tsoz chos, tsiêx tu zus cov huv đros”.

Txơưv tiêk txos nhiv no Yên Bái cux tsênhv zos tỉnh pluôs, taz sik têx uô tâu hâur huôv tsar kinh têr-xar hôiv lơưr Nghị quyết 37 zos kror chiê Yên Bái ntâuk gri, sâu chênhz zênhv chiê kriz uô Nghị quyết 11, đhâu co đros tas nro thax tsav Trung du thiêz tox siêz faz Bắc muôx têx kror hlôngr yiêz truôx jông hâur ntu zuôr txos. Zơưv Trần Thanh Chương, Phưv Giám đốc Sở Tsưr ziv thiêz Yưv pênhr tỉnh Yên Bái puz pâuz: Ntâu pênhr jos tưz thiêz tsênhv tâu tỉnh yưv pênhr trâu chor thax tsav qơư txov nhêv chiê paz muôx tâu cêr huôv tsar cxix cxuô trâu ntơưv cxuô thax tsav qơư; hâur co tsov cưv đuô trâu oz huyện pluôs zos Trạm Tấu thiêz Mù Cang Chải, đros muôx 4.400 ntâu tiv đêiv yưv pênhr, paz hâur ntu 2021 txos 2025.

“Tỉnh paz lok tênhv qơư thiêz cxuô kror cov zôngx ziv chiê sir jos hlôngr yiêz xar hôiv thiêz zaz zâuv chor nênhs yưv pênhr chiê huôv tsar cxuô zav, paz thơưz huôv tsar kinh têr-xar hôiv, hâur co muôx uô truôx jông têx kror liv nhoz yênhx thax tsav qơư; tiv zix zos huôv tsar du lịch, paz muôx nzir hâux lưv uô, chuôz cxaz phênhv sâu trâu nênhs lox tôngv, gra siêz tsơưr lươngv luz nênhx trâu pêx xênhv”./.

(Đinh Tuấn-Lik Thox cxêik nhênhv)

Mờ sán sui- jâuz kok ntông uô kâuz, tsôngv box mênhx cxưx Cho li iz zav nox kaz

Thâuv têx tsoz kok ntông qir tuôx câuk, hlar blôngx mos, siêz muôx nhos iz yiv, cux zos ntu pox nhuôs mênhx cxưx Cho nhoz Yên Bái muk đê blôngx kok ntông lok uô kâuz, viv no zos ntu njik blôngx mos thiêz kaz tiv zix. Tsôngv box Cho nhoz Yên Bái tsuôk zôngv 2 zav kok ntông chiê đê blôngx uô kâuz, co zos kok ntông blôngx njuôz thiêz kok ntông blôngx liêz nôngz tiv phaz, tsi zôngv blôngx kok ntông nôngz têz qơưk muôz uô nox viv zôngx ziv uô trâus tưx.

          Txơưv zos zav nox zôngx ziv uô, taz sik chiê muôx tâu jâuz kok ntông kâuz kaz tiv zix mak hâux lưv uô tsuv lok six tsưv ziv. Fênhx yax pox nhuôs tsuôk đê njik thiêz 1-2 blôngx mos sâuv tsoz kok ntông, tsi zuôr blôngx lâuk viv thâuv uô kâuz nox tsi kaz. Njik blôngx kok ntông thâuv đê lok chox muk tsâus đêx cov hur, đhâu co chox muk cxôngr, tso trâu hâur luz fiêz, trâu mê njik njêr chiê jơưk. Thâuv jơưk tsi cxoz sir jos jơưk, jơưk njêr tas, muôz juôx tso tas chor cuô mis thiêz puôz uô yênhx luz, bax iz luz huz, luz teik chiê tsâu. Lơưr niêv lâuk Bàn Thị Đức, nhoz jos Khe Ván, xã Quang Minh, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái: Viv blôngx kok ntông muôx ntâu cuô mis, nox muôx njik iêz, viv li tsuv jơưk njêr chiê uô kâuz thiêx li đax thiêz kaz jông:

          “ Xar cov uô tâu jâuz kok ntông kâuz đax thiêz kaz mak tsuv jơưk njêr, tso cov tas chor cuô iêz, uô li ntơưv jâuz kok ntông kâuz cê đax thiêz kaz thâuv uô nox. Zav nox no thâuv uô kâuz zos ziv đax mak ziv kaz”.

          Vâuv kâuz zos ntu coaz tsôngv tiv zix cuiz tênhv jâuz kaz lok sik tsi kaz. Tsuv zôngv đêx râuz bâu tsês cov txiês muôx nhos 30 tưv, tsi zôngv đêx txiês chiê uô kâuz viv zôngx ziv uô jâuz trâus lưx thiêz tsi đax, đhâu co tso cxaz mê njik njêr đo đros chor đêx co. Muôz blôngx kok ntông tưz tso tas cuô mis tso hâur huz lok sik teik, hniês cov chênhr mav li lâuz chor cuô njêr tso hâur huz cov pur nto ciês chor jâuz, muôz iz luz fax tso trâu saz sâuv chor jâuz cov hniês chor jâuz trâu hâur đêx...Ndâux huz, teik mak zôngv blôngx njê, blôngx tsơưz vor khi. Tâu muôx nhos iz ciêz, thâuv pov jâuz đêx jông, tsư kaz mak txơưv nox tâu.

          Jâuz kok ntông kâuz lok six kaz thâuv uô đros njês, ciz kê lok sik ciz đros greix nox...Tiv zix jâuz kok ntông kâuz ciz đros thiêz njês tâu pox nhuôs seiz zos iz zav nox kaz nto bê. Chiê uô zav nox no kaz, njês ntês tov đêx lok tsuv uô cov hur, juôx njêr, muôz cxiêz cov đax thiêz tsư kaz, đhâu co muôz tsuôr mos mav chox muk ciz đros jâuz kok ntông kâuz. Niêv lâuk Lý Thị Đức, jos Sâm Trân, xã Trung Tâm, huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái pheiz kênh:

          “Chiê jâuz kok ntông kâuz ciz đros njês uô tâu kaz đuô, njês thâuv cxiêz đax tsuv tsuôr mos thâuv ciz thiêx li kaz thiêz tsi tsư nhôngs. Greix njês tsuôr ciz cov tsư kaz mav muôz jâuz kok ntông kâuz tso shơư thiêz ciz cxaz 8-10 phênhz txơưv tâu. Tso mê njik njêr, mix chênhr cov huv đros. Jâuz kok ntông kâuz uô đros njês zos kaz tiv zix”.

          Têx zav nox tâu uô txix jâuz kok ntông kâuz nox đros mor blâuv mak lok six huv, lênhx tưs tưz tâu nox mak zuôr ndo njôngr thiêz ziv nox ziv pov lok six kaz. Niêv lâuk Nguyễn Phương Linh, phường Hồng Hà, Thành phố Yên Bái heik:

          “Jiês tưs muk uô tox siêz uô côngz xưv cur cux puôr lênhx gra jâuz kok ntông kâuz lok nox. No tsênhz tsênhz zos zav nox kaz, thâuv uô đros njês mak tsi pov njês tsư nhôngs lơưv thiêz. Nox mor lok six kaz, cur lok six nhiêv nox”.

          Tuôx txos têx jêx jos tsôngv box mênhx cxưx Cho nhoz tox siêz Yên Bái, tsuv ndo njôngr nox tsôngv box nhoz no li têx zav nox tâu uô cxôngx jâuz kok ntông kâuz, chiê tâu pâuz txos ntâu đuô thiêz tsôngv box tox siêz li têx zav nox kaz, nto bê nhoz no./.

(Thiều Nghiệp- Txâur Vax cxeik nhênhv)