Iz cxiê zav moz trưx phax khênhr njiz thiêz tsưr ziv phax tar

          Moz trưx phax zos vênhv thix đas jos coaz tsôngv tsi taz nhoz Việt Nam mak phênhv ntâu tas nro têx têz qơưk sâuv ntiêx. Txơưv tưz muôx lok six ntâu tsênhv chêi thiêz nhênhz chơưv phax tar moz trưx phax tưz tâu krêz uô, têx luôs hâux lưv lok dưv phax, njuôs siv pov moz nzor, kho moz tsi so tâu hlôngr yiêz, taz sik moz trưx phax tsênhv zos zav moz riêz nênhs tsi tâu tâu phax tar tâu.

          Iz shôngk njuôs xav sâuv ntiêx têz muôx cxaz 14 tsov ntâu lênhx nênhs trâus moz trưx phax thiêz 8 tsov ntâu lênhx nênhs tuôs tiv zav moz no, hâur co muôx txos 4 tsov ntâu nênhs tuôs zos nhoz hov hnuz nhôngs cxôngx 30-69 shông. Zos tsi tâu seiz car jông mak txos shông 2025 têx lênhx nênhs njuôs xav trâus moz trưx phax zuôr chuôz ndê txos 19 tsov ntâu lênhx thiêz muôx txos 11 tsov ntâu lênhx nênhs zuôr trâus tuôs tiv moz trưx phax.

          Viv li, lênhx nênhs tsuv tsov cưv chiv chir por vêv zuk li đas jos tsi chiê trâus moz trưx phax cxôngx têx tsưr ziv phax moz, cêr cor cav jông hâur niêx hnuz, mul seiz njuôs đas jos chiê pov moz nzor.

          Lơưr thôngz sâu, 90% têx lênhx nênhs trâus moz trưx phax njưk muôx lênhx coaz txos zênhz nzeik. Hâuk zênhz nzeik tsi taz uô moz trưx phax njưk mak tsênhv uô moz ntâu zav trưx phax txơưr li trưx phax chax pak, trưx phax qơư mos, trưx phax trâuv... Viv li, chiê txu grês tsơưs tiv zix moz trưx phax njưk mak tsi cxoz hâuk zênhz nzeik, zênhz thôngx.

          Iz hâur têx qir tiv uô moz trưx pahx plaz, hnhur, siêz....zos tiv nox trâus têx zav nox tuôx pưv, yuôx por coar, yuôx hóa học...Tsi hâuk ntâu chơưr, bia cux zos tsưr ziv phax tar jông đros moz trưx phax siêz. Yuôx tuô caz, tuô đrox zos iz hâur têx qir tiv uô moz trưx phax mis thiêz iz cxiê zav moz trưx phax txơưr. Hóa chất zôngv hâur công nghiệp zos qir tiv uô moz ntâu zav trưx phax txơưr (2-8%) xưk li moz trưx phax jeik jis đros têx lênhx nênhs uô hâux lưv tsâus ntâuz muôx tsơưr aniline, moz trưx phax njưk đros têx lênhx nênhs uô hâux lưv ntơưv kror amiăng...

          Viv li, tsôngv box tsuv tsưv ziv tuôr jông vêv xênhz tênhx qơư, taz por tênhx qơư nhoz uô nênhx hur đu...Iz hâur têx tsưr ziv phax tar moz trưx phax muôx chêx cuk zos xênhz zus mê nhuôs muôx tsưr ziv. Pox niêv siz đênhr nzor, xênhz zus chôngz mê nhuôs lok sik siz đênhr chôngz lênhx ntâu lênhx nênhs mak khênhr trâus moz trưx phax qơư mos lok sik cik têx zav moz txơưr đhâu siz đênhr.

          Tsuv cxax yuôx phax moz viêm gan B, HPV. Iz lênhx nênhs tsuv chiv chir shâuv thiv thao muôz siêz đas jos tir tar moz, tsi chiê trâus têx zav moz riêz nênhs, hâur co muôx moz trưx phax./.

(Thu Thùy- Txâur Vax cxeik nhênhv)