Tsuv chênhr phax tir thêir 6 zav moz tsi so muôx yưv

Muôx têx kror moz mak moz ciês chênhr chênhr tav siv lok sik moz đros uô cuz uô no, sđ tsuv ndo njôngr tir thêir. Đrav kaz no zos tsưr ziv jênhv pâuz têx moz li heik sâuv, txơưv tiêk moz siz taz sik tsuv moz siêz txos.

1.Moz chuôs li triêv lix ntơưv đruôz đraz 2 saz pưs pu.

Muôx têx ntơư zos moz plơưr. Muôx nhos 30% chor nênhs trâus moz plơưr tsi pov uô moz trâu ntơưv hâur siêz. Moz ndax đruôz đraz 2 saz pưs pu zos khênhr moz trâu têx lênhx pox niêv, cux li moz kaz poz tsêis, xar ntuôr..... Zos pov muôx têx li heik co, sđ tsuv muk sêiz njuôk shuôk trâu tsêr kho moz ziv nzor ziv jông.

2.Moz tâuz hâu đhiêk đơưk.

Muôx têx ntơư zos chor hlaz nyar hlưz hâu su. Phênhv ntâu pêz sđ puôr lênhx muôx kênh jâuk trâus moz tâuz hâu, moz siz lok sik moz txâuk nhiêx kênhk thiêz moz li co zuôr jông jux juk zos tiêk nox yuôx trâu. Taz sik zos sđ njiz trâus moz tâuz hâu hênhr, moz iz jas iz jas, chuôs li tsi tâu njiz đuô iz jiês tưs hlo mak tsuv muk sêiz njuôk shuôk ciês trâu tsêr kho moz.

Nyar lok hâur têx hlưz hâu tiv sâur nyar tơưs, têx li heik no cux muôx tsơưs, taz sik zos thâuv muôx li ntơư,  tsuv zênhx max muk chơưv kho. Chor cưk yuôx fêis kho muôx têx zuôr chơưv tâu lênhx tiz nênhs txix kho, txuôk đuô têx sâur nyar tơưs. Zos tsi tâu chơưv kho ciês zênhx max, muôx têx tuk nênhs moz zuôr trâul tuôs. Lar heik zos tiêk sâur nyar tơưs, chor nyar zuôr lok trâu hâur têx hlưz hâu, lok six lax kho, muôx têx zuôr chơưv kho tsi tâu.

Tsi cxoz hâuk aspirin thâuv moz tâuz hâu chênhr li heik sâuv, viv muôx têx chor yuôx zuôr uô nyar lok.

3.Moz plaz âur tsux tsơưr ntơưv saz plaz mos saz xis:

Muôx têx zos trâus moz hnhur yax lok zos hnhur tưk. Qir moz ntơưv đruôz đraz plaz thiêz jux juk moz muk trâu saz xis. Zos kror hnur tưk ntơư trâus tơưs, mak lok six riêz nênhs, viv zuôr uô hiêv txos têx  nyar thiêz uô tsi jông trâu luz đros chêr. Zos pov muôx têx li heik ntơư, tsuv chox zênhx max tuk nênhs moz muk chơưv kho trâu tsêr kho moz.

4.Moz ntơưv đruôr kror qơư siê sir đros trâu uô cuz uô no:

Muôx têx ntơư zos moz trâuv. Tsi cxoz tiêk uô cuz uô no,  xar ntuôr thiêz moz đuôr li co zos tiv nox hâuk tsi huv plaz lok sik li chas. Qênhx shênhx no muôx yưv thâuv têx caz moz muk đhâu têx hlaz jêik jik, hlaz trâuv muk trâu hâur trâuv, uô huôv moz lox. Xuz thơưx muôx têx zos uô moz trâu hlaz jêik jik li: Tso jik moz, taz sik iz cxiê lênhx ho tsi pov uô li chas hlo tax txos trâu thâuv tưz lis lơưv thiêx pâuz. Thâuv muôx li co, sđ tsuv nox yuôx ziv nzor mak ziv jông, viv li tsuv chox zênhx max lênhx nênhs moz co muk chơưv kho trâu tsêr kho moz.

5.Moz plaz trơưk hli tsi pâuz jông thâuv zôngv yuôx.

Muôx têx no zos moz hâur luz tsêr tuz. Zos  nox yuôx tas tsi jông, mak qir tiv muôx têx zos moz hâur luz tsêr tuz, tsêr tuz tis...... Moz tsêr tuz li heik co uô trâu tuk nênhs ntơư muôx tsi yuô tâuk mê nhuôv. Chênhr viv li, yưx thâuv xar cov muôx mê nhuôv, hok tsi li mak cưk yuôx muôx têx zuôr qir muôz yuôx nox tsi muôx mê nhuôv. Zos cux tsênhv six moz tsi jông,  muôx têx tsuv fêis kho chiê txiêr têx luz poz, kho tis luz tsêr tuz trâu.

6.Moz ntơưv têx plaz hlâuz.

Muôx têx zos moz têx sâur lênhs toz hâur plaz hlâuz. Zos six moz iz đrênhx ntơưv plaz hlâuz, muôx têx zos moz têx sâur lênhs, tsênhz mênhx đuô zos têx kror nyar hâur têx sâur lênhs co khor. Muôx têx kror moz ntơư cux liêz thiêz cuz thâuv zuk cor txos. Moz li heik co zôngx ziv muôx yưv zos tiêk sđ tsênhv nox yuôx cov txoz muôx nhuôv lok sik nhiv kruôr cheix yêz lox lok yêz za muk đêz kror tưs lok. Tax thâuv tưs co tơư tưz o thiêz moz lox tuôx, yuôr đuô li mak sđ tsuv muôx têx nhoz tok iz hnuz chiê chuôs njiz cưk yuôx hlôngr viv chox ciês muk chơưv kho zênhx max, taz sik cux tsi cxoz tsês chiê ntêr. Kror nyar khor ntơư muôx têx lox jux juk tuôx lok sik trâus tơưs, lok trâu hâur njưk, uô tuôr thênhv txos têx nyar khiêr hâur luz đros chêr. Thiêz kror nyar khor co cux muôx têx muk trâu plơưr, uô moz plơưr. Tsi tas li tsênhv muôx têx muk trâu hâur têx hlưz hâu thiêz uô hiêv txos lênhx nênhs./.

(Thu Thùy-Riê Lâux cxeik, nhênhv)