Phênhv “đas jos thiêz siv nênhx” hnuz 22/7/2015

............................

Tsưr ziv phax moz poz têk-tơư-kror ndâux trâu nhuôs zâu

* Jênhv pâuz:

Moz poz têk-tơư-kror ndâux muôx yưv zos uô cuz, moz kror ndâux, tơưv ndâux; moz poz hlưr đêx xiz têk, tơư, hâur châus, njas.

- Tơưv ndâux: Co zos têx poz hlưr đêx muôx nhoz hâur kror ndâux, blêis, pok hniêr thiêz pêivlox six sêi uô trâu nhuôs moz thâuv nox.

Tơưr grêix: Muôx chor poz hlưr đêx nhoz xiz têk thiêz xiz tơư, moz sâuv tơưr grêix, xuôk nhêv tsik moz. Têx poz ntơưv hâur châus thiêz njas mak muôx yưv chor poz liêz.

- Muôx yưv sâuv thôngz luz chêr: Thâuv caz moz muk tas hâur chêr zuôr muôx yưv tsik jông nhoz, tsik ndo kaz…

* Tsoz phưz mê nhuôs hâur tsêr li chak?

Chor nhuôs trâus moz poz têk tơư kror ndâux tsik tâu hnhar, zuôr tâu sêiz shuôk thiêz tsoz phưz mê nhuôs trâu hâur tsêr. Tsênhv tsênhz:

- Muôz mê nhuôs hâuk ntâu đêx lax thiêz zav nox zôngx ziv nox. Tsik uô trâu nhuôs trâus moz nzir ka, tsik muôz trâu mê nhuôs nox têx zav nox kâuz…

- Tsuôk zôngv yuôx paracetamol chiê txo grêk uô cuz thiêz tsik muôz chor yuôx txơưr đuô bác sỹ hêik. Muôz trâu nhuôs hâuk txâuk đêx trâu thâuv nhuôv uô cuz. Vêv xênhz kror ndâux tsik so. Ntơưv chor qơư trâus moz saz đrâuv tơưr grêix mak plênhr yuôx tsik chiê vôngk.

- Tsik chiê nhuôs trâus moz đros chor nhuôs tsik moz hâur tsêr uô si. Nênhs lâuk thâuv tsoz phưz mê nhuôs trâus moz poz, tsuv lôngx ntâuz bos kror ndâux y tế trâu zuk thiêz nhuôs trâus moz, đhâu co tsuv nzuôr têk hur si txix xà phòng thiêz đêx hur chiê tsik uô cik moz trâu chor nhuôs txơưr đuô. Têx fax ntiv, điêr mak tsuv tâu tso hâur đêx râuz bâu thiêz chiê chor nhuôs nhiêk zôngv nhiêk fax ntiv, điêr. Muôz mê nhuôs đa đêx yênhx hnuz txix đêx hur chiê tsik vôngk.

* Thâuv tưs tsuv chox mê nhuôs muk tsêr kho moz?

- Thâuv mê nhuôs muôx yưv iz hâur têx kror li: uô cuz siêz txix 39 tưv tror sâur lok sik cuz siêz muôx oz hnuz tror sâur; lênhx nhuôv khênhr kuôx, ntuôr, pư tsik sơưr, têk tơư yênh, plơưr đhiê chênhr; uô tsik yuô tâuk pa… tsuk chox ciês muk tsêr kho moz.

* Phax moz cux zos kror jông tiv zix.

Nhiv no cux tsênhv tsik tâu muôx vắc xin phax moz, viv li tsuv uô jông trươk têx faz tsưr ziv li đrav kaz: Tsik so muôz saz phôngx nzuôr têk, nzuôr đêx hur, tiv zix zos thâuv zuôr uô jâuz mor thiêz  thâuv uô jâuz mor tas thiêz thâuv zuôr nox mor. Zos tsuv tsoz phưz mê nhuôs mak cux tsuv nzuôr têk cov hur si thâuv tsoz phưz tas. Vêv xênhz cxuô zav chuôz zênhx  zav uô si, vêv xênhz  plas tsêr trâu mê nhuôs uô si, lơưr co zôngv cloramin B5% chiê nzuôr cov hur; đros  cox, tsuv chox lôngx bos kror ndâux thâuv cxav. Nox siêr thiêz hâuk đêx râuz bâu; tsuôs yuôx tuô caz moz iz ndis têx qơư muôx mê nhuôs moz. Cêv kuôk nênhs moz ntơưv tsêr tax thâuv tưs jông moz (Phênhv ntâu txix 7-10 hnuz. Jông tiv zix mak thâuv tưs cux tsuv chox mê nhuôs muk njuôk shuôk tsik so trâu tsêr kho moz chiê pâuz tâu moz thiêz chơưv kho lơưr bác sỹ li hêik kriê./.

                                                  (Hồng Việt-Ly dịch đọc)