Ai lối 53 rơtal USD châ xo ing mâu tơdroăng ki mơ’no tê tơmeăm pêi lo ing chiâk, ing loăng, ká xi xŏng hơnăm 2023  hdró tối mâu tơdroăng kơdo mơ-eăm ôh tá tơbrê dêi kuăn pơlê ki pêi chiâk, dêi mâu ngế ki pơkuâ, mâu ngế cheăng ‘na khoa hok tung kơvâ kố, ing mê, mơjiâng chiâng troăng hơlâ vâ kum ăm kơvâ chiâk  pơtối mơdêk hên luâ tâ, châ xo hên kế tơmeăm tung  2024.

Ki hơniâp ro dêi kuăn pơlê ki pêi chiâk pêi deăng, dêi mâu ngế ki pê kơdrum pêt plâi sầu riêng, pêt mơjiâng kơchâi tung hơnăm 2023 hiăng ăm hlo ki bâ eăng ki tơxâng hơniâp ro má môi tung pêi chiâk pêi deăng ƀă tê mơ’no mâu tơmeăm ki pê lo ing chiâk deăng drêng mơ’no tê phái ƀă kơchâi plâi a kơlo ki luâ tâ tơdroăng pơcháu.

Hơnăm 2023, kơvâ ngăn ‘na chiâk deăng xuân ối pơtối rak vế tơdroăng ki pêi lo hên kế tơmeăm, mơnhông tung rêm kơvâ cheăng; ƀă kơlo ki tâk dêi GDP lâp kơvâ mê châ 3,83%, tâk châ hên má môi tâng vâ pơchông ngăn ƀă hên hơnăm achê pơla kố. Kơxô̆ liăn ki châ lo ing tơdroăng mơ’no tê báu phai, loăng, ká xi xŏng châ a kơlo ki hên, lối 53 rotal USD; mơ’no tê kế tơmeăm luâ tơdroăng pơcháu châ 12 rơtal 70 rơtuh  USD tâk châ 43%. Kăn xiâm phŏ ngăn ‘na Chiâk deăng ƀă Mơnhông thôn pơlê Phùng Đức Tiến tối nhên: Chiâk deăng pơtối mơhno châ tơtêk hên cho kơlo ki kal, cho ki xiâm dêi tơdroăng pêi cheăng kâ, rak vế tơniăn, krá kâk ‘na kế kâ, mâu tơmeăm khoăng ki pêi lo châ tơniăn ƀă veăng rak pơtối mơnhông châ tơtêk hên ‘na kế tơmeăm ki ó rơdêi.

“Tung pơla tơdroăng cheăng kâ dế trâm hên xahpá, la kơnôm ai tơdjuôm ivá  mơno dêi lâp pơlê pơla, dêi mâu kong pơlê, pơlê kong kân rơtế ƀă Khu xiâm ngăn ‘na chiâk deăng, mê pin hiăng prôk troh a tíu ki a’ngêi, ai hên mâu tơdroăng cheăng ki kal. Môi hơnăm kơdo mơ-eăm vâ pin châ plah troh a tíu ki a’ngêi cho rơkê plĕng ‘nâng, kơnôm châ Chin phuh ƀă Khu xiâm pơkuâ hnê ngăn Đảng hâk kơdeăn, xuân ối  vêh mơnhên cho ki xiâm rak vế tơdroăng cheăng kâ, veăng kum kal kân khât ăm tơdroăng pêi cheăng kâ dêi tơnêi têa drêng trâm pá puih”.

Hơnăm 2023 cho hơnăm ki vêh mơnhên dêi kơvâ pêi pêt báu drêng tơnêi têa pin tê mơ’no phái troh kong têa ê châ dâng 8 rơtuh 200 rơpâu tâ̆n, châ xo vâ chê 4 rơtal 800 rơtuh dollars, tâk châ 40% tâng vâ pơchông ngăn ƀă hơnăm nah, cho a kơlo ki hên má môi tâng vâ pơchông ngăn ƀă chât hơnăm hdrối mê hía nah. Pôa Nguyễn Như Cường, Kăn pơkuâ ngăn ‘na pêi pêt tơmeăm tối ăm ‘nâi, tiô tối hdrối, hơnăm 2024, tơdroăng tê rôe báu phái xuân ối a kơlo ki a’ngêi, kơvâ pêt mơjiâng tơmeăm xuân pơtối châ thăm mơdêk tung pêi chiâk pêi deăng, ki rơhêng vâ tối cho báu ki dâi lĕm vâ tơniăn ăm tơdroăng mơ’no tê tơmeăm châ krá tơniăn, ton la ngiâ:

“ ‘Na tơdroăng pêi pêt báu phái Việt Nam tung hơnăm 2024 tiô pơkâ dêi Khu xiâm ngăn ‘na Chiâk deăng ƀă Mơnhông thôn pơlê rơtế ƀă mâu tơring, cheăm mơdâ pêt dâng 7 rơtuh 100 rơpâu ha lơ pá kơdâm iâ tâ, tung mê, xuân ối tơniăn châ 43 rơtuh tâ̆n. Ƀă tơdroăng ki tiah mê, pin xuân chiâng rak vế tơniăn ăm tơdroăng rak tơniăn kế kâ tung rêm tơdroăng cheăng tung rêm kơvâ cheăng. Ƀă pin xuân athế rak tơniăn ăm tơdroăng mơ’no tê phái tung hơnăm 2023”.

Hơnăm 2024, tiô tối hdrối, tơdroăng cheăng kâ pơtối trâm hên tơdroăng pá puât, pơloăng mơnúa, môi tiah: yă tê kế tơmeăm ki mơ’no vâ kum ăm tơdroăng pêi chiâk pêi deăng xuân ối a kơlo ki a’ngêi, pơreăng tâ tú a loăng pêt, mơnăn păn, xuân u ối tâ tú hên; mêi khía mơhot, têa kân lân lu, kong tô mơdrăng khăng khoăng xuân u ối hên, tơ’lêi kô trâm nếo tơdroăng tô mơdrăng khăng khoăng, ôh tá bê têa tôh klâng chiâk xua ai tơdjâk ing El Niño ƀă hên mâu tơdroăng ki ê; ki rơhêng vâ tối cho ing tơdroăng ki tơhôu tơhêng, kơneăm dêi pó, tơplâ tơplong dêi lâp plâi tơnêi pro ăm tơdroăng tê mơdró kế tơmeăm trâm hên xahpá, pơloăng mơnúa kân ó.

Pôa Nguyễn Văn Việt, Kăn pơkuâ ngăn ‘na tơdroăng pơkâ, cheăng tung Khu xiâm ngăn ‘na Chiâk deăng ƀă Mơnhông thôn pơlê tối ăm ‘nâi, kơvâ ngăn ‘na chiâk deăng xuân ối kơdo mơ-eăm tơkâ luâ mâu tơdroăng pá puât, mơ’no tơdjâ mâu hnoăng cheăng xiâm vâ khŏm mơ-eăm pêi pro mâu tơdroăng cheăng la ngiâ:

“Mot tung hơnăm 2024, ngin hlo kơvâ ngăn ‘na chiâk deăng mê la lâi xuân ai 3 tơdroăng pá, má môi mê cho kơchơ, ki má péa mê cho hyôh kong prâi, má 3 cho tơdroăng ki hbrâ mơdât oâ hdrong-pơreăng. ‘Na kơchơ tê mơdró ngin kô mơ-eăm, pơreăng ngin xuân mơ-eăm vâ kơdê tah, la hyôh kong prâi cho tơdroăng ki pá puât, ôh tá kâi chiâng mơdât. ‘Na kơlo ki pơkâ pêi pro troh tâi hơnăm 2024 ah kô châ mơ’no tiô tơdroăng ki khŏm pêi lo châ 3,0 - 3,5%; Tâi tâng kơxô̆ liăn ki mơ’no tê báu phái, loăng, ká xi xŏng châ dâng 54-55 rơtal USD. Kơxô̆ mâu cheăm ki châ plah thôn pơlê nếo châ 80%”.

Dế ai troăng mơ’no tê kơchâi, plâi châ tâk hên tiah mê, tâk châ 70% tâng pơchông ngăn ƀă hơnăm 2022, châ vâ chê 5 rơtal 700 rơtuh USD, tơdroăng ki tơkŭm pêi chiâk pêi deăng châ tơniăn, rak ngăn tơmeăm ƀă thăm mơdêk tơdroăng tê mơdró ƀă mâu kong têa ê dêi kơvâ ngăn ‘na kơchâi plâi mê châ rak ngăn khât. Tơdroăng ki hơniâp ro apoăng hơnăm 2024 drêng mâu tơmeăm môi tiah plâi sầu riêng ‘măn tíu hơngế, plâi tuâk ối drêh, ƀơr, plâi krui ƀŏng ƀă hên mâu plâi kơchâi ki ê, la ngiâ ah kô châ ăm phep mơ’no tê troh a kong têa Sinuâ, pói tơngah kô kum ăm kơvâ plâi kơchâi châ tê mơ’no hên mơni kô châ vâ iâ hlái ai 1 rơtal USD tung hơnăm 2024. Tơdrêng amê, Việt Nam chiâng kong têa ki apoăng tung lâp plâi tơnêi pêt báu kơdroh ki ‘mêi dêi hyôh kong prâi tiô Tơdroăng tơkêa pê 1 rơtuh ha ki hmâ pêt to báu ki dâi lĕm, ai tơdjâk ƀă tơdroăng ki pêi mơjiâng tâk hên kế tơmeăm a kơpong tơbăng kroăng Cửu Long ing hơnăm 2023.

Ing mê ăm hlo, ti xê to hơ’lêh ‘na tuăn tơmiât ing tơdroăng pêi chiâk pêi deăng troh a tơdroăng pêi cheăng kâ, mê kơvâ ngăn ‘na chiâk deăng pơtối hơ’lêh nếo tung pêi chiâk deăng ki tơtêk. Kố cho ki xiâm dêi kơvâ cheăng chiâk deăng tung hơnăm 2024 ƀă mâu hơnăm pơtối, cho vâ pêi pro tro tiô troăng hơlâ ki mơnhông ƀă pêi pro tro tiô pơkâ dêi Tíu xiâm pơkuâ hnê ngăn Đảng vâ mơjiâng “Chiâk deăng ki krúa lĕm, thôn pơlê chal nếo, kuăn pơlê hloh klê rơkê plĕng”.