Mơdoh chôu drêng kong tô khăng lĕm, rơpŏng hngêi jâ Nguyễn Thị Mỹ Hạnh, ối a thôn 1, cheăm Bình Hòa, tơring Krông Ana, kong pơlê Dak Lak mung  tăng ăm kơmăi pôe báu liên hợp vâ pôe dêi 1 ha báu rơnó Xeăng tôu. Jâ phiu ro tối:

“Tâng vâ pơchông ƀă rêm hơnăm, mê hơnăm kố báu châ hên tâ, yă tê xuân kơnâ tâ há, ai yă ti mê kuăn pơlê ngin phiu ro há’’.

Cheăm Bình Hòa, tơring Krông Ana, rơnó kố mơdâ pêt lối 1.900 ha báu. Tung mê, Khu pêi cheăng tơrŭm ‘na chiâk deăng Nhật Minh mơdâ pêt 350 ha báu, kơnôm pêi pro tro tiô hâi khế hnê thế mơdâ pêt hlối xúa kih thuât tung mơdâ pêt rak ngăn mê báu xông kân lĕm hlối kơpâu tâk 10% tâng vâ pơchông ƀă rêm hơnăm, châ 11 tâ̆n/ha, ‘na yă xuân to dâng 15% mê kuăn pơlê phiu ro. Pôa Trần Đăng Thiện, Kăn phŏ hnê ngăn Vi ƀan kuăn pơlê cheăm Bình Hòa, ăm ‘nâi:

“Báu châ xo hơnăm kố vâ tối hên tâ hơnăm nah, dâng sap 10-15%. ‘Na ki chiâng kơpâu hên ƀă hdrê báu ST-24, ST-25 mê dâng 10 tấn/ha, Đài Thơm 8 sap 10-12 tấn/ha, thăm nếo ối châ 13 tấn/ha. ‘Na yă tê hơnăm kố xuân hên tâ dâng 10 - 15%, kuăn pơlê nôkố phiu ro ‘nân’’.

Tiô Ƀơrô ngăn ‘na Chiâk deăng ƀă mơnhông thôn pơlê tơring Krông Ana, rơnó xeăng tôu hơnăm kố, lâp tung tơring mơdâ pêt vâ chê 5.900 ha báu klâng. Riân troh nôkố, kuăn pơlê hiăng pôe dêi hên báu  ƀăng klâng, riân châ dâng 8 tấn/ha.

Ôh tá xê to châ báu, hlối yă, tơdroăng pôe báu a Dak Lak xuân tơ’lêi hlâu há. Pôa Bìu Mạnh Hải, Kăn xiâm hnê ngăn Vi ƀan kuăn pơlê cheăm Buôn Triết, tơring Lăk, ăm ‘nâi, rơnó pêi báu xeăng tôu hơnăm 2023-2024, lâp tung cheăm hiăng mơdâ lối 2.130 ha báu klâng, châ 100% pơkâ. Kố cho rơnó ki xiâm, tơdjâk kân troh báu kế kâ plâ hơnăm mê sap apoăng rơnó  cheăm Buôn Triết hiăng tơkŭm hnê kuăn pơlê mơdâ pêt báu sap ing apoăng rơnó tro hâi khế pơkâ mơdâ pêt vâ kơdroh ki lŭp báu tro ôa hdrong kâ ’nhiê ƀă hlối tơniăn báu xông dâi lĕm kơpâu hên. Tung pơla kuăn pơlê pôe dêi báu, mâu ngế lăm rôe hiăng troh rôe a klâng, tơdroăng rôe báu  ƀă tê tơ’lêi hlâu há.

“Mơdâ pêt báu rơnó xeăng tôu hơnăm kố ngin mơdâ pêt báu ki dâi lĕm, hdrê báu ki mơdâ mê cho ST-24, ST-25 ƀă Đài Thơm 8. Báu xông lĕm kơpâu hên tâng riân châ kơpêng 10 tâ̆ /ha, phái gá lĕm ai tiô pơkâ. To lâi hơnăm achê kố mâu kuăn pơlê tê dêi báu ối drêh klêi pôe tê hlối, tơ’lêi hlâu ăm kuăn pơlê, ôh tá êa têng ƀă ‘măn lôi’’.

Ƀă lối 46.500 ha báu, tiô tối hdrối mơdâ pêt báu rơnó xeăng tôu hơnăm kố kong pơlê Dak Lak pôe dêi châ lối 240 rơpâu 400 tâ̆n báu, tâk 7.000 tâ̆n tâng vâ pơchông ƀă hơnăm hdrối. Nôkố yă báu ối drêh tê a kơlo 10.000 liăn/kĭ, yă báu ki hiăng têng xăm 12.000 - 14.000 liăn/kg, hên tâ lối 2.000 liăn/kg tâng vâ pơchông ƀă rơnó kố hơnăm nah.

Tung tơdroăng tơkêa bro ‘mâi mơnhông pêi chiâk tiô troăng rơhlâ mơdêk ki pơxúa ƀă mơnhông krá ton, tiô troăng pơkâ pêi troh hơnăm 2030, kong pơlê Dak Lak ‘nâi nhên yă báu xuân cho môi tung tơmeăm ki xiâm. Pôa Nguyễn Hắc Hiển, Ngế pơkuâ ngăn ‘na mơdâ pêt ƀă rak vế hdrê loăng kong pơlê Dak Lak ăm ‘nâi: Kong pơlê hiăng hbrâ séa ngăn nếo a mâu tơnêi ki mơdâ pêt vâ tơkŭm po rơdâ kơpong ki mơdâ pêt.

“Po rơdâ pêt báu rơtế ƀă mâu rơchôa. A mâu kơpong ki xiâm mơdâ pêt báu mê mơjiâng hên túa xúa kơmăi kơmok ki dâi lĕm vâ kuăn pơlê ki pêi chiâk hriâm pêi. Xúa mâu hdrê ki nếo, malối cho mâu hdrê ki dâi lĕm, hlối mơjiâng inâi, hlối tơniăn kơchơ tê mơdró. Mơjiâng mâu kơpong pêt tơkŭm hên môi tíu, pơhlêh hdrê hdrê ki dâi lĕm vâ pro ti lâi ăm tơtro ƀă tôh tơrŭm cheăng, khu pêi cheăng tơrŭm mơdâ pêt báu ai pơxúa”.

Tiô Khu xiâm ngăn ngăn ‘na Chiâk ƀă Mơnhông thôn pơlê Dak Lak, kong pơlê dé ối má môi kơpong Nam Trung Bộ ƀă Tây Nguyên ‘na tơnêi pêt báu, ƀă dâng 110.000 ha. Báu ki châ xo a Dak Lak châ hên tâng vâ pơchông ƀă tơnêi ki mơdâ pêt tung lâp tơnêi têa, phái xú lĕm kâ hơhiâm tâ. Mâu hơnăm achê kố, mơdâ pêt báu hiăng veăng kum rak tơniăn  ‘na kế kâ dêi kong pơlê Dak Lak. Ƀă troăng mơnhông kơvâ tê mơdró báu phái dêi kong pơlê, kuăn pơlê ki pêi chiâk dêi kong pơlê Dak Lak tơngah hơnăm ki lâi xuân châ xo báu hên.