A kơpeăng kŏng râng phôn, bú pêi môi péa tơdroăng tơ’lêi hlâu tê môi tiah xup um, chêh tối tơdroăng kal ‘na tơmeăm, xiâm rêi, yă tê, tơdroăng ki ăm tơ’môm, pôa Đồng Xuân Liền, Ngế pơkuâ Khu pêi cheăng tơrŭm Nam Bình  tơring Dak Song, kong pơlê Dak Nông hiăng châ kloăng tiu prăng tơbleăng tê tung điê̆n tưh môi tiah Buudien.vn, Shoppee.vn ƀă Ocop.vn. Pôa Liền ăm’nâi, Khu pêi cheăng tơrŭm hiăng châ Khu ngăn chiâk deăng ƀă Bưu điện kong pơlê tơkŭm po lâm hriâm vâ tơleăng tê tơmeăm pê lo ing chiâk tung điê̆n tưh. Rôh apoăng pôa ƀă mâu ngế tung khu pêi cheăng tơrŭm ối tơvâ tơvâ ôh tá hlê, la ôh tá ton ing mê, tơdroăng tơbleăng tê tơmeăm tơná tung trang tê Online hiăng tơ’lêi hlâu:

“Klêi vêh ing hriâm, tăng ‘nâi plĕng tung kơxop hồ sơ hnê hriâm hlối, kơnôm kuăn cháu hnê ăm nếo mê a nếo châ tơmeăm pêi lo dêi Khu pêi cheăng tơrŭm tơbleăng tê tung điê̆n tưh.  Ôh tá ton ing mê hiăng ai đơn tối vâ rôa,  đơn chêh vâ  rôe tơmeăm dêi khu pêi cheăng tơrŭm, kố cho tơdroăng ki hâk phiu má môi’’.

Sap ing pơ’lêh chiâng ƀâng tê tơmeăm tung điê̆n tưh, jâ Nguyễn Thị Ngọc Sen ối a bêng Nghiã Đức, pơlê kong kơdrâm Gia Nghiã ôh tá êa kơtâu klêng tê tơbleăng tê dêi pía pong kơtôu ‘ngré ngró môi tiah hdrối nah. Jâ ăm ‘nâi, hdrối nah pía pong kơtôu ‘ngré ‘ngró pêi lo ki hên tê ăm mâu tíu mơdró ki hiăng tơhrâ lơ tê ăm mâu ngế ki hmâ rôe. Ing tơdroăng veăng tơbleăng tê tung điê̆n tưh rơpŏng hngêi djâ bú to krí xo, kơxuô lơ tâ tung kơthung tĕm lĕm klêi mê ai mâu ngế cheăng a tíu tơpui phôn troh xo, pơtroh ăm mơngế ki rôe. Tơdroăng tối tơbleăng tê mơdró  tung điê̆n tưh dêi jâ Sen ăm hlo, mâu pía kơtôu ‘ngré ‘ngró môi tiah: Kim Long, Hoàng Long, Kim Hoàng Hậu… châ pêt tung hngêi nhĕng tiô pơkâ VietGAP. Tơdroăng rak ngăn, rơvât phon, tôh têa... châ pêi tro tiô tơdroăng toh têa ăm lo kơtó. Ôh tá tơviah môi tiah mâu hâi apoăng drêng pơxiâm xúa kŏng ngê̆, jâ Sen phiu ro hlo mâu tơmeăm tơná pêi lo châ tê, ai rôh châ achê ƀă mơngế ki rôe tung lâp lu:

“Châ Khu ngăn kuăn pơlê pêi chiâk kong pơlê krếo veăng hôp klêi mê ăm ‘nâi  kô châ tơbleăng tê pía pong kơtôu ‘ngré ‘ngró tung điê̆n tưh. Xuân phiu ro, châ tê tơmeăm dêi tơná ăm kong pơlê ki ê vâ tơmeăm tơná rế tâk hên. Nôkố môi chu kỳ tê châ 1,5 tâ̆n mê kơxô̆ liăn tơná pê lo rế tâk hên’’.

Xuân tung tơdroăng mơnhông pơhlêh kơxô̆ tung pêi chiâk, sap hơnăm 2022 troh nôkố, Khu ngăn kuăn pơlê pêi chiâk kong pơlê Dak Nông hiăng tơrŭm ƀă Bưu điê̆n kong pơlê tơkŭm po hnê ăm kuăn pơlê ki pêi chiâk vâ tơbleăng tê tơmeăm tung điê̆n tưh. Mâu lâm hriâm tơkŭm veăng  hnê ‘na tơdroăng vâ rơkê kơxô̆ ăm mâu kăn ƀô̆, mâu ngế tung khu, mâu rơpŏng ki pêi, mâu khu pêi cheăng tơrŭm, tôh pêi cheăng. Pakĭng mê, hnê po tài khoản vâ mâu tơmeăm châ tơbleăng tê ƀă tê mơdró kơxô̆, hnê kuăn pơlê pêi mâu pơkâ tiô túa tơbleăng tê tung điê̆n tưh. Pôa Hồ Gấm, Kăn hnê ngăn Khu pêi chiâk kong pơlê Dak Nông ăm ‘nâi, nôkố, kuăn pơlê ƀă mâu khu pêi cheăng tơrŭm, khu mơdró ối trâm hên xơpá ‘na ki achê kŏng ngê̆ thong tin, pro hlá mơ-éa mơnhên mâu pơkâ lĕm tơƀrê tơmeăm ki tơbleăng tê tung điê̆n tưh, xua mê, kơjo kum kuăn pơlê ƀă mâu khu pêi cheăng tơrŭm cho kal khât:

“Ki hdrối cho tơmeăm ki pêi lĕm châ mơnhên OCOP mê thế châ tơbleăng tê, châ khĕn kơdeăn tối lĕm bă thế ai tơmeăm hên, ai tíu châ pơ-eăng tung cheăng kâ. Ton ing mê pin thế tơbleăng tâi tâng mâu tơmeăm tê rôe tung điê̆n tưh, pơhlêh ăm hlo, pêi pro tơdrăng khât, tơ’lêi tơkŭm, tơ’lêi mung xo hdrối”.

Tơbleăng tê tung điê̆n tưh, tơmeăm pêi lo ing chiâk dêi kuăn pơlê Dak Nông cho rôh ki mơhno tơdrăng ăm ‘mâi mâu tơmeăm, tơbleăng, tăng rôh ki tơ’lêi vâ tơbleăng tê ăm tơmối ‘nâi, la xuân kal thế hên ki lĕm, mơnâ mâ ngăn mâu tơmeăm mê. Ing mâu tơdroăng ki kal thế ai mê, kuăn pơlê thế pơ’lêh túa pêi cheăng pêi lo, tơmâng khât troh ki lĕm tơniăn, mơdêk ki tơƀrê tơmeăm pê lo, ‘măn rak, pêi pro klêi xo thế krâu lĕm khât. Ai tiah mê ‘nôi, tơdroăng tê mơdró tung điê̆n tưh nếo châ pơxúa, vâ kuăn pơlê tăng rôh châ tê dêi mâu tơmeăm tơná.

Mê cho tơdroăng ki châ tơƀrê apoăng dêi tơdroăng djâ tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng Dak Nông to a tíu tê mơdró điê̆n tưh. Kơ’nâi kố, Ngế chêh hlá tơbeăng tơdroăng kố ai roh tơpui tơno ƀă pôa Phạm Tuấn Anh, Kăn pơkuâ Khu pơkuâ ‘na pêi chiâk deăng ƀă mơnhông mơdêk thôn pơlê Dak Nông ‘na tơdroăng pro ti lâi vâ mơdêk mơdró tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng a tíu tê mơdró điê̆n tưh, thăm pơhlêh kŏng ngê̆ tung pêi chiâk deăng a kong pơlê.

-Pâ pôa tối ăm ‘nâi mâu tơdroăng châ tơƀrê ki má môi dêi tơdroăng djâ tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng Dak Nông to a tíu tê mơdró điê̆n tưh?

Pôa Phạm Tuấn Anh: -Ƀă kơvâ pêi chiâk deăng, môi tung mâu tơdroăng ki kal má môi ngin tơmêng mê cho pro ti lâi mơnhông, mơdêk châ tơdroăng tê tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng tiô troăng djâ châ tơƀrê má môi ăm kuăn pơlê pêi chiâk deăng. Xua mê, pakĭng mâu ƀâng tê tơmeăm tiô khôi vâi krâ ton nah, ing mâu tíu tê, mâu khu tê mơdró, mâu khu tơrŭm cheăng, mê môi tung mâu troăng pêi mê cho djâ a tíu tê mơdró điê̆n tưh. Nôkố Khu pơkuâ ‘na pêi chiâk deăng ƀă mơnhông thôn pơlê hiăng tơrŭm ƀă Khu pơkuâ Kơmăi kơmok tê mơdró pêi cheăng ƀă Tíu pơtroh kơthô kong pơlê vâ tơbleăng tơdroăng djâ inâi mâu rơpŏng pêi chiâk deăng a trang web dêi tíu pơtroh kơthô. Tơdrêng amê, ngin hiăng djâ mâu tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng, ki rơhêng vâ tối cho mâu tơmeăm hiăng châ mơnhên OCOP a tíu tê mơdró điê̆n tưh. Châ tơƀrê kố ngin hiăng djâ 107 roh tơmeăm châ mơnhên OCOP a mâu tíu tê mơdró điê̆n tưh shoppee, tíu mơdró postmart, tíu mơdró voso ƀă tíu mơdró OCOP.

-Tơdroăng djâ tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng Dak Nông to a tíu tê mơdró điê̆n tưh nôkố dế ai mâu tơdroăng pá puât ki klâi, ô pôa?

Pôa Phạm Tuấn Anh: Mơhé mâu tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng tối tơdjuôm, OCOP tối krê hiăng châ djâ a tíu tê mơdró điê̆n tưh laga, tơdroăng châ tơƀrê ‘na mơdró tá hâi môi tiah pói vâ. A kố ai to lâi xiâm kối, má môi, tơmeăm ngin tá hâi ai tŭm tơdroăng ki kal vâ tơxâng tơdroăng kal vâ dêi mơngế rôe xúa. Má péa nếo, mâu mah ƀă mâu pơkâ ki ê tá hâi ai tŭm ivá tơbriêt cheăng. Má pái, ki hên kuăn pơlê pêi chiâk deăng xuân tá hâi khên tơnôu pơhlêh. Xua kuăn pơlê tá hâi chiâng khât tiê a tíu ngiâ méa tê mơdró điê̆n tưh. Xua mê vâi ối kơxiâp. La ngiâ, ngin xuân pêi cheăng ƀă mâu tíu cheăng ki tơdjâk, pro môi tiah lâi vâ hnê mơhno, gum vâi pơhlêh hlê plĕng, ngăn ƀâng tê tơmeăm tê mơdró điê̆n tưh cho môi tung mâu ƀâng ki xiâm, rế kơdĭng kơxô̆ liăn. Tơdrêng amê, ing tíu tê mơdró điê̆n tưh kum mơđah tơbleăng um tơmeăm ki rơdêi dêi kong pơlê Dak Nông.

-Vâ pơtối mơdêk châ tơƀrê tê mơdró tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng tung tíu tê mơdró điê̆n tưh, mơdêk pơhlêh xúa kŏng ngê̆ tung pêi chiâk deăng, kong pơlê Dak Nông ai mâu troăng pêi, mơnhên troăng prôk la ngiâ, troăng pêi ton xŏn ki klâi, ô pôa?

Pôa Phạm Tuấn Anh: Ngin dế ai pơkâ pêi mơnhên ing mâu tơdroăng pá puât, mâu tơdroăng ối tơvâ tơvân vâ pơkâ mơ’no mâu troăng pêi pro tơniăn. Ahdrối mê pro ti lâi vâ tơmeăm djâ tơdroăng ki tơdâng ‘na ki dâi lĕm, tơniăn ‘na tơmeăm, kơxô̆ tơmeăm vâ tơxâng châ pơkâ dêi kơchơ mơdró. Vâ tơleăng tơdroăng kố ngin pêi pro rơdêi ing khu tơrŭm cheăng. Cho khu tơrŭm cheăng kô tơdjêp mâu rơpŏng kuăn pơlê pêi chiâk deăng, mâu tơmeăm vâ mơjiâng châ kơxô̆ ki kân hên, má péa nếo tơrŭm kô tăng tơkŭm po ăm kuăn pơlê pêi chiâk deăng pêt mơjiâng tiô pơkâ. Pakĭng mê, ngin kô tơdjêp ƀă mâu khu tê mơdró, mâu trang tê mơdró điê̆n tưh vâ pro ti lâi ai troăng hơlâ tŏng gum, kơjo, pro tơ’lêi hlâu lĕm má môi ăm kuăn pơlê pêi chiâk deăng drêng djâ a tíu tê mơdró điê̆n tưh. Thế pro ti lâi vâ kuăn pơlê hlê plĕng kố cho môi ƀâng tê tơmeăm châ tơƀrê, tơniăn, kum kơdroh hên kơxô̆ liăn, tơdrêng amê cho ƀâng tơbleăng rĕng má môi ‘na tơmeăm dêi vâi. Tiah mê, a kố pin thế pơhlêh hlê plĕng, troăng tơmiât, tơdroăng kố ôh tá xê chiâng vâ rĕng môi hâi xê, pin kal ai mâu troăng tơdâng tơ’mô, rế pơtâng tối, hnê mơhno xuân pro tiah lâi vâ vâi hlo nhên ki châ tơƀrê cheăng kâ tung tơdroăng kố.

-Ê, pâ mơnê kơ pôa Phạm Tuấn Anh, Kăn pơkuâ Khu pơkuâ ‘na pêi chiâk deăng ƀă mơnhông mơdêk thôn pơlê kong pơlê Dak Nông ‘na roh tơpui tơno kố.

-