Khế 5 troh, rơtế mâu reăng sen xú hŏm lĕm, mâu rơkong rơhdruê ‘na Pôa Hồ, Kăn pơkuâ ki nhuô̆m pâ păng ‘nâng dêi hdroâng mơngế troh lâp lu mâu hngêi trung a pơlê xiâm dêi Pôa.

A Hngêi trung phôh thong râ má péa Kim Liên, tơring Nam Đà, um méa dêi pôa Hồ Chí Minh, Kăn xiâm hnê ngăn tơnêi têa hneăng apoăng châ kơtúa a tíu lĕm krip trŏm má môi. Kố cho kơxuô tơmeăm ki Pôa hiăng diâp ăm hngêi trung kơtăn kố 55 hơnăm. Ƀă kơtâ um cho pơkâ ƀă mâu rơkong chêh pơtroh, mơhnhôk tá hiâm mơno ki Pôa ăm mâu thái cô hok tro hngêi trung. Mâu tơmeăm ki krih tơviah mê đi đo châ mâu rơxông thái cô, hok tro dêi hngêi trung hâk vâ, nhuô̆m ƀă mơ’no ivá hnê tơtro, hriâm kơhnâ vâ tơxâng ƀă khôi túa vâi krâ nah hâk tơngăm, ƀlêi trâng dêi hngêi trung, tơxâng cho toăng hngêi trung a pơlê xiâm dêi Pôa. Tối dêi mâu pú hmâ hok tro Hngêi trung râ má péa Kim Liên pơlê xiâm Pôa pêng păm tuăn pâ ƀă tơdroăng hâk tơngăm:

“Nôkố lâp tơnêi têa dế tơmiât troh hâi kot mâ dêi Pôa Hồ Chí Minh, Kăn xiâm hnê ngăn tơnêi têa hneăng apoăng, tơdroăng ki mê xuân pơchân ngin o đi đo thế mơ-eăm hriâm tâp vâ tơxâng ƀă mâu tơdroăng pói vâ dêi Pôa ƀă chêh pơtối mâu khôi túa ƀlêi trâng dêi Hngêi trung râ má péa Kim Liên’’.

“Á o tâ á cho mơhúa ƀă hâk tơngăm châ rêh ƀă hriâm tâp a pơlê xiâm Pôa. Cho rơxông hơnăm ối nếo la ngiâ dêi tơnêi têa, á tơkêa xêh ƀă châ dêi tơná thế mơ-eăm tâi ivá, thế mơ-eăm hên tâ kô mê tung hriâm tâp ƀă pơtâp hiâm mơno vâ chiâng kuăn nguôăn, hok tro rơkê, kuăn nguăn Pôa Hồ’’.

Mâu hâi khế 5, tơnêi Kim Liên, Nam Đàn, Nghệ An, tíu kot mâ Pôa Hồ Chí Minh, Kăn xiâm hnê ngăn tơnêi têa, châ kuăn pơlê lâp tơnêi têa hâk pâ tối cho “pơlê xiâm Pôa” pơtối kơdrâm tơdah kuăn pơlê ing rêm kơpong tơnêi têa troh lăm pôu, nhuô̆m têk nhâng ăm Pôa vâ mơhno hiâm mơno nhuô̆m pâ, tơdroăng pâ mơnê tá kâi tối ‘na hiâm mơno ki kân, hiâm mơno lĕm dêi Pôa Hồ, Pôa hiăng plâ rơxông pleăng ăm tơniăn krê, tơniăn lĕm dêi hdroâng kuăn ngo.

Tung hngêi trá hlá xá tơ’lêi hlâu tê, a kơnâng reăng têng nêng, kơbố xuân tơdrôu tung tơdroăng ki hâk tơngăm, rơrêk tung hiâm mơno, tâ tơdroăng tuăn pâ dêi Pôa, mê thăm tâ mê nếo cho tơdroăng tuăn pâ kuăn pơlê, kuăn pơlê tung kuăn mơngế Pôa Hồ Chí Minh, Kăn xiâm hnê ngăn tơnêi têa hneăng apoăng.

“Kố cho toăng hngêi xua jâ pôa peăng nôu Pôa Hồ hiăng pro ăm nôu pâ Pôa lo ối krê. Toăng hngêi kố châ pro hơnăm 1883. Rơrêk drêng hlo hngêi tơ’lêi hlâu dêi Pôa Hồ, vêh lăm pôu hngêi Pôa, pôa Tố Hữu, ngế chêh kơthơ nôkố hiăng lêk lôi hiăng chêh 2 câu thơ tiah kố: Hngêi cho ôh tá ai ki klâi ôh. Môi to xoăng kơlá môi to rơkôa hơtăng. Kơ’nâi ché hding cho toăng xoăng kŭn pơtê dêi jâ Hoàng Thị Loan. A xoăng koi tiah hmâ hlo kố jâ hiăng mơhum ăm hdroâng mơngế Việt Nam pin ai 3 ngế kuăn ki rơkê păng ‘nâng. Hâi lơ 19/5/1890, tro a rơnó sen tơpo, a toăng xoăng kŭn kố, Pôa Hồ ki pin nhuô̆m hiăng kot mâ’’.

Tung plâ mâu hơnăm rêh ối tăng troăng tŏng kum tơnêi têa a kong têa ê, klêi mê drêng tơnêi têa châ tơniăn krê ƀă troh mâu hơnăm mơ’nui rơxông, Pôa bu châ 2 xôh vêh lăm pôu pơlê xiâm Nghệ An. Roh apoăng a khế 6 hơnăm 1957 ƀă roh má 2 a khế 12 hơnăm 1961. Tung tơdroăng ki chêh Pôa Hồ ai chêh: ‘’Á hơhngế pơlê xiâm hiăng pơtăm chât to lâi hơnăm. Hơ-ui tuăn pâ mơngế hơngế hngêi, drêng vêh a pơlê xiâm mê sôk ro ‘nâng há, hơ-ui dêi tơná há. Laga á ôh tá khéa, ôh tá hơ-ui. Á sôk ro. Sôk ro drêng á prôk kuăn pơlê ối cho mơngế tĕk, khu xâ , phong kiến mơ’nêa. Nôkố mê á vêh tơnêi têa hiăng châ tơleăng lĕm, kuăn pơlê hiăng châ tơniăn krê’’.

Ôh tá ‘nâi drêng lâi, pơlê xiâm Pôa hiăng chiâng “pơlê xiâm tơdjuôm” dêi rêm ngế kuăn pơlê Việt Nam. Vêh pơlê xiâm Pôa vâ ti tăng xiâm kối dêi mâu tơdroăng ki krih tơviah, kơnía, ƀă tơdroăng ki tơbâ ton nah, kế tơmeăm tơbâ tíu Pôa hiăng xông kân, tơkâ hluâ khế hơnăm ối kŭn rêh ối lĕm ro, tíu tơnêi hiăng mơjiâng, mơjiâng chiâng ngế rơkê khât Hồ Chí Minh - Khên tơnôu Tơleăng lĕm hdroâng mơngế, Ngế ki châ ô eăng lâp plâi tơnêi, Ngế Kăn xiâm nhuô̆m pâ dêi hdroâng mơngế.

Châ tŭm 63 hơnăm sap ing rơnó Hngíu hơnăm 1961, mê cho roh má 2 Pôa vêh pơlê xiâm, xuân cho roh má mơ’nui rơtế pơlê xiâm Nam Đàn châ tơdah Pôa vêh lăm pôu. Laga mâu tơdroăng tuăn pâ ƀă rơkong pơchân tối dêi Pôa xuân ối pâ tung plâi nuih dêi kuăn pơlê, cho ki mơhnhôk vâ rơxông kăn ƀô̆, đảng viên ƀă kuăn pơlê Nghệ An khŏm mơ-eăm mơjiâng pơlê xiâm mơnhông mơdêk kro mơdrŏng – tơxâng cho ‘’pơlê xiâm tơdjuôm’’ dêi rêm ngế kuăn tơnêi Việt.