Ngê̆ nhân ưu tú Nông Văn Hưu (hdroâng Tày, nôkố ối a cheăm Nam Dong, tơring Čư̆ Jut, kong pơlê Dak Nông) hdrối nah cho kăn khu lêng hiăng pơtê cheăng ƀă kơlŏng krâ cho Thiê̆u tă. Kơhnâ veăng tung hnoăng cheăng pơlê pơla, pôa Hưu châ kuăn pơlê ƀă kăn pơkuâ cheăm pôk pro kăn pơkuâ ngăn Chi ƀô̆ thôn, klêi mê, kăn pơkuâ ngăn Đảng cheăm Nam Dong. Pôa tối: Hơnăm 1991 nah, pôa brôk dêi jâ, kuăn ‘nĕng ing Cao Bằng mot a Tây Nguyên pêi cheăng kâ. Tíu pơlê ki nếo ai hên kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo Tày, Nùng, Thái, Xuăn ƀă hên ki ê ing mâu kong pơlê peăng kong ‘na kơnhŏng mot rêh ối, cheăng kâ.

“Mot tung kố, Ƀơrô cheăng Mơhno túa lĕm tro tơring troh pơkâ thế tơkŭm po hơdruê xuăng kuăn pơlê vâ veăng mơđah hơdruê xuăng tung lâp tơring. Drêng mê nah á pro kăn pơkuâ xuân hiăng mơ-eăm pơkuâ djâ khu ki hơdruê xuăng ki apoăng hơdruê chèo, rơngê, ting ting a peăng tơbăng lăm mơđah tơbleăng. Drêng vêh, á kơ-êng dêi tơná, ti lâi á ôh ti rak vế xiâm tơdrá hơdruê then dêi hdroâng kuăn ngo tơná a tơnêi Tây Nguyên kố? Tung pơla nâl tơpui dêi ngin xuân ai? Á pơxiâm krếo thế vâi krâ nhŏng o, ngế ki ‘nâ veăng kum ăm plôi, ngế ki ‘nâ veăng kum ăm loăng, ngế ki ‘nâi rêi guitar. Rơhêng vâ hơdruê then tơdroăng ki apoăng athế chiâng rêi prôa tính”.

Hlê plĕng ‘na tơdrá, rơkê ‘na mâu tơdrá then dêi hên kong pơlê, pôa Nông Văn Hưu cho môi tung mâu ngế Tày, Nùng ki apoăng a Nam Dong hiăng djâ nâl then tơrŭm ƀă mâu tơdrá rơngê, ting ting dêi mâu hdroâng kuăn ngo Tây Nguyên a tơring Čư̆ Jut, kong pơlê Dak Nông. Hơnăm 2006, klêi kơ’nâi hiăng pơtê cheăng, pôa Nông Văn Hưu mơdoh tơdroăng ki hâk vâ ‘na hơdruê then, rêi prôa tĭnh ƀă troh hơnăm 2007, pôa rơtế ƀă lối 20 ngế ki tơrŭm tung Kâu lak ƀô̆ hơdruê then cheăm Nam Dong ƀă inâi khĕn cho “Hoa bằng lăng tím”.

Jâ Đàm Thị Tuyên, a thôn Trung Tâm, cheăm Nam Dong – ngế ki veăng tơrŭm tung Kâu lak ƀô̆ hơdruê then prôa tĭnh ăm ‘nâi: Rêm rôh cheăm ai tơdroăng ki trâm mâ túa lĕm tro hơdruê xoăng lơ ai tơdroăng tơkŭm po ‘na tơdroăng kal kí ki kân, Kâu lak ƀô̆ pơrá veăng hơdruê mâu ƀai ki hơniâp ro. Nôkố, Kâu lak ƀô̆ ối tơkŭm po mâu lâm hnê hriâm prôa  tĭnh, hơdruê then ăm hên vâi pú hơnăm ối nếo.

“Pôa Hưu pro prôa tĭnh, mơhnhôk nhŏng o tung pơlê ki hlê i iâ ‘na hơdruê then, hâk vâ hơdruê then, hâk vâ rêi prôa tĭnh vâ rak vế khôi túa lĕm tro dêi hdroâng kuăn ngo Tày, Nùng. Pôa pơkuâ djâ choâ ‘lâng, chêh ƀai, nâ o tung khu rơtế hriâm ƀối ƀă kum dêi rơpó. Meh cho ngế ki châ vâi loi nhuô̆m dêi hdroâng kuăn ngo tung kố”.

Troh nôkố, Ngê̆ nhân ưu tŭ Nông Văn Hưu hiăng ai hên hĭn mâu kế tơmeăm ki kơnía git ƀă lối 300 to ƀai then, tung mê ai hên ƀai chêh nâl môi tiah: “Khúc tâm tình Dak Nông”, ‘Pắc Pó mùa thu”, “Lời then dâng Bác”, “Lời chào xứ Lạng”, “Dak Nông kính chào quý khách” ƀă hên mâu ƀai ki ê xua tơná Kâu lak ƀô̆ hơdruê then cheăm Nam Dong bro ƀă mơđah hiăng châ xo hên pri ki kơnâ tung mâ roh mơđah hơdruê xuăng rêi prôa tĭnh, hơdruê then dêi kong pơlê, kơpong ƀă tung lâp tơnêi. Krê ƀai then “Khúc tâm tình Dak Nông” châ Kâu lak ƀô̆ hơdruê then cheăm Nam Dong, tơring Čư̆ Jut, kong pơlê Dak Nông, mơđah hơdruê ƀă châ kâ pri B a rôh po hơdruê xuăng rêi prôa tĭnh lâp tơnêi têa rôh má 2 tơkŭm po a Cao Bằng hơnăm 2007.

Hơnăm 2015, pôa Nông Văn Hưu hâk tơngăm châ Tơnêi têa diâp ăm Ngê̆ nhân ưu tŭ xua ai hên tơdroăng ki ƀlêi chiâng tung hnoăng cheăng rak vế prôa tĭnh, hơdruê then. Troh hơnăm 2017, Ngê̆ nhân ưu tŭ Nông Văn Hưu châ Ngế xiâm pơkuâ, kăn hnê ngăn Vi ƀan Hdroâng kuăn ngo diâp ƀâng khĕn kơdeăn a Leh Kơdeăn Ngế ki châ vâi loi nhuô̆m, Ngế rơkê, Khu ki rơkê kơhnâ tung lâp tơnêi têa rôh má Môi xua ai hên tơdroăng ki pêi kơhnâ tung hnoăng cheăng rak vế khôi túa lĕm tro hdroâng kuăn ngo.

Tối ‘na mâu tơdroăng ki veăng kum tung cheăng pơlê pơla dêi Ngê̆  nhân ưu tŭ Nông Văn Hưu, pôa Trương Văn Tú, Kăn hnê ngăn Vi ƀan cheăm Nam Dong ăm ‘nâi:

“Pôa Nông Văn Hưu hdrối nah cho kăn pơkuâ ngăn Đảng cheăm Nam Dong, drêng hiăng pơtê cheăng xua hơnăm hiăng hên, pôa djâ troăng ahdrối tung pêi pro tro mâu troăng hơlâ pơkâ dêi Đảng luât dêi Tơnêi têa, mơhnhôk kuăn muăn cháu chái pêi tiô ƀối. Pakĭng mê, pôa cho nghệ nhân dêi mơngế Tày Nùng, cho ngế ki pơkuâ Kâu lak ƀô̆, hnê ăm mâu vâi hok tro rak vế túa lĕm tro hdroâng kuăn ngo Tày Nùng peăng kơnhŏng. Tung la ngiâ, cheăm tơkŭm hnê mơhno, pơkuâ mâu Kâu lak ƀô̆ mơnhông, mơđah kum tung mâu hâi ki kal dêi tơnêi têa, tơdroăng cheăng tơkŭm po dêi tơring, dêi kong pơlê, Kâu lak ƀô̆ rế hía rế ai tơ’nôm ngế ki mot tơrŭm”.

Ing mâu prôa tĭnh bro ƀă plôi chuât xơtó tâng lâp kơpong Tây Nguyên, troh nôkố Ngê̆ nhân ưu tŭ Nông Văn Hưu hiăng cho ngế ki pro prôa tĭnh ai idrâp, châ hên ngế tăng roê ăm mâu hơdruê xuăng ki hmâ bă lối 400 toăng prôa tĭnh ki kân kŭn tŭm túa. Maluâ hơnăm hiăng hên la pôa xuân ối tí tăng hriăn bro tơ’nôm hơdruê then dêi hdroâng kuăn ngo Tày, thăm nếo tá hdroâng kuăn ngo Thái. Pôa xuân rơhêng vâ rêm râ pơkuâ dêi Dak Nông pơtối tơmâng ngăn, pro tơ’lêi hlâu ăm mâu ngê̆ nhân hdroâng kuăn ngo ai tơ’nôm rôh châ veăng tung mâu rôh tơ’noăng, rôh tơkŭm po mâu tơdroăng kal veăng kum ăm túa lĕm tro hdroâng kuăn ngo tơná troh a chê tâ ƀă hdroâng kuăn ngo a Tây Nguyên.