Tung dế măng tĭng khế 11, pôa Tạ Hồng Triều, ối a Tôh kơphô̆ 10, bêng Buôn Ma Thuột, troh Tíu xiâm pro mơ-éa cheăng kâ rêh ối ƀă tơnêi têa bêng pro mơ-éa ‘mâi rêu kơjôi ƀă chư ki tung ối tung dế pơla kơjôi ƀă inâi tung mơ-éa khai sanh drêng pro ôh tá tro ăm ngế kuăn hdrui hbrâ vâ mot hriâm đăi hok. Pôa Triều tối, mơhé apoăng tá hâi hmâ, laga kơnôm kăn ƀô̆ Tôh pêi cheăng tơkŭm môi tíu hnê mơhno inhên, rêm tơdroăng cheăng châ pro tung pơla tá hâi châ 10 phut.

“Hâi kố vâ vêh pro, mâu ngế pêi cheăng a tôh tơkŭm pêi môi tíu hnê mơhno pro mơ-éa tơ’lêi hlâu, bu xúa môi mơ-éa khai sanh ki xiâm rơnêu ngế ki pro ôh tá tro ƀă pin vêh chêh ăm tơtro tơdroăng klêi mê mot nâp. Kŏng chưk tơkŭm pêi môi tíu tối hiăng klêi, vêh a hngêi tơkôm vâi pơtroh ing troăng pơtroh kơthô xua mê á hlo tơ’lêi hlâu ‘nâng’’.

Pro mơ-éa kĭ xo on veăng a Tíu xiâm pro mơ-éa cheăng kâ rêh ối ƀă tơnêi têa bêng Buôn Ma Thuột, ngoh Phan Thế Hưng ƀă nâ Nguyễn Diễm Quỳnh tối kơnôm kĭ tơdrêng tung um tiô troăng hyôh măng ing hdrối nah, xua mê tơdroăng pro mơ-éa a tíu cheăng “tơkŭm môi tíu pro mơ-éa” tơkŭm po rĕng, tơ’lêi hlâu hên tâ. Laga pơhlêh lĕm tâ hdrối tung troăng hnê mơhno online, tơdah hô sơ troh tơdroăng pro a tíu pêi cheăng ăm hlo kơ koan tơnêi têa dế pơhlêh inhên troăng tơmiêt “pơkuâ” chiâng hiâm mơno “tơdah pro ăm kuăn pơlê”.

“Apoăng mê á hlo thế pro a tá mơ-éa ƀă tá pro mơ-éa online tung phôn râng kŏng mê xuân hlo pá puât iâ. Laga châ kăn ƀô̆ hnê mơhno tá hiâm mơno, inhên xua mê pro mơ-éa rĕng. Kố cho tơdroăng ki nếo, ăm hlo i hiâm mơno kum kuăn pơlê châ pơhlêh tơniăn lĕm, pro mơ-éa rĕng tâ’’.

Bêng Ƀuôn Ma Thuột, kong pơlê Dak Lak châ tơmot chiâng môi ing mâu bêng Thành Công, Tân Tiến, Tân Thành, Tự An, Tân Lợi ƀă cheăm Čư Êbur (ối tung pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột ton), ƀă vâ chê 170.000 pơ’leăng mâ mơngế. Jâ Trần Thị Minh Thủy, chuyên viên Tôh tơkŭm pêi cheăng môi tíu Tíu xiâm pro mơ-éa cheăng kâ rêh ối ƀă tơnêi têa bêng Buôn Ma Thuột, tối ăm ‘nâi rêm hâi ai dâng 130 – 160 roh ngế troh pro mơ-éa. Vâ tŏng gum tơdroăng cheăng kân, Tíu xiâm klâ chiâng péa tôh kŏng chưk, pêi cheăng tá kơbong ƀă pakong plông. Kuăn pơlê châ hnê mơhno teăm tơdrêng xua mê ‘nâi kơdĭng hâi khế tơkôm, pêi pro.

“Péa tôh, rêm tôh ai 6 ngế tŏng gum kuăn pơlê. Tôh pakong plông mê gum kuăn pơlê chêh ‘mot hô sơ mơ’no tơdrêng tung gum; tôh tung dế tơdah ƀă pro hô sơ. Ki hên ngin tŏng gum mơngế hơnăm hiăng krâ ƀă mơngế chó chêng tơvê kŏng, ƀă kuăn pơlê hơnăm ối nếo mê ‘nâi kŏng ngê̆, vâi chiâng pro xêh ƀă vâi nâp xêh.’’

Tiô riân ngăn dêi Vi ƀan kong pơlê Dak Lak, sap hâi lơ 1/7 troh tâi khế 10, lâp kong pơlê tơdah dâng 481.000 hô sơ pro mơ-éa ing Cổng dịch vụ công Quốc gia, kơmăi kŏng ngê̆ pro mơ-éa rêh ối cheăng kâ ƀă tơnêi têa dêi kong pơlê ƀă ing mâu khu cheăng, kơvâ cheăng rơtế 102 cheăm, bêng. Tung kơxô̆ kố, lối 437.000 hô sơ hiăng châ pro, châ lối 91%. Klêi kơ’nâi tơmot chiâng môi, troăng pêi khu râ kăn pơkuâ péa râ pêi cheăng tơniăn lĕm, tơdroăng pro mơ-éa hô sơ ngăn tơdjuôm tơ’lêi hlâu lĕm. Tơdroăng ki môi tuăn dêi kuăn pơlê ƀă khu tê mơdró ‘na pro mơ-éa ai tối, pâ thế châ 100%, ƀă ‘na tơdah ƀă pro hô sơ châ vâ chê 91%, châ mơnhên a kơlo ki hôm tâng pơchông ƀă kơlo tơdjuôm lâp tơnêi têa. Pôa Đỗ Đức Hà, Phŏ Kăn pơkuâ Khu mơjiâng hnê arak luât kong pơlê Dak Lak, tối ăm ‘nâi, vâ mơdêk ki châ tơƀrê pro mơ-éa cheăng kâ rêh ối ƀă tơnêi têa, pakĭng tơdroăng mơdêk tuăn ngôa rơkê kăn ƀô̆, kŏng chưk, kong pơlê kal mơjiâng môi hnôu ‘noăng chư chêh điên tưh tơdjêp ing kong pơlê troh tíu pêi cheăng. Pôa Đỗ Đức Hà tối troăng pêi:

‘’Mâu kơ koan ki tơdjâk thế ai môi hnôu ‘noăng chư chêh tơdjuôm, ƀă ing hnôu ‘noăng chư chêh tơkuôm kố thế mơjiâng châ phân mêm kŏng ngê̆ thông tin vâ tơdjêp tâi tâng mâu tơdroăng ‘na pro mơ-éa cheăng kâ rêh ối ƀă tơnêi têa. Ing mê, kuăn pơlê ƀă khu tê mơdró kô ai tŭm tơdroăng vâ séa ngăn, xúa ƀă pêi pro mâu mơ-éa ki tơdjâk troh dêi tơná. Pakĭng mê, kơ koan tơnêi têa xuân ai tơdroăng ki kố vâ pro mơ-éa cheăng kâ rêh ối ƀă tơnêi têa tiô pơkâ dêi kuăn pơlê ƀă khu tê mơdró’’.

Dak Lak klêi kơ’nâi tơmot chiâng môi ai pơ’leăng mâ mơngế dâng 3,46 rơtuh ngế ƀă 102 tíu pêi cheăng pro mơ-éa cheăng kâ rêh ối ƀă tơnêi têa râ cheăm. Ƀă ki phá tơ-ê tơnêi kân rơdâ, mơngế iâ êt, tơdroăng pro mơ-éa châ hên ăm hlo tơdroăng ki mơ-eăm kân dêi khu kăn ƀô̆, kŏng chưk, viên chưk ƀă mơngế pêi cheăng. Tơdroăng châ tơƀrê kố xuân tối tơdroăng ki pơhlêh pro mơ-éa ing troăng tơmiât “pơkuâ” troh hiâm mơno “tơdah pro mơ-éa ăm kuăn pơlê” tiô troăng hnê mơhno dêi Chin phuh, tung pơla klêi kơ’nâi tơmot chiâng môi.