Tung idrâp chuât dêi kơmăi ki uâ loăng ƀă ai kơdrâm kơdrĕng mơngế prôk tơkâ luâ, 5 ngế kŏng nhân dêi Kŏng ngăn ‘na kơphô̆ kong pơlê Dak Lak tơkŭm uâ loăng ki kân xŏn a troăng kân Mai Hắc Đế, pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột. Rơxế ki kân ai tô̆ng xŏn a’ngêi 25 met, mơ’no dêi tâi tô̆ng tơnông ki mê vâ pơto 2 ngế kŏng nhân troh a tơkâng loăng, pôe, uâ tơrêm hveăng, tơkâng loăng, ƀă hnối ju ‘măn chôa ‘lâng a kĭng troăng prôk. 3 ngế kŏng nhân ối pá kơdâm rế pơtâng tối, pơchốu kŏng mơdât rơxế, mơngế prôk mot drô mê vâ pôi tá trâm xía vâ, ƀă hnối ting tông tơkâng, tơkŭm hlá loăng pơto a rơxế ki chôu tơkâng loăng. Kơ’nâi vâ chê 3 chôu, pêi cheăng pơtối đi đo, kŏng nhân Trần Văn Tuyến rơtế ƀă mâu vâi pú nếo pêi dêi tơdroăng ki uâ loăng kân xŏn ai 30 met chu ối 15 met. Ngoh lo têa kơxô têa kơxâm, krêa hên hĭn xu, kơdjâ loăng, ngo Tuyến tối ăm ‘nâi:
“Tơdroăng cheăng ngin kố hmâ pêi plâ hơnăm. Malối, ahdrối rơnó kong mêi khía mơhot kân ga ai hên tơdroăng cheăng, athế uâ, ko lôi loăng ki kân xŏn, xâu drêng mêi khía ah, loăng tơđôu, kơtong tâu hngêi kuăn pơlê cho tơdroăng xía vâ. Hnoăng cheăng á hmâ pêi, hếo a ‘ngêi, cho tơdroăng ki xâu xía ó khât, xua mê, tŭm tơdroăng cheăng đi đo hbrâ tơnáu, vâ rak ki tơniăn ăm dêi tơná, pú pêi cheăng ƀă kuăn pơlê”.
Tâng mâu kŏng nhân môi tiah ngoh Trần Văn Tuyến plâ hơnăm pêi cheăng tung tơdroăng ki tơ’lêi trâm xía vâ mê, kal ai ivá ki mo rơdêi têi lĕm ƀă hiâm mơno xuân kâi xân, hnối tơnáu rơhí rơhó tŭm tơdroăng, mê mâu kŏng nhân a 4 khu ki rak ngăn reăng dêi Khu ngăn loăng drêh, Kŏng ti tơlo liăn cheăng rak ngăn ‘na hyôh kong loăng kơphô̆ dêi kong pơlê Dak Lak plâ khế têng tôu tơmu mêi, rêm hâi po văng nhâ, rak ngăn reăng, klêi mê, rak ngăn nhâ ki pêt pro mơnâ mâ ngăn. Rơtế ƀă mâu vâi pú kơdrâi ki rak ngăn hdrê rêăng a kĭng troăng prôk ƀă tíu ki hơlâ troăng kân Võ Nguyên Giáp, nâ Trần Thị Nga tối ăm ‘nâi: khu kố ai 20 ngế, plâ khế po văng nhâ, rak ngăn reăng, hdrê loăng drô troăng ki kố, la tơdroăng cheăng xuân u ối hên. Ki rơhêng vâ tối, ing roh kong mêi apoăng rơnó kơtăn kố ai 1 pơla măng tĭng, nhâ ki rơtoh huăn rĕng kân ‘nâng, mê khu kŏng nhân athế po, chiâ tá rêi, vâ pui tah lôi nhâ ki huăn châ chât ha kố:
“Môi tiah akố, nhâ ki mơnâ mâ pêt sap ing hơnăm nah, la xuân tá hâi kâi xông kân, xua kong tô mơdrăng ó. La drêng troh rơnó mê, nhâ rơtoh ga huăn pơchí hên ó. Ngin po văng đi đo nhâ akố, la nhâ ki pêt mê ôh tá kâi xông kân. Tâng kuăn pơlê pêi chiâk deăng vâi hmâ xúa pơkeăng xôh kơdê nhâ ki rơtoh kố. Xua kố, cho nhâ ki huăn pơchí tung pơla nhâ ki pêt, ôh tá khoh xôh ƀă pơkeăng. Tâi tâng athế pui ƀă kŏng”.
Ƀuôn Ma Thuột cho môi tung mâu kơphô̆ ki ai hdrê loăng pêt ki drêh ngiât hên ó má môi tung lâp tơnêi têa, ai dâng 26 rơpâu xiâm loăng kân, tâng vâ riân 1 ngế hiăng ai 17,4 met karế tơnêi pêt loăng. Khu kơ’noăng pêt reăng mâu nhâ ki mơnâ mâ akố xuân ai tơnêi tíu dâng hrĭng ha ƀă pơrá châ rak ngăn krâu khât, rơhí rơhó, khu hdrê loăng, reăng châ po văng nhâ, rak ngăn, tróu, uâ, ko tah hveăng, tơkâng ki khăng răng, ôh tá dâi ƀă châ pro rơnuâ lĕm mơnâ mâ, pro rơneăm, cho vâ mơhno tối rơkong pơtâng tối ‘na túa lĕm tro ki chal vâi krâ roh nah hiăng hmâ hnê chôu ‘măn ăm. Rơtế ƀă hên ngế prôk chêng lăm ngăn kơdrum reăng achê hngêi, pôa Trần Đức Hòa, bêng Tân Thành tối tiah kố, khu loăng ki pro drêh ngiât a pơlê kong kơdrâm Ƀuôn Ma Thuột xuân cho tơmeăm ki pro pơxúa ăm kuăn pơlê, pôa tối khu xiâm loăng ki pêt a pơlê kong kơdrâm kố cho lĕm ‘nâng:
“Kuăn pơlê ai tíu ki vâ prôk chêng, pơtâp ivá, ai tíu ki vâ ăm vâi krâ, vâi ‘nĕng xah ôm hêi, toh chôu vâ troh ngăn xah hêi klêi kơ’nâi pêi cheăng tơbrê. Á xuân hiăng lăm troh ngăn a hên tíu, la tâng vâ tối, Ƀuôn Ma Thuột cho tíu ki ai loăng drêh ngiât lĕm má môi”.
Tiô tơdroăng vê hdró troh a hơnăm 2030 ah, hnoăng cheăng vâ pêi pro troh a hơnăm 2050 ah nếo, châ Vi ƀan hnê ngăn kong pơlê Dak Lak tối tơbeăng, Ƀuôn Ma Thuột kô po rơdâ tơnêi tíu tâk troh a 500km karê, xua dế kố bu ai 377 km karê tê, tơdrêng amê, hnối kơhnâ mơ-eăm mơjiâng kơphô̆ ki ngiât lĕm, rơkê plĕng ƀă pêi pro tiô khôi túa, vêa vong dêi kơpong kố; “tung kong ai kơphô̆, tung kơphô̆ ai kong”. Pôa Nguyễn Trung Hiếu, Kăn pơkuâ ngăn khu pêt loăng ngiât, Kŏng ti tơlo liăn cheăng rak ngăn tơnêi tíu, hyôh kong prâi kong pơlê Dak Lak tối ăm ‘nâi, khu kố ai lối 250 ngế pêi cheăng rơtế ƀă hên mâu rơxế, kơmăi kơmok ki pêi cheăng tiô chal nếo. Pakĭng mê, ki hên kŏng nhân pơrá ai hiâm mơno mơjo pâ dêi hnoăng cheăng, kơhnâ khât tung tơdroăng hriâm tâp, châ hriâm plĕng ing tơdroăng ki rơkê dêi túa pêi cheăng hneăng hdrối, xua mê, ai ivá ó rơdêi vâ pêi pro klêi mâu hnoăng cheăng ki pêt mơjiâng hdrê loăng drêh ngiât dêi pơlê kong kơdrâm:
“Ki hên vâi cho nhŏng o hmâ tí tăng hriâm xêh tơdroăng cheăng dêi tơná, vâ khoh ai tơnêi tíu ki lĕm krip tơdrŏm. Ƀă mâu ngế kŏng nhân ki nếo mot pêi cheăng kơ’nâi, vâi đi đo ai mâu kŏng nhân ki rơkê tung pêi cheăng, xua vâi kơhnâ hriâm hlê plĕng, mê vâi hiăng rơkê păng ‘nâng tung tơdroăng rak ngăn mâu hdrê loăng, nhâ, reăng”.
Ing hơnăm 2011, Ƀuôn Ma Thuột hiăng châ mơnhên tối cho môi tung 10 kơphô̆ ki ai kong loăng drêh ngiât lĕm, krúa má môi dêi tơnêi têa Việt Nam. Troh nôkố, pơlê kong kơdrâm ki xiâm dêi kơphế hiăng mơnhông chiâng kơlo ki a’ngêi. Ki drêh ngiât dêi pơlê kong kơdrâm thăm rế châ po rơdâ, châ mơdâ pêt thăm rế hên hdrê loăng, nhâ, reăng ki lĕm, mơnâ mâ ngăn, kơnôm ing mâu ngế kŏng nhân ki rơkê cheăng ƀă kơhnâ khât.
Viết bình luận