Mŏ Rơ Lan Thuen, bơngai Jarai tơ̆ plei Dọch Krót, Kơdră vei lăng Khul kon pơlei choh jang xa xăh Ia Krăi (apŭng Ia Grai, dêh char Gia Lai) jĭ bơngai đei đon adrin jang tŏk klăih đơ̆ng tơnuh hin tôch hơiă. Unh hnam sư jĭ unh hnam tơnuh, klo kăn mŏ jang xa blŭng a ưh đei kiơ pôm gơnơm đơ̆ng 1,2 sao mir đĕch. Sơnăm 2005, klo kăn mŏ tŏk iŏk 30 triu hlak jên đơ̆ng Agribank – Anih mong jên tơ̆ Gia Lai vă pơtăm chĕh phe. Gơnơm đei đon hŏk pơhrăm păng adrin jang, 4 sơnăm đơ̆ng rŏng, pơgar cheh phe mŏ phĕ đei vă jê̆ 5 tân găr. Mong đei kon jên, unh hnam mŏ adrin pơih xă tơdrong jang xa, pơtăm cao su, cheh phe, sầu riêng. Pơgar xă 7 hecta ‘long pơtăm kơ unh hnam mŏ, truh dang ei đĭ đei 5 hecta đei plei hơnhăk ăn iŏk yoa tôch sơđơ̆ng. Klo kăn mŏ Rơ Lan Thuen man đei hnam ‘nao kơjăp ‘lơ̆ng.

Mŏ Thuen tơroi, gơnơm đei tŏk iŏk jên đơ̆ng anih mong jên, kla kon mŏ gơ̆h đei kon jên jang xa, tŏk klăih đơ̆ng tơnuh hin: “Sơnăm 2020, unh hnam mong jên răt dơ̆ng 2 hecta pơgar chĕh phe yoa ƀôh ‘long chĕh phe ‘nao răt tơtă kră ngăl, plei ưh kơ lơ kơna nhôn buch hŭt vă pơtăm ming plơ̆ng dơ̆ng. Vă gơ̆h đei dơ̆ng iŏk yoa lơ̆m 1 pơgar teh, nhôn chă pơtăm hơlam bơ̆n 'long sầu riêng hai. Thoi noh, đei yoa găh mŭk drăm sư lơ ƀiơ̆ kơ pơtăm 1 kơloăi 'long.”

Ƀok Rơ Lan Huăn, bơngai Jarai tơ̆ plei Cúc, xăh sơlam Ia O (apŭng Ia Grai, dêh char Gia Lai) jĭ 1 ‘nu bơngai đei đon adrin jang tŏk klăih đơ̆ng tơnuh hin đơ̆ng 2 tơpang ti hŏh ‘năi. Adrol sơ̆ unh hnam ƀok arih gơnơm đơ̆ng ƀa mir, chă hơngoang păng chă bơ̆n tơƀăng đĕch, kơna hơnơ̆ng ưh kơmăh phe xa ƀa sŏng, athei iŏk phe tơgŭm ƀât pơyan ƀa hnông huăt. Tơdrong arih xa unh hnam ƀok đei tơplih iŏk đơ̆ng ƀok pơtăm ‘long, đei tơgŭm ăn tơdăh hai, jên jang ưh kơ lơ hai. Hăm 3 hecta ‘long điêu, 1 sơnăm unh hnam ƀok iŏk đei hlŏh 150 triu hlak jên. Đei jên đơ̆ng tŏk iŏk tơ̆ Anih mong jên Agribank, ƀok Rơ Lan Huăn pơtăm dơ̆ng bơ̆n ‘long cao su, cheh phe, sầu riêng, dar dĕh pơm hơtŏk iŏk yoa. Dang ei unh hnam ƀok đei 9 tŏ rơmo.

Ƀok Huăn tơroi dơ̆ng, đĭ đăng pơgar ‘long păng rơmo hrei ‘nâu đei đơ̆ng jên tŏk iŏk tơ̆ anih mong jên ngăl: “Adrol sơ̆, unh hnam tŏk iŏk tơ̆ anih mong jên đei 200 triu vă răt bơ̆n tơđăh ‘long chĕh phe, sầu riêng. Đơ̆ng rŏng 1 khei ‘năr vei rong, unh hnam đei iŏk yoa sơđơ̆ng ‘lơ̆ng. Đơ̆ng dôm kơloăi ‘long ‘nâu, mưh đei jên ‘nŏh inh pơm hơmet ‘nao. Inh bơnê kơ Đảng, Teh đak pơjing tơdrong ‘lơ̆ng tơgŭm ăn kon pơlei nhôn jang tŏk mŭk drăm, vei sơđơ̆ng tơdrong arih xa.”

Hrei ‘nâu, hlŏh 4.270 unh hnam tơ̆ apŭng Ia Grai, dêh char Gia Lai tŏk iŏk đơ̆ng Agribank hăm kơsô̆ jên hlŏh 1.000 ti hlak jên, lơ̆m noh đei hlŏh 1.200 unh hnam kon pơlei kon kông. Jên đei tŏk iŏk âu mă lơ ‘nŏh vă pơtăm ‘long kăp gĭt păng rong kon tơrong. Yă Nguyễn Thị Lành, Phó Bí thư Đảng, Kơdră Jơnŭm pơgơ̆r kon pơlei apŭng Ia Grai ăn tơbăt, gơnơm đei xa yoa đơ̆ng dôm tơdrong tơgŭm đơ̆ng teh đak, mă loi jĭ jên asong tŏk iŏk, lơ unh hnam kon pơlei dar dĕh tŏk klăih đơ̆ng tơnuh hin păng đei tơdrong arih xa sơđơ̆ng 'lơ̆ng.

“Anih mong jên Agribank tơ̆ apŭng Ia Grai hlôi tơgŭm ăn kon pơlei tơ̆ tơring tưk tơiung tơdrong jang xa, tĕch mơdro, tơplih ming ‘long pơtăm, kon tơrong, đơ̆ng noh vang tơgop pơm tơplih trong jang mŭk drăm mưh choh jang xa păng atŏk tơiung mŭk drăm tơpôl tơ̆ apŭng. Mă loi, kơsô̆ jên âu vang tơgop gĭt kăl ăn tơdrong jang sut pơđĭ pơngot, tơjur tơnuh hin păng pơjing tơring tơrang ‘nao.”

Tơ̆ dêh char Gia Lai, kơsô̆ jên đei asong tŏk iŏk hơnhăk ba iŏk yoa lơ lơ̆m tơdrong choh jang xa. Tơdrong asong tŏk iŏk jên tơ̆ anih mong jên hlôi truh hăm kon pơlei gơnơm đơ̆ng anih pơm hla ar tŏk iŏk jên truh tơ̆ dôm xăh hơtăih kơ tơring kơdrâm, tơgŭm ăn kon pơlei tôch hiôk hian mưh chă tŏk iŏk jên, da ƀiơ̆ hiong jên, jơnăr yak vih vât. Tơdrong pơm hla ar tŏk iŏk jên đei pơm ƀônh ƀiơ̆, lăp hăm đon hlôh vao đơ̆ng kon pơlei tơ̆ tơring kon kông. Dôm tơdrong tơplih âu ưh lăp tơgŭm ăn mih ma duch nă hiôk hian ƀiơ̆ lơ̆m tơdrong pơm hla ar đĕch mă oei tơgŭm ăn rim bơngai gơ̆h tŏk iŏk jên, lăp hăm tơdrong ‘mĕh vă yăn âu tơ̆ tơring.

Ƀok Đào Thanh Tịnh, Phŏ Kơdră Agribank Gia Lai ăn tơbăt, lơ unh hnam kon pơlei kon kông oei ưh gan pơ̆n tŏk iŏk jên yoa ưh juăt pơm hla ar tŏk iŏk jên. Đơ̆ng noh, Agribank Gia Lai tơlĕch trong jang “pơm 1 anih jang” chă pơm hla ar tơ̆ tơring, roi tơbăt tôch rơđăh jên pơm hla ar păng tơgŭm ăn kon pơlei pơm kĕh hla ar đơ̆ng blŭng truh tŏk iŏk đei jên hloi. Anih mong jên oei jang hơdoi hăm khul kơdră tơring, dôm khul grŭp tơpôl tơ̆ tơring nhen Khul kon pơlei jang chŭn mir, Khul drŏ kăn păng dôm bơngai vei lăng tơnăp vă roi tơbăt tơdrong tơgŭm, pơm gơng tơƀưh đơ̆ng anih mong jên hăm kon pơlei.

Ƀok Đào Thanh Tịnh tơroi dơ̆ng: “Nhôn pơ ‘nhŏ hơdrol dôm tơdrong asong tŏk iŏk jên đei teh đak tơgŭm, tŏk iŏk jên hăm jên kon tŏ sĕt nhen tŏk iŏk kiơ̆ Tơdrong hơgăt 55/2015, Tơdrong hơgăt 116/2018, asong tŏk iŏk jên vă pơtăm ming cheh phe, tŏk iŏk jên vă pơjing tơring tơrang ‘nao… vă tơgŭm ăn kon pơlei pơih xă tơdrong jang xa, tĕch mơdro, pơm ‘lơ̆ng ăn tơdrong arih. Nhôn hơtŏk tơdrong asong tŏk iŏk jên kiơ̆ Grŭp. ‘Nâu jĭ kênh pơtruh jên jang tôch đei yoa, jĭ anih kon pơlei chă tơgŭm băl, roi tơƀôh dôm tơdrong kăl, trong jang hơiă, đei yoa mưh choh jang xa.”

Jô̆ truh ‘năr 30/4, dêh char Gia Lai pơjing 461 grŭp tŏk iŏk jên hăm 18.800 ‘nu bơngai jang, jên asong tŏk iŏk đei 713 ti. Dôm grŭp tŏk iŏk jên âu vang tơgop gĭt kăl lơ̆m tơdrong hơnhăk jên asong tŏk iŏk truh hăm tơpang ti kon pơlei. Gơnơm đei trong hơmet ming tôch lăp tơdrong asong tŏk iŏk jên, kon pơlei Gia Lai dang ei gơ̆h tŏk iŏk jên roi ƀônh păng hrĕnh ƀiơ̆. ‘Nâu jĭ 1 tơdrong tôch gĭt kăl tơgŭm ăn đe sư tŏk klăih đơ̆ng pơmat tat, klăih đơ̆ng tơnuh hin kơjăp ‘lơ̆ng păng jang tŏk mŭk drăm lơ̆m unh hnam. Atŭm hăm ‘nŏh, tơdrong đei tŏk iŏk jên oei tơgop ‘lơ̆ng ăn tơdrong hơmet ming trong choh jang xa tơ̆ tơring, năm truh 1 tơdrong choh jang xa đei yoa ‘lơ̆ng păng kơjăp đunh, pơih đei tơdrong ‘lơ̆ng vă jang pơm pơdrŏng ăn kon pơlei tơ̆ tơring groi kông.