Chr’val pa bhlầng k’đhap  k’ra Trung Chải, chr’hoong Nậm Nhùn, tỉnh Lai Châu vêy lâh 300 pr’loọng lâng lâh 1.600 cha năc, bấc bhlầng năc ma nuyh Mông lâng Mảng ặt ma mông, đợ pr’loọng đha rựt dzợ lâh 65%. X’rịa c’moo 2021, tơợ zên zooi âng dự án “Zooi băn a tưch tệêm ngăn sinh học pa zưm lâng choh k’đấc pa xoọng dinh dưỡng đoọng ha đhanuôr”, 20 pr’loọng đhanuôr coh vel đong ơy pa câl đoọng ha lâh 2.000 p’nong a tưch m’ma, zooi ch’na bh’năn zập rau, văc xin cha groong pr’luh, za nươu pa sạch t’ruung lâng bơơn pa choom cơnh băn rơơi, k’rang zư lêy, lâng bhrợ năc pa xoọng dinh dưỡng ch’na cha zập t’ngay đoọng ha đhanuôr. Năc coh g’luh zooi tr’nơợp, cr’noọ bh’rợ năc ơy đơơng chô bh’nơơn dal lâh mơ đương rơơm, bấc pr’loọng đăh căh lưch năc pa câl a tưch đoọng pay zên k’rong băn cớ, pa dưr tr’mông tr’meh pr’loọng đong. Amoó Sìn Thị Bình, ặt đhị  vel Nậm Nó 1, chr’val Trung Chải, chr’hoong Nậm Nhùn đoọng năl: “Nâu kêi nhà nước đoọng đợ a tưch cung bấc. Năc cho băn k’rang lâng pr’loọng đong zi ơy  bhrợ t’rung lâng ra lắp điện ang, đoọng ha tưch choọh zập, zư ngăn ha tưch đoọng đâh pậ .”

Tơợ muy cr’noọ bh’rợ k’tứi năc pa xoọng dinh dưỡng ch’na đoọng ha pr’loọng pa bhlầng đha rựt đha răh-zr’năh k’đhap, nâu kêi bêl ơy bơơn t’bhưah zr’lụ bhrợ têng, pa chô bh’nơơn ơy chroi k’rong liêm choom đoọng pa dưr dal c’năl âng đhanuôr coh bhrợ cha z’lâh đha rựt. T’cooh Lò A Tư, Chủ tịch UBND chr’val Trung Chải, chr’hoong Nậm Nhùn bhui har: “Tơợ rau k’rang âng apêê tổ chức đơn vị, nâu kêi đhanuôr ơy năl chr’năp lâng c’lâng ha dưr đoọng z’lâh đha rựt coh cr’chăl ha y. Tơợ cr’noọ bh’rợ xay bhrợ tệêm ngăn, chr’val cung ơy k’đươi moon lâng cấp chr’hoong, cấp tỉnh, t’vaih pr’đơợ chính sách zooi đoọng ha đhanuôr z’lâh đha rựt coh cr’chăl ha y.”

Dự án ‘Zooi băn a tưch tệêm ngăn sinh học pa zưm lâng choh k’đấc pa xoọng dinh dưỡng đoọng ha đhanuôr” pa têệt lâng xa nay bh’rợ “Doọ dzợ đhr’năng ha ul cha” ơy bơơn xay bhrợ đhị bấc vel đong k’đhap k’ra âng tỉnh Lai Châu tơợ c’moo 2019. Xa nay bh’rợ k’rong zooi apêê pr’loọng vêy p’niên k’tứi dưp 2 c’moo, pân đil a chắc k’đhap lâng apêê pr’loọng đha rựt, đăn đha rựt. T’cooh Nguyễn Duy Sơn, Chi cục trưởng Chi cục Pa dưr pa xơc vel bhươl, Sở Nông nghiệp lâng Pa dưr pa xơc vel bhươl tỉnh Lai Châu đoọng năl, tơợ zên zooi âng dự án, đhanuôr năc ơy pa dưr bấc rau bh’nơơn bh’rợ ha rêê đhuôch, r’dợ pa dưr dal thu nhập, pr’ặt tr’mông. “Coh cr’chăl tước đâu, đoọng bhrợ liêm xa nay  bh’rợ nâu, a zi năc lêy xay moon cớ lâng apêê cấp, apêê ngành đoọng xay bhrợ đh’rưah apêê c’lâng bh’rợ; đoọng t’bhlầng ha đhanuôr đươi dua khoa học kỹ thuật đhị bhrợ têng. Jưah lâng đêêc, lâh mơ pa dưr dal c’năl âng đhanuôr tơợ apêê g’luh tập huấn, xay moon, a zi năc đh’rưah k’rong zập pr’đơợ c’rơ đoọng xay bhrợ vêy pa chô bh’nơơn.”

Đhr’năng lalua đoọng lêy, bấc cr’noọ bh’rợ đhơ k’tứi ha dợ bêl xay bhrợ bh’nơơn ơy pa chô chr’năp dal, zooi xăl cơnh c’năl pr’chăp đăh pa dưr tr’mông tr’meh âng đhanuôr tỉnh Lai Châu. Tơợ đêêc, t’vaih pr’đơợ đoọng ha đhanuôr pa zay ha dưr z’lâh ha ul pa xiêr đha rựt, bhrợ pa dưr ca van ta nih liêm coh vel  bhươl âng đay./.

Mô hình nhỏ, ý nghĩa lớn trong vùng đồng bào đặc biệt khó khăn ở Lai Châu

Sau hơn 3 năm triển khai dự án “Hỗ trợ nuôi gà thịt an toàn sinh học kết hợp với trồng bí đỏ cải thiện dinh dưỡng cho người dân” gắn với Chương trình hành động quốc gia “Không còn nạn đói”, nhiều mô hình nông nghiệp đã hình thành, phát huy hiệu quả tại các địa bàn đặc biệt khó khăn ở tỉnh biên giới Lai Châu. 

Xã đặc biệt khó khăn Trung Chải, huyện Nậm Nhùn, tỉnh Lai Châu có hơn 300 hộ dân với 1.600 nhân khẩu, chủ yếu đồng bào Mông và Mảng, tỷ lệ hộ nghèo còn hơn 65%. Cuối năm 2021, từ nguồn vốn hỗ trợ của dự án “Hỗ trợ nuôi gà thịt an toàn sinh học kết hợp với trồng bí đỏ cải thiện dinh dưỡng cho người dân”, 20 hộ dân trên địa bàn đã được cung cấp trên 2.000 con gà giống, hỗ trợ thức ăn hỗn hợp, vắc xin phòng bệnh, hoá chất sát trùng chuồng trại và được hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc, với mục đích chính là cải thiện dinh dưỡng bữa ăn hàng ngày cho bà con. Ngay trong lần hỗ trợ đầu tiên, mô hình đã cho hiệu quả ngoài mong đợi, một số hộ không sử dụng hết đã bán bớt gà để có tiền tái đàn, phát triển kinh tế gia đình. Chị Sìn Thị Bình, ở bản Nậm Nó 1, xã Trung Chải, huyện Nậm Nhùn cho biết: “Bây giờ nhà nước cho số lượng gà cũng nhiều. Nên về cách chăm sóc gia đình đã đầu tư làm chuồng trại và thắp sáng bóng điện, cho con gà ăn đầy đủ, giữ ấm cho con gà để nó phát triển tốt.”

Từ một chương trình với mục tiêu nhỏ là cải thiện dinh dưỡng bữa ăn cho hộ nghèo đặc biệt khó khăn, giờ đây khi được mở rộng về quy mô, hiệu quả, đã góp phần tích cực giúp nâng cao nhận thức của người dân trong phát triển kinh tế để vươn lên. Ông Lò A Tư, Chủ tịch UBND xã Trung Chải, huyện Nậm Nhùn phấn khởi: “Từ sự quan tâm của các tổ chức đơn vị, nay bà con đã nhận thức được tầm quan trọng và hướng phát triển để thoát nghèo trong thời gian tới. Sau khi mô hình triển khai thực hiện đảm bảo, xã cũng đề xuất với cấp huyện, cấp tỉnh, tạo điều kiện hỗ trợ chính sách cho bà con để thoát nghèo trong thời gian tới.”

Dự án “Hỗ trợ nuôi gà thịt an toàn sinh học kết hợp với trồng bí đỏ cải thiện dinh dưỡng cho người dân” gắn với Chương trình “Không còn nạn đói” đã được triển khai tại nhiều địa bàn khó khăn của tỉnh Lai Châu từ năm 2019. Chương trình tập trung hỗ trợ các gia đình có trẻ em dưới 2 tuổi, phụ nữ mang thai và các hộ nghèo, hộ cận nghèo. Ông Nguyễn Duy Sơn, Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lai Châu cho biết, từ nguồn hỗ trợ của dự án, người dân đã phát triển đa dạng các sản phẩm nông nghiệp, từng bước nâng cao thu nhập, đời sống. “Trong thời gian tới, để thực hiện tốt chương trình này, chúng tôi sẽ tiếp tục tham mưu với các cấp, các ngành để triển khai đồng bộ các giải pháp; nhằm thúc đẩy nhân dân áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Bên cạnh đó, ngoài nâng cao nhận thức của nhân dân thông qua các buổi tập huấn, tuyên truyền, chúng tôi sẽ đồng thời huy động các nguồn lực để làm sao triển khai hiệu quả.”

Thực tế cho thấy, nhiều mô hình dù nhỏ nhưng khi triển khai thực hiện hiệu quả đã mang ý nghĩa lớn, giúp thay đổi nhận thức về phát triển kinh tế của người dân tỉnh Lai Châu. Từ đó, tạo động lực để bà con tích cực vươn lên xóa đói giảm nghèo, làm giàu chính đáng trên chính làng bản, quê hương  mình./.