Đong a noo Siu Pôp, vel Mrong Ngó 2, chr’val Ia Ka, chr’hoong Chư Păh bâc c’moo đâu vêy t’mooi ta luôn tươc lâh. Bâc t’mooi năc apêê ma nưih c’bhuh xoọng ting pâh Tổ p’têêt pa zum zư x’mir lêy lâng bhrợ têng cà phê crêê xa nay 4C. Anoo Siu Pốp đoọng năl: Cơnh bhrợ cà phê âng apêê coh tổ âng đay âi bhrợ la lay zêng. Zâp ngai căh muy năl ghit bh’rợ zư x’mir lêy, zooi pa dưr bh’nơơn nang chr’noh; năl sơ chế đoọng vêy cr’liêng cà phê t’viêng liêm bhlâng năc dzợ vêy bâc xa nay thị trường đoọng pa câl bh’nơơn moot cr’chăl liêm choom. Râu đâu âi zooi 20 pr’loọng đong đha nuôr coh tổ bhrợ têng choom hơnh deh chr’năp cà phê xang pêêh pay lâng zooi Siu Pôp bơơn đơp moon năc ma nưih choom bhrợ cha âng chr’hoong Chư Păh. “Acu moon đoọng ha đha nuôr Jrai zi bhrợ cà phê nhâm mâng. Kiêng cà phê pa dưr liêm năc choom k’rong bhrợ phân bón bâc, choom năc phân vi sinh cr’đơơng lâng phân hóa học. Cơnh đêêc, cà phê vêy u griing lâng pâ r’dợ, bh’nơơn vêy bâc lâh. Ahêê oó lâh đươi dua bâc phân hóa học buôn bhrợ ha k’tiêc gooh, tanh; đươi dua phân bón vi sinh bâc, cà phê vêy liêm lâng  doó lâh buôn râu chă căp. Bh’nơơn năc  bâc lâng mr’cơnh coh apêê c’moo t’tun. Rơơm kiêng, đha nuôr tr’xăl bh’rợ zư x’mir lêy cà phê, bâc c’moo t’tun vêy bơơn pêêh pay bâc lâh.”

Coh c’bhuh bơơn UBND tỉnh Gia Lai deh hơnh c’moo 2022, amoó Rơcom H’Sao ăt coh vel Blang 1, chr’val Ia Dêr, chr’hoong Ia Grai năc muy cha năc bhrợ cha choom ting muy cơnh la lay, năc đoo pa zum bhrợ liêm bhlưa choh bêệ lâng bhrợ têng, pa câl pr’đươi. Amoó H’Sao đoọng năl, cơnh bâc đha nuôr Jrai coh vel Blang, l’lăm a hay amoó công lươt vă zâp đị, choh cà phê, băn aoc. C’moo n’đoo liêm năc zên bâc, n’đhang c’moo zr’năh k’đhap năc căh zâp cha đươi. Zâp bh’rợ âi tr’xăl tơợ bêl a moó câl máy xát ha roo, bhrợ đại lý ch’na bh’năn lâng phân bón. “Tr’nơơp, azi công căh vêy zên a ôt. N’đhang ăt k’noọ bhrợ ting lưch c’rơ âng đay. Tươc đâu, vêy bâc bh’nơơn công bhui har. Vêy đhi noo, a mế a ma zooi muy ngai m’bứi, bâc năc zêng ma nưih coh đong zooi đoọng vêy zên k’rong bhrợ. Tơợ đêêc, acu bơơn zooi đoọng ha đhi noo, c’bhuh xoọng vêy bh’rợ tr’nêng lâng râu pa chô yêm têêm. Pa bhlâng rơơm kiêng cr’chăl tươc vêy bâc đhi a moó n’lơơng ma t’bhlâng lưch c’rơ bhrợ bhiêc đoọng đơơng chô bh’nơơn tr’mông ha pr’loọng đong.”

Ting t’cooh Phạm Nhuần, Phó Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Gia Lai, tơợ 2017 tươc 2022, bình quân zâp c’moo, Hội Nông dân zâp câp đhị tỉnh Gia Lai xay moon lâh 62.000 cha năc choom bhrợ cha. Nâu đoo năc đợ apêê chr’năp zooi bh’rợ bhrợ têng, thi đua coh bhrợ ha rêê đhuôch bơơn băr dzang bhưah coh zr’lụ vel bhươl ooy bh’rợ tr’xăl c’lâng bhrợ bhrợ têng, tr’xăl tơơm chr’nong acoon bh’năn; xay bhrợ đợ pr’dhang bh’rợ bhrợ têng cha liêm choom. Tơợ đêêc, chroi đoọng bhrợ t’vaih pr’đơợ thi đua, p’too moon đhanuôr đh’rưah z’lâh k’đhap, dưr bhrợ cha ca van. T’cooh Phạm Nhuần đoọng năl, coh cr’chăl xooc đâu, đha nuôr bhrợ cha choom năc choom bơơn năl kỹ thuật  bhrợ têng lâng xa nay thị trường, choom đươi dua muy bơr bh’nơơn công nghệ số năc vêy choom ting pâh đhộ ooy c’bhuh chr’năp bh’nơơn bh’rợ. Tu cơnh đêêc, Hội Nông dân zâp câp đhị tỉnh công xooc vêy bâc bh’rợ liêm chr’năp, đh’rưah lâng râu pa dưr âng nông dân tỉnh: “Zâp c’moo, Hội nông dân ch’mêêt lêy cr’noọ âng đha nuôr. Bâc cr’noọ ooy bhrợ têng, đươi dua bh’nơơn ha rêê đhuôch, xa nay bhợ pa dưr bh’nơơn, chr’năp bh’nơơn, p’têêt pa zum đươi dua bh’nơơn,… Xooc đâu, hội viên vêy cr’noọ pa bhlâng bâc. Azi bhrợ crêê cơnh cr’noọ, k’đươi apêê âi vêy bâc c’năl chô pa choom đoọng.”

Cơnh lâng t’bhlâng căh tộ ăt đhị râu đha rưt ha ul, t’bhlâng bhrợ cha ca van, k’rơ bhâu đha nuôr tỉnh Gia Lai xooc p’zay pa choom bhrợ têng, chroi đoọng bhrợ padưr Gia Lai ting t’ngay ting pa dưr liêm choom./.

Gia Lai: Nông dân người Jrai thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi

Những năm qua, phát huy tinh thần tự lực, sáng tạo, thi đua trong lao động, sản xuất, nhiều nông dân người Jrai ở tỉnh Gia Lai đã triển khai những mô hình sản xuất, kinh doanh hiệu quả, làm giàu cho bản thân, là gương sáng để cộng đồng dân cư học tập.

Nhà anh  Siu Pốp, làng Mrong Ngó 2, xã Ia Ka, huyện Chư Păh mấy năm nay có khách thường xuyên hơn. Đa số khách là những người thân thuộc cùng tham gia Tổ liên kết chăm sóc và sơ chế cà phê tiêu chuẩn 4C. Anh Siu Pốp cho biết: cách làm cà phê của các thành viên tổ mình đã hoàn toàn khác trước. Mọi người không chỉ am hiểu quy trình chăm sóc, giúp tăng năng suất vườn cây; biết sơ chế để có hạt cà phê nhân xanh tốt nhất mà còn có nhiều thông tin thị trường để bán sản phẩm vào thời điểm có lợi.  Điều này đã giúp cả 20 hộ dân trong tổ gia tăng đáng kể giá trị cà phê sau thu hoạch và giúp Siu Pốp giành được danh hiệu nông dân sản xuất giỏi của huyện Chư Păh. "Tôi nói cho bà con Jrai mình làm cà phê bền vững. Muốn cà phê phát triển tốt phải đầu tư phân bón nhiều, phải là phân vi sinh kèm theo phân hóa học. Như vậy, cà phê sẽ chắc và lớn dần, năng suất sẽ cao hơn. Chúng ta đừng lạm dụng phân hoá học nhiều sẽ khiến cho đất khô cứng bạc màu; sử dụng phân bón vi sinh nhiều, cây phê sẽ tươi tốt và ít sâu bệnh. Năng suất sẽ cao và giữ đều cho các năm. Mong sao, bà con thay đổi cách chăm bón cà phê, những năm tiếp theo sẽ thu hoạch nhiều hơn.”

Trong danh sách được UBND tỉnh Gia Lai tuyên dương, khen thưởng năm 2022, chị Rơ com H'Sao ở làng Blang 1, xã Ia Dêr, huyện Ia Grai lại là nông dân sản xuất giỏi theo một cách riêng, đó là kết hợp tốt giữa trồng trọt với chế biến và bán hàng. Chị H’Sao cho biết, như bao bà con người Jrai ở làng Blang, trước đây chị cũng đi vay nợ, trồng cà phê, nuôi lợn. Năm thuận lợi thì tiền tiêu không hết, nhưng năm khó khăn thì thu không đủ chi. Mọi việc đã thay đổi hẳn từ khi chị mạnh dạn mua máy xay xát gạo, mở đại lý thức ăn chăn nuôi và phân bón: “Ban đầu, chúng tôi cũng không có tiền vốn. Nhưng suy nghĩ và làm theo hết sức lực mình. Đến nay, có những kết qủa cũng vui mừng. Có anh chị em, cha mẹ giúp mỗi người một ít, chủ yếu người trong nhà giúp để có vốn đầu tư. Từ đó, tôi giúp được anh em, họ hàng có việc làm và thu nhập ổn định. Rất mong thời gian tới có nhiều anh chị em khác cũng cố gắng hết sức làm việc để mang lại của cải cho gia đình.”

Theo ông Phạm Nhuần, Phó Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Gia Lai, từ 2017 đến 2022, bình quân mỗi năm, Hội Nông dân các cấp tại tỉnh Gia Lai ghi nhận trên 62.000 nông dân sản xuất giỏi. Đây là những hạt nhân giúp phong trào sản xuất, thi đua trong nông nghiệp được lan toả rộng rãi ở vùng nông thôn về việc chuyển đổi phương thức canh tác, thay đổi cây trồng vật nuôi; triển khai những mô hình sản xuất kinh doanh hiệu quả. Từ đó, góp phần tạo khí thế thi đua sôi nổi, động viên nông dân cùng nhau vượt khó, vươn lên làm giàu. Ông Phạm Nhuần cho biết, trong giai đoạn hiện nay, người nông dân giỏi là phải nắm được cả kỹ thuật sản xuất và thông tin thị trường, ứng dụng được một số thành quả công nghệ số thì mới có thể tham gia sâu vào chuỗi giá trị nông sản. Vì vậy, Hội Nông dân các cấp tại tỉnh cũng đang có những hoạt động thiết thực, đồng hành cũng sự phát triển của nông dân tỉnh: “Hàng năm, hội nông dân khảo sát nhu cầu của bà con. Những nhu cầu về sản xuất, tiêu thụ nông sản. vấn đề xây dựng sản phẩm, thương hiệu sản phẩm, kết nối tiêu thụ sản phẩm,… Hiện nay, hội viên có nhu cầu rất lớn. Chúng tôi đáp ứng nguyện vọng, mời những báo cáo viên có kinh nghiệm để truyền đạt, chia sẻ”.

Với quyết tâm không khuất phục nghèo đói, tự lực vươn lên làm giàu, hàng nghìn nông dân tỉnh Gia Lai đang không ngừng nỗ lực, học hỏi, góp phần xây dựng Gia Lai ngày càng phát triển, khởi sắc../.