Dŭm pluh thŭn mnia mblei boh mnga bruă lŏ hma, Nguyễn Thị Long, ti wăl krah Quảng Phú, kdriêk Čư̆ Mgar, čar Dak Lak brei thâo, ka mâo ôh wưng ênoh tiu leh anăn kphê mâo ênoh yuôm msĕ ară anei. Ênoh yuôm ƀiădah knŏng mâo blei mă hlăm brô 20 tôn grăp hruê, knar hŏng mkrah wah mkă hŏng dŭm thŭn êlâo. Hluê si Nguyễn Thị Long, hnơ̆ng hrŏ kyua ênhă pla mjing tiu mlih leh jing dŭm mta ana pla mjing mkăn, leh anăn ƀĭng ngă lŏ hma dôk mkăm pioh guôn ênoh lŏ yuôm hĭn.

 “Ênoh kphê leh anăn tiu thŭn anei jing jăk êdi. Ƀĭng ngă lŏ hma hơ̆k mơak êdi. Ƀiădah mnuih ƀuôn sang knŏng mrâo čhĭ mă ƀiă, diñu dôk guôn čiăng ênoh đĭ yuôm. Mnia mblei boh mnga bruă lŏ hma msĕ si anôk čhĭ mnia kâo ăt lui ƀiă guôn ênoh yuôm êlâo kơ ba čhĭ.”

Klei găl mơ̆ng dŭm mta boh mnga bruă lŏ hma đru leh kơ bruă mnia mblei mơ̆ng čar mâo lu hlăm dŭm mlan akŏ thŭn 2024. Ênoh klei mnia mblei wưng tlâo mlan tal 1 mơ̆ng čar Gia Lai mâo êbei 306 êklăk dolar Mi. Ti čar Dak Lak, hnơ̆ng klei mnia mblei đăo knăl mâo 495 êklăk dolar Mi. Huỳnh Ngọc Dương, k’iăng khua kiă kriê knơ̆ng bruă tuh tia čar Dak Lak brei thâo, mbĭt hŏng ênoh ênil đru leh kơ hnơ̆ng mnia mblei boh mnga bruă lŏ hma akŏ thŭn 2024 adôk mâo dŭm klei bi knăl jăk mkăn.

 “Mâo thiăm dŭm mta mnơ̆ng dhơ̆ng mrâo, knơ̆ng bruă mrâo leh anăn anôk mnia mblei mrâo msĕ si hruh čĭm iăt. Tal dua jing hlăm brô 14 mta mnơ̆ng dhơ̆ng boh kroh djam mtam ba čhĭ êlan phŭn truh kơ China, ti čar Dak Lak mâo djăp dŭm mta anăn. Leh anăn klei yuôm bhăn mkăn jing boh mnga bruă lŏ hma mkra mjing jăk hĭn čiăng mnia mblei mâo anăn knăl mơ̆ng Dak Lak mphŭn mâo leh dŭm mbah mkăp brei gưl dlông mơ̆ng ala tač êngao.”

Êngao kơ dŭm klei găl, hlăm wưng tlâo mlan tal 1, dŭm čar Lăn Dap Kngư ăt dôk tuôm hŏng đa đa klei dleh dlan, anăn jing kpăk gun hlăm bruă đru kơ dŭm hdră kñăm, êmưt hlăm klei brei čan duh bi liê bruă knŭk kna…Êngao kơ čar Kon Tum, dŭm čar hlăm krĭng Lăn Dap Kngư mâo hnơ̆ng bruă čan hlăm wưng tlâo mlan tal 1 ti gŭ hnơ̆ng kah knar mơ̆ng lăn čar (13,67%). Nguyễn Tuấn Anh, k’iăng khua bruă sang čư êa čar Gia Lai mñă brei mkŏ mjing dŭm êpul čiăng ruh mgaih:

 “Khua kiă kriê dŭm knơ̆ng bruă, dhar bruă, anôk bruă dlăng kơ bruă klam dưi jao kñăm hluê ngă tŭ dưn dŭm bruă klam leh anăn klei gĭt gai mơ̆ng bruă sang čư êa čar. Kñăm mgaih msir dŭm klei dleh kpăk čiăng lŏ dơ̆ng gĭr mtrŭt mjhar, hluê ngă dŭm hră mơar duh bi liê, mtrŭt bi hmar klei ngă bruă leh anăn brei čan duh bi liê bruă knŭk kna, boh nik jing hluê ngă 3 hdră ala čar kñăm”.

Ti čar Dak Lak, đa đa hdră hluê ngă êmưt mâo lu thŭn hŏng anei ƀiădah ka dưi bi hơĭt. Msĕ si êlan dơ̆ng Hồ Chí Minh, kdrêč êlan knhal nah ngŏ ƀuôn prŏng Ƀuôn Ama Thuôt. Phạm Ngọc Nghị, khua bruă sang čư êa čar Dak Lak lač, ngăn prăk amâo mâo kƀah, klei čuăn kăn kpăk, klei anăn brei ƀuh dŭm anôk bruă ka ngă jih bruă klam pô.

 “Mñă kơ phung khua bruă sang čư̆ êa kdriêk, ƀuôn prŏng jing srăng ktang phĭt, tơdah hơăi knŏng dôk ti hră mơar đuč. Mâo dŭm mta srăng ba jao grăp hruê kăm, dưm ti dlông jhưng khua bruă sang čư êa, čiăng ksiêm dlăng hdră anei tăp dưi ngă leh, sơnăn kơh mâo hdră êlan mgaih msir klă klơ̆ng.”

Bruă êdah êdi hlăm wưng tlâo mlan tal 1 anei hŏng čar Dak Nông jing mkŏ mjing tŭ dưn lu mta bruă bi hdơr 20 thŭn hruê lŏ mkŏ mjing čar. Bruă mtrŭt mđĭ klei duh bi liê mâo boh tŭ dưn êjai iêo jăk lu hdră hŏng ênoh prăk bi klă 1.700 êklai prăk, bi klă hră bi hdơr hŏng lu êpul grŭp mĭn tĭng duh bi liê hŏng ênoh 8,4 êklai dolar Mi. Hdră rŭ mjing êlan dơ̆ng pral kdrêč êlan Gia Nghĩa (Dak Nông) - Chơn Thành (Bình Phước) knŭk kna mâo leh hră hưn mdah hŏng bruă kƀĭn ala bi klă hdră êlan duh bi liê. Ngô Thanh Danh, khua bruă Đảng čar Dak Nông brei thâo:

 “Lŏ dơ̆ng čŏng bi mguôp hŏng dŭm phŭn, dhar bruă gưl dlông leh anăn čar Bình Phước čiăng hmao hluê ngă mtam dŭm mta phŭn djŏ tuôm hŏng hdră rŭ mjing êlan dơ̆ng pral Gia Nghĩa (Dak Nông) - Chơn Thành (Bình Phước) êjai mâo hdră êlan duh bi liê mơ̆ng dŭm anôk bruă mâo klei dưi. Kyuanăn bruă sang čư êa čar, knơ̆ng bruă êlan klông leh anăn dŭ mdiăng, čar Dak Nông ngă bruă mtam, mkŏ ming hdră êlan mtam, ti anôk dăp anôk dôk, si ngă kriê dlăng klei hdĭp mnuih ƀuôn sang, rơ̆ng bi hơĭt klei hdĭp yang ƀuôn…Kâo mñă kơ bruă sang čư̆ êa čar leh anăn dŭm knơ̆ng dhar bruă djŏ tuôm srăng thâo klă jêñ jêñ”.

Dŭm mlan akŏ thŭn 2024, dŭm čar Lăn Dap Kngư dưi rơ̆ng hơĭt klei êđăp ênang bruă kđi čar, bruă duh mkra ala ƀuôn mâo dŭm klei đĭ kyar jăk ƀiădah ăt dôk mâo lu klei dleh kpăk. Klă sĭt čiăng dưi hluê ngă leh anăn êgao hdră kčah mơ̆ng thŭn2024, dŭm alŭ wăl čiăng lŏ mđĭ hĭn ai tiê bruă klam, ktang phĭt, hmao ngă leh anăn bi mguôp kjăp, hrăm mbĭt, tŭ dưn hlăm klei gĭt gai, ktrâo lač hŏng ai tiê 5 gĭr ktưn, 5 klei rơ̆ng kjăp, 5 klei mtrŭt mđĭ hluê si klei gĭt gai mơ̆ng knŭk kna./.