Mđĭ lar boh tŭ Hdră mblah Điện Biên Phủ hlăm bruă mkŏ mkra lehanăn răng mgang ala čar hruê anei
Thứ bảy, 00:00, 04/05/2024 VOV TAYNGUYEN VOV TAYNGUYEN
VOV4.Êđê - Ti gŭ klei gĭt gai mơ̆ng Đảng, leh 9 thŭn bi blah bi kdơ̆ng prŏng Prăng, lĭng kahan leh anăn mnuih ƀuôn sang mâo mă leh klei tŭ dưi hlăm Klei bi blah Điện Biên Phủ (7/5/1954), kruăk knăl sa knhuang kdrưh kơăm hlăm hƀuê ênuk bi blah mkŏ mjing leh anăn răng mgang ala čar mơ̆ng djuê ana. 70 thŭn êgao ƀiădah Klei mblah dưi Điện Biên Phủ ăt yuôm bhăn hlăm klei mđĭ kyar bruă duh mkra, mkŏ mjing, răng mgang čar kwar hruê anei.

Leh “60 hruê mlam ktir čư̆, pĭt ƀăng mur, dôk krah hjan, huă êsei bi kpăt”, hruê 7/5/1954 lĭng kahan lehanăn mnuih ƀuôn sang drei bi rai leh kđông kahan ti Điện Biên Phủ. Anei jing kđông kahan ktang êdi mơ̆ng Prăng ti Đông Dương, kñăm kiă kriê jih krĭng Yŭ Dưr lehanăn Thượng Lào, hŏng mnêč hlăm wang 18 mlan srăng dưi bi rai jih êpul kahan phŭn mơ̆ng drei, mđing rruh kơ hdră ksiêm dlăng krĭng lăn ala čar Việt Nam lehanăn kluôm krĭng Dhŭng Đông Dương. Hŏng ai tiê kdơ̆ng mblah jhŏng ktang, mĭn mrâo mơ̆ng lĭng kahan lehanăn mnuih ƀuôn sang drei dưi bi rai leh kđông kahan ti Điện Biên Phủ, mdjiê lehanăn mă kơ̆ng 16,200 čô kahan roh, mnah lĕ 62 boh êdeh phiơr, hrui mă 64 boh êdeh ôtô lehanăn jih jang phao ktuang phung roh. Đru mjing hdră mblah Điện Biên Phủ, anăn jing klei ktưn hưn hlăm klei hdĭp ngă kahan mơ̆ng Trung tướng Đặng Quân Thụy, hlăk anăn jing knuă druh mă bruă ksiêm dlăng ti kdrăn phung roh:

“Leh klei tŭ dưi, phung roh dlăng mdê leh kơ drei. Êlâo anăn, diñu amâo mđing ôh, mâo lu phung mă bruă đru kčĕ mơ̆ng Mi mơ̆ng êpul anei truh kơ êpul mkăn lač Điện Biên Phủ amâo mâo pô dưi čhuak ôh, drei srăng tŭ dưi. Diñu bi mni, tơdah kruh rai diñu bi ƀuah hdơ̆ng găp, lehanăn dlăng mdê kơ kahan drei. Mâo phung khua lač Lĭng kahan yang ƀuôn Việt Nam mblah dưi leh hŏng phung kahan Prăng ti Điện Biên Phủ. Boh sĭt hlăk anăn, kahan drei đa êbeh 10 thŭn. Snăn, boh sĭt jing sadjuê ana điêt ƀiădah mâo klei gĭr ktưn, mĭn mrâo lehanăn sa ai mâo mnuih ƀuôn sang đru, mâo phung khua gĭt gai mbruă dưi mblah tŭ dưi phung roh mâo kdrăp phao ktuang prŏng.

Kđông kahan ktang mơ̆ng phung roh mâo bi rai, hdră kčah Nava kruh rai, mnêč bi tai hdră mblah mơ̆ng phung roh Prăng – Mi, pŏk sa hdră mrâo mơ̆ng klei bi blah. K’iăng nai prŏng, nai prĭn Nguyễn Đức Hòa, Sang hră gưl prŏng Sài Gòn hlak mblang:

 “Mblah dưi roh Prăng, đru mjưh tuič hdră mlah phung roh tŭ dưi kdrưh k’ăm. Prăng kruh rai đuê̆ mơ̆ng Đông Dương. Bi Mi kruh rai hlăm hdră čiăng bi tai hdră mblah Đông Dương, Mi duh hlăm thŭn 1954 truh 555 êklai fran, truh 73% ênoh bi liê hlăm hdră mblah mơ̆ng Prăng. Mi čang hmăng boh tŭ dưi knhal tuič lehanăn čiăng kơ tar rŏng lăn thâo kơ hdră mblah Đông Dương, ƀiădah hdră mblah ti Điện Biên Phủ bi kruh rai jih klei anei”.

Lŏ tui ksiêm klă hĭn kơ boh tŭ yuôm hƀuê ênuk prŏng prĭn mơ̆ng hdră mblah Điện Biên Phủ. Hdră mjưh tuič leh klei bi blah sui thŭn bi kdơ̆ng hŏng Prăng, bi leh hdră bruă cách mạng djuê ana yang ƀuôn ngă phŭn ti kwar Dưr, răng mgang kjăp boh tŭ hdră bruă cách mạng mlan 8/1945. K’iăng nai prŏng, nai prĭn Trần Ngọc Long- K’iăng khua knơ̆ng ksiêm hriăm kơ hƀuê ênuk bruă lĭng kahan mñă klă, hdră mblah tŭ dưi Điện Biên Phủ mtlaih êngiê leh kluôm dhuôm kwar Dhŭng ala čar drei, hdră cách mạng djuê ana yang ƀuôn ngă phŭn dưi bi leh mbĭt anăn mprăp đĭ kơ hdră êlan yang ƀuôn ngă phŭn.

“Hŏng hdră mblah Điện Biên Phủ, gưl tal êlâo ala čar mâo hdră duh mkra êdu awăt dưi mblah dưi sa ala čar prŏng mâo klei găl hlăm hdră duh mkra, lĭng kahan. Anei jing sa boh klei hin êdi hlăm hƀuê ênuk lĭng kahan tar rŏng lăn. Drei dưi mjưh tuič leh hdră mblah sui lehanăn mjưh tuič klei ap gư̆ ktư̆ juă giăm 100 thŭn mơ̆ng hdră êlan hđăp. Drei dưi mâo leh mkrah wah ala čar čiăng kơ drei mkŏ mkra anôk bruă nah gŭ đĭ kơ hdră êlan yang ƀuôn ngă phŭn. Mbĭt anănmkŏ mkra anôk bruă nah tluôn kjăp kơ hdră êlan 21 thŭn kơ anăp. Hŏng hdră mblah tŭ dưi Điện Biên Phủ klă sĭt k’hưm mơ̆ng Việt Nam hlăm tar rŏng lăn srăng dưi mkra mđĭ. Việt Nam dân chủ cộng hòa mŭt hlăm klei bi kƀĭn Giơ ne vơ hŏng sa k’hưm mkăn, k’hưm mơ̆ng pô tŭ dưi.

Hdră mblah hƀuê ênuk Điện Biên Phủ bi kruh rai leh hdră kčah Nava, bi rai mnêč čiăng pla ala, bi rai hdră čiăng bi rai klei bi blah mơ̆ng phung roh Prăng – Mi, mjing klei bi mlih prŏng hlăm hdră bi blah. Ngă kơ knŭk kna Prăng tŭ ư bi mklă klei kuôl kă Giơ ne vơ, mjưh tuič klei bi blah, mkŏ wĭt klei êđăp ênang, mpŭ kơ klei hnŭk êngiê, hluh lir kluôm dhuôm krĭng lăn 3 ala čar Đông dương. Mơ̆ng hdră mblah tŭ dưi Điện Biên Phủ, lu klei hriăm dưi mđĭ lar, mđĭ k’hưm mrâo hlăm hdră blah bi kdơ̆ng hŏng Mi “Mblah brei Mi đuê̆, mblah bi rai jih Mi”, ba wĭt klei êđăp ênang, hnŭk êngiê, hluh lir ala čar. Hluê Đại tá, nai prĭn Lê Thanh Bài, K’iăng khua knơ̆ng ksiêm hriăm kơ hƀuê eneuk bruă lĭng kahan, hdră mblah Điện Biên Phủ 70 thŭn êlâo ngă leh kơ tar rŏng lăn thâo kơ Việt Nam, mpŭ lehanăn jĕ giăm Việt Nam.

 “Việt Nam – Điện Biên Phủ jing leh anăn jĕ giăm, siă suôr, juăt mưng hŏng tar rŏng lăn. Klei anei jing k’hưm mơ̆ng ala čar drei, si srăng ngă čiăng kơ boh tŭ yuôm mơ̆ng Điện Biên Phủ amâo djŏ knŏng čiăng kơ drei mjưh tuič hdră mblah răng mgang boh tŭ hdră bruă cách mạng mlan 8. Ƀiădah boh tŭ yuôm anăn mâo klei đru mguôp hlăm ênuk gưl mơ̆ng Điện Biên Phủhlăm wưng ară anei. Anei jing sa yang ƀuôn khădah mâo klei ñŭ kma mơ̆ng tar rŏng lăn ƀiădah klei tŭ yuôm mơ̆ng sa ala čar, sa djuê ana ăt dưi bi mklă nanao.

70 thŭn êgao leh, boh tŭ yuôm hƀuê ênuk mơ̆ng Hdră mblah tŭ dưi Điện Biên Phủ ƀrư̆ hruê hruê dưi ksiêm dlăng kluôm lehanăn mđĭ truh kơ k’hưm mrâo. Phung ênuk gưl êdei ktưn hưn nanao kơ hdră mblah Điện Biên Phủ lehanăn hdră bi blah bi kdơ̆ng hŏng phung roh plah ala, čiăng hrăm mbĭt bi gĭr ktưn hĭn hlăm hdră mkŏ mkra ala čar êđăp ênang, mdrŏng sah, đĭ kyar. Mơ̆ng klei anăn, K’iăng nai prŏng, nai prĭn Nguyễn Đức Hòa brei thâo:

 “Kâo bi mĭn, boh tŭ yuôm, klei hmăi mơ̆ng boh klei anei ăt dôk êlam lehanăn năng ai drei brei thâo bi mđĭ lar. Tar rŏng lăn thâo leh kơ sa pŏk rup kdrưh k’ăm sa djuê ana tŭ dưi hlăm hdră mblah ti ở Điện Biên Phủ, snăn tar rŏng lăn ăt čiăng ƀuh sa ala čar Việt Nam mdrŏng sah, đĭ kyar. Snăn, klei bi hdơr kơ boh tŭ kdrưh k’ăm mơ̆ng Điện Biên Phủ amâo luič ram ôh hlăm ai tiê mnuih ƀuôn sang Việt Nam lehanăn tar rŏng lăn.

Lŏ dlăng kơ hƀuê ênuk djuê ana, grăp wưng kruăk s’aĭ sa hdră mblah tŭ dưi kdrưh k’ang, dŭm Bạch Đằng, Chi Lăng, Đống Đa, Điện Biên Phủ, hdră mblah Hồ Chí Minh... Anei jing boh kdrŭt mtrŭt mđĭ ai prŏng prĭn kơ kluôm Đảng, jih jang mnuih ƀuôn sang, kluôm lĭng kahan lŏ dơ̆ng mđĭ lar hĭn năng hŏng hdră bruă mkŏ mkra ala čar, msĕ si mta kñăm Klei bi kƀĭn bruă Đảng tal 13 kčah mtrŭn leh truh kơ thŭn 2045 ala čar drei jing ala čar đĭ kyar, mâo hnư hrui wĭt đĭ… Hŏng knhuah gru hƀuê ênuk kdrưh k’ăm anei yơh jing tur knơ̆ng kơ klei čang hmăng, ba ala čar drei đĭ kyar h’ĭt kjăp, mđĭ kjăp k’hưm mơ̆ng pô./.

 

VOV TAYNGUYEN

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC