Ama Kim mơnuih gir run djă pioh gru grua đưm hiam klă kơ djuai ania. Hrơi 6, lơ 07-05-2016
Thứ bảy, 00:00, 07/05/2016

            VOV4.Jarai-Gru\p atông ]ing [on Ko\ Siêr, phường Tân Lập, plơi prong {uôn Ma Thuôt, tơring ]ar Daklak hơmâo tom ama Kim yua arăng hmư\ hing kơ `u [u djơ\ kơnong kơhnâo kơhnăk atông ]ing đô] ôh, `u do\ thâo pơkra hăng mă yua abih bang 15 mơta djuai gông bro# gah djuai ania Êđê, `u ]ang rơmang djop mơta gong bro# anun dưi djă pioh na nao, kiăng kơ jua ]ing, jua đing de\k, đing diap  gah djuai ania Êđê dưi mơ`i na nao.

Dơnai mơ`i hmư\ rơngoă pran jua biă mă kah hăng jua ]im dong, ]im het ]o mơ`i amăng bơyan hơjan le# rah. Anun le\ dơnai bro# đing tak tar mơng ama Kim pô ayup, `u do\ pơ [on Ko\ Siêr, phường Tân Lập, plơi prong {uôn Ma Thuôt, tơring ]ar Daklak. Hăng mơnuih [on sang [on Ko\ Siêr, dơnai mơ`i anun juăt hmư\ laih. Hmư\ hnun, mơnuih [on sang bơlăi nao rai, "Truh mông ama Kim hrăm atông ]ing, ayup đing tak tar yơh anun". Giong anun, hơmâo [ing ơi, [ing yă, [ing ]ơđai anet, wơ\t hăng [ing tơdăm ngek nao pơ `u, do\ jum dar `u, hmư\ `u ayup đing tak tar. Ama Bran, [ing atông ]ingởgu\p atông ]ing [on Ko\ Siêr, sang giăm hăng sang ama Kim mơn, `u lăi:

Ama Kim triăng biă mă ayup đing bro# `u laih dong `u ayup hmư\ mơak. Hơdôm tơlơi atông ]ing yua `u pô pơ]eh le\, lu mơnuih hor hmư\ biă mă. Amăng gru\p atông ]ing gơmơi hơmâo `u atông hrom, `u thâo biă mă. R^m tlam `u do\ [ơi adring sang hrăm ayup đing kliă, đing tak tar, đing năm, laih anun atông ]ing pơng dong.

Ama Kim hrăm atông ]ing, ayup đing dong mơng `u 13-14 thun. Hlăk anun, `u kiăo tui [ing met, anong, wa nao hlâo, hmư\ hăng do\ lăng arăng atông ]ing amăng mông ngă yang plơi, huă asơi ngă yang [ong mơ`um mơak. {uh arăng buh ao gru hơđăp, băn toai kơteh `u hor biă mă. Dong mơng anun, `u khut khăt hrăm tui tơlơi atông ]ing ring hơgor. Hrơi blan blung a, gơ`u atông ]ing, do\ ber giăm [ing tha rơma, anong wa, djă gai atông ]ing [udah djă gai tơlo# đô] đa] pioh atông hla tui arăng. {rư\ [rư\, `u thâo atông yơh tơlơi arăng atông ]ing. Ama Kim ră ruai:

          Kâo  hrăm atông ]ing le\ yua kâo hor biă mă jua ]ing hơgor djuai ania pô. Lơm hmư\ jua ]ing pran jua hok kơdok biă mă. Hrăm atông ]ing tơnap mơn. Hrăm abih 5-6 thun kah mơng thâo hroaih. Kâo hrăm hla tui arăng đô], yua tơnap tap biă mă. Ta atông mơn samơ\ kiăo tui [u hmao ôh, [u thâo djơ\, tơdag [u hmar le\ hrăm [u dưi thâo ôh lah.

            Truh ră anai, rơbêh 70 thun laih, găn rơgao hơdôm bơyan hmua, ama Kim [u djơ\ kơnong thâo atông ]ing đô] ôh, `u do\ thâo pe\ gông, ayup đing, pe\ ngui djo\p mơta djuai gông bro# Êđê, 14 mơta tơlơi `u thâo yua hăng pơkra ming soh. ~u hyu pơdah tơlơi pe\ gông bro#, atông ]ing amăng dêh ]ar ta laih anun pơ dêh ]ar ta] rơngiao. Laih anun `u hrăm ming pơkra rai gông bro# djuai ania pơko\n dong. Lăng nao kơ oan ale, djrao laih anun gêt kok, gêt ako\ kra `u pơkra rai jing gông bro# hiam soh, ayup hmư\ mơ`i mơak pran jua, tơdah do\ hmư\ amăng glai klô kual }ư\ siăng jai kraih rơngoă pran jua biă mă. Ama Kim ră ruai glăi:

            Gông bro# ta anai, kâo pơkra mă kâo pô soh. Kah hăng đing Buôt Kliă, đing tak tar, đing năm, ]ing pơng, ]ing kok, ]ing kram, đing Gô]..Amăng anun, đing Buôt pơkra amu` hloh, bơ ]ing pơng hăng ]ing kok le\ pơkra `u tơnap tap hloh. Kah hăng đing tak tar anai, kâo pơkra brơi hiam laih anun ayup lông lăng.Tơdah jua `u aka [u tơ-oa ôh, kâo tơ`a arăng [ing thâo pơkra pơtô brơi dong.

            Hrơi anai truh kơ hrơi pơko\n, jua ]ing, dơnai gông bro# mut tơma amăng pran jua drơi jăn `u. Tơl yu\ er tơlơi adoh, jua mơ`i hmư\ `u mơak sit ta ayup đ^. {uh [ing hlak ai amăng [on hyu ngui, `u pe\ hăng ayup đing gông bro# `u hmư\ mơak biă mă. Hmư\ kah hăng dơnai arăng ia rô, jua mơ`i [ơi ano\ hmư\ rơngôt biă mă. {uh [ing tơdăm, [ing dra glăi mơng hmua, `u atông ngui bro#, pe\ ngui gông kiăng pơ alum pran jua arăng; hmư\ hnun tơlơi gleh glar tơnap amra hlao h^, kiăng abih bang mơnuih mưn amăng pran jua trơi pơđao yâo mơak na nao.

            Jua đing bro# ama Kim ayup hmư\ tơ-oa amăng pran jua na nao tui anun djo\p amăng plơi pla ala [ôn, hlong hyu truh pơ anih anom dêh ]ar gơyut gơyâo pơko\n. Amai H'Ngo#,  tơ]ô `u lăi:

            Ơi kâo atông ]ing, ayup đing bro# hmư\ mơak biă mă. ~u juăt hyu pơdah pơ djop anih anom kah hăng pơ Sóc Trăng, [on prong Hồ Chí Minh, Hà Nội nao soh, tăp năng `u nao truh pơ dêh ]ar ta] rơngiao pơdah, kah hăng pơ dêh ]ar Prang, Anglê, Đức, Đan Mạch, Kur...lu biă mă. ~u ăt nao pơdah gông bro# đưm dưi hơmâo mă pri, hơmâo miđai ia mah pe\ gông atông bro# đưm. Arăng yap `u mơnuih kơhnâo kơhnăk gru đưm adoh soang pe\ gông atông bro# lơm thun 2007.

            Ama Kim abih tơlơi hơdip pô `u do\ hrom bruă gông bro# djuai ania. Thun tha rơma baih, `u ]ang rơmang hơduah e\p mơnuih djă pioh bruă `u ngă, djă pioh tơlơi thâo ia rơgơi, ano\ `u hor anun.  5 ]ô ană đah rơkơi `u, `u pơtô ba mơn mơng anet, pơtô atông ]ing samơ\ [u hơmâo pô hla tui `u ôh. Ama Kim lăi:

            {ing gơ`u hrăm atông ]ing mơn. Đơ đa hor atông, đơ đa [u hor ôh. Hlâo adih thâo mơn, ră anai, hyu mă bruă bơwih [ong lui raih laih. Kah hăng ama Kok `u atông ]ing thâo mơn. Samơ\ nao mă bruă baih, [u thâo hyu pơdah ôh. Ră anai atông ]ing [u thâo dong tah. Bơ [ing ]ơđai rơnuk anai, [u hơmâo pô thâo ôh. {ing gơ`u kiăng mơn, samơ\ [u hơmâo anih pơtô brơi kơ [ing gơ`u dong tah. Gru grua djuai ania pô [u dưi lui rơngiă h^ ôh. Yua kơ anun, kâo ]ang rơmang khoa plơi khom pok anih pơtô brơi kơ [ing ]ơđai muai, kiăng gơ`u thâo gru grua djuai ania pô. Kiăng [ing gơ`u thâo atông ]ing ring hơgor đưm, gru ama grua am^, ơi yă ta pioh glăi do\ na nao.

            Amăng sang ama Kim, sang `u pơdong [ơi ako\ Ia Kê`, r^m hrơi hmư\ dơnai đing diap, đing dek, jua tơki, jua đing tak tar `u ayup rơngoă pran jua biă mă, kah hăng ama Kim ]i kiăng mơit brơi tơlơi `u hor, ano\ `u kiăng gru ama grua am^ đưm mut tơma amăng angin rơbu\ laih anun pioh glăi kơ ană tơ]ô d^ da gla kơ`.

Nay Jek: Pô ]ih hăng pôr

Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC