VOV4.Jarai - Amăng 20 thun pơke\ hăng bruă Khoa Gru\p đah kơmơi plơi Nhing, să Nghĩa Hưng, tơring glông }ư\ Păh, tơring ]ar Gialai, amai Siu Ưh gir run pơsur adơi amai pơplih tơlơi pơmin, hơdră ngă đang hmua, hơd^p mơda, djru gum tơdroă đ^ kyar bơwih [ong huă, djru pơdo\ng Gru\p jing gru\p ngă gru hlâo mơng tơring ]ar Gialai. Ako# blan 12 phrâo rơgao, amai Siu Ưh ư-ang le\ sa amăng 3 ]ô mơnuih pơ ala kơ djuai ania Jarai dưi jak iâu nao pơhmư\ bruă Jơnum prong bơkơtưn khăp kơ lon ia đơ đam dêh ]ar ta tal 9.

            Pluh thun hlâo dih, plơi Nhing le\ sa amăng hơdôm bôh plơi tơnap tap [ơi să Nghĩa Hưng, tơring glông }ư\ Pa\h. Plơi hmâo rơbêh kơ 100 bôh sang ano# m[s le\ 80% mrô sang ano# djuai ania Jarai. Lon hiam, rơhaih samơ\ yua kơ phiăn juăt ngă đang hmua do# sô hơđăp, neh wa biă `u pla hơdôm phun pla kah hăng kơ phê mít, hmua pơdai kơdư… ]em rông hlôh tui phiăn juăt tlaih lui raih, bôh tơhnal bơwih [ong [u prong, anun tơlơi hơd^p mơda m[s tơnap tap biă. Lăng [uh hơdôm tơlơi anun, amai Siu Ưh, Khoa Gru\p đah kơmơi Plei Nhing jing pô ba jơlan hlâo koh lui ha rơtuh [e\ phun kơ phê mít amăng đang, [ơi hmua kiăng pla nao kơ phê vối hmâo lu bôh hloh; pơdo\ng đang war rông hlô, blơi djuai un klai ba glăi rông. Kơnong kơ hơdôm thun, prak pơhrui glăi kơ sang ano# amai Siu Ưh dưi pơplih phrâo rơđah biă. Bôh tơhnal mơng hơdră ngă phrâo mơng `u pơtrut laih [ing adơi amai pơkon ngă tui hăng [ơ [rư\ tơtlaih mơng [un rin. Amai H’ Nghi, jing sa amăng mrô mơnuih hrăm tui amai Siu Ưh ruai glăi: “Hlâo dih, tơlơi hơd^p sang ano# tơnap tap biă. {ing gơmơi kiăng pơplih hơdră bơwih [ong huă yua kơ hlâo dih, sang ano# kâo biă `u le\ pla djuai kơ ri, [u hmâo đơi ôh, prak pơhrui glăi [ia\. Anun [ing gơnơi pơplih pla glăi phun kơ phê vối. Bơ\ bruă rông un Jarai ta tlaih lui raih, [u hmâo lu ôh, ră anai sang ano# kâo rông un klai, prak pơhrui glăi hrim blan, hrim thun ăt dưi pơplih [ia\ mơn. Ră anai pơplih tui [ơ [rư\, sang kâo huăi rơpa glar dơng tah, bơwih [ong huă hơđong laih. Kâo pơ ala kơ [ing adơi amai rơkâo mơ-^t tơlơi bơni truh kơ [ing adơi amai amăng Gru\p ]râo brơi laih hơdră bơwih [ong huă, brơi kơ [ing adơi amai amăng plơi anai.”

            {u djơ\ kơnong kơ tui anun đu] ôh, amai Siu Ưh do# ba tơbiă tơlơi pơmin kơ [ưh braih djru pơtlaih rơmon rơpa kơ hơdôm bôh sang ano# [un rin amăng hơdôm hrơi giam tơju\ pla. {ơi 3 bôh anom oă pơdai amăng plơi, amai Siu Ưh pioh 3 bôh kơthung. Tơdơi kơ anun, `u gum hrom hăng hơdôm khul gru\p jơnum hơdôm bôh sang ano# m[s amăng plơi, pơsur neh wa hrim wot nao pơto\p (oă) pơdai giong pioh glăi sa păt braih. Hăng pran jua hmư\ tui `u, `u dưi hmâo neh wa hmư\ hăng ngă tui biă. Hrim thun, mơng 3 kơthung braih djru pơtlaih rơpa anai, gru\p đah kơmơi pơhrui hmâo hơdôm rơtuh kg braih, pơ pha hyu dưm kơnar kơ hơdôm bôh sang ano# tơnap tap hloh amăng plơi. Lăi nao kơ tơlơi pơmin [ưh braih djru pơtlaih rơmon rơpa mơng Gru\p đah kơmơi Plei Nhing, amai Phạm Thị Thoa, Khoa Khul đah kơmơi să Nghĩa Hưng brơi thâo: “Pran jua amai Ưh le\ dưm kơthung braih [ơi hơdôm bôh sang măi oă braih, samơ\ ta khom ngă hiưm hơpă pơsur ara\ng nao oă pơdai, kiăng kơ lom oă giong, ara\ng  pioh glăi sa păt braih amăng kơthung anun djru kơ neh wa kơ[ah braih huă amăng hơdôm hrơi giam tơju\ pla. Amăng să Nghĩa Hưng, thun phrâo rơgao, hmâo sa bôh sang ano# apui [ong sang hăng sa bôh sang ano# tơnap tap le\ djuai ania Yuan, bơyan mơyan thun hlâo hmâo tơlơi truh prong, amăng plơi Nhing gơgrong mă laih braih anun pơgiang rai pioh djru 2 bôh sang ano# tơnap tap.”

            Dơng mơng Khul pơlir hbit đah kơmơi tơring ]ar Gialai pơ phun bruă 5 [u hmâo, 3 agaih goh, amai Siu Ưh glăi hur har hyu pơsur [ing adơi amai hrăm djă pioh 5 [u hmâo anun le\: {u taih amamg amăng sang ano#, [u rin rơpa, [u ngă soh tơlơi phiăn, [u tơkeng ană tal 3, tal 4, [u pioh ]ơđai [u ai buai hăng lui sang hră; 3 agaih goh le\: sang agaih, jum dar sang agaih, sang apui goh. Kiăng ngă tui klă jơlan hơdră, rơngiao kơ bruă hyu lăi pơthâo [ơi sang jơnum plơi pla, mông mơmot, amai Ưh do# nao pơ\ hrim sang ano# kiăng lăi pơthâo kơ neh wa thâo hluh hăng ngă tui. Gơnang kơ hơdôm tơlơi gir run anun mơ\, amăng lu thun je# hăng anai, [ơi plơi Nhing, [u do# hmâo tơlơi rung răng dơng tah, lu sang ano# dưi hmâo mă hră tu\ yap sang ano# ta#u yâu, [u hmâo ]ơđai lui sang hră, jơlan nao rai amăng plơi pla agaih hiam, ta#u klă… Thun 2015 phrâo rơgao, Khul đah kơmơi plơi Nhing ngă giong laih tơhnal pơkă mơng Jơlan hơdră hăng jing plơi đah kơmơi ngă gru hlâo mơng tơring glông }ư\ Pah. Dưi ruah gum hrom bruă jơnum prong bơkơtưn khăp kơ lon ia, amai Siu Ưh ol kơdol pran jua biă. Amai Siu Ưh lăi tui anai: “Amăng blan 12/2015 rơgao, kâo [uh ư-ang hăng mơ-ak yua kơ dưi hmâo ara\ng jak iâu nao pơhmư\ bruă Jơnum prong bơkơtưn khăp kơ lon ia đơ đam dêh ]ar ta, hrom hăng gru\p tơring ]ar Gialai hăng hmâo tal dưi bưp abih bang [ing gơyu\t gơyâu amăng dêh ]ar ta. Kâo ư-ang biă dưi mă tơngan Khoa mir sir dêh ]ar ta hăng kâo [uan amra gir run abih pran jua pô pioh giong klă djo\p bruă mơng Khul đah kơmơi plơi Nhing [ing gơmơi.”

            Hăng pran jua hmâo lu mơnuih hmư\ tui, pran jua mơng sa ]ô mơnuih ping gah, tơlơi hur har, to\ng ten mơng mơnuih apăn bruă đah kơmơi, amai Siu Ưh gum hrom laih hăng go\ng gai plơi pla, hơdôm jơnum min kiăng ngă giong klă hloh bruă hơdôm gưl Khul đăo gơnang jao brơi. Djă pioh bôh than dưi ngă amăng bruă mă mơng amai Siu Ưh, ơi Nguyễn Hoàng Nam, Khoa git gai Ping gah plơi Nhing, Kơ-iăng Khoa Jơnum min m[s să  Nghĩa Hưng, tơring glông }ư\ Pah lăi tui anai: “Bruă mă mơng amai Siu Ưh le\ hyu lăi pơthâo hăng jơnum min lăi pơhing hăng adơi amai, biă `u adơi amai djuai ania [ia\ amăng plơi kơ hơdră do# do\ng [ong huă, kơ]a\o bruă [a\ ană [ia\. Amai Siu Ưh hur har pran jua, gơgrong bruă mă mơng pô, nao dơlăm, nao giam, pơtrut pơsur neh wa ngă tui jơlan hơdră đah kơmơi ba tơbiă le\ 5 [u hmâo, 3 agaih goh. Mơng anun, djru kơ jơlan hơdră pơdo\ng plơi pla phrâo mơng plơi Nhing, plơi Nhing jai hrơi pơplih phrâo. Truh ră anai, plơi đ^ kyar bơwih [ong huă dưm kơnar laih.”

            Ba jơlan nao hlâo na nao hăng ngă gru amăng bruă Khul, amai Siu Ưh dưi hmâo adơi amai amăng plơi đăo gơnang, kiăng khăp hăng jing anih gơnang kơja\p pioh [ing adơi amai hrăm hăng ngă tui. Hăng hơdôm bruă mă dôl amu`, samơ\ sit nik hăng yôm phăn, [ing apăn bruă đah kơmơi kah hăng amai Siu Ưh glăk amăng [rư\ djru kơ bruă pơdo\ng plơi pla trơi pơđao, klă hiam.

                                                                                                Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr