VOV4.Jarai - Tơdơi kơ 15 thun po\k pơhai [ơi Daklak, bruă pơsur “Abih bang m[s mu\t hrom pơdo\ng tơlơi hơd^p ta#u yâu [ơi kual m[s do#” hmâo laih tơlơi lar hyu amăng hơdôm gưl Khul đah kơmơi, pơjing tơlơi pơplih rơđah đông kơ tơhnal ba glăi mơng hơdôm bruă mă. Rơgao bruă pơsur anai, hmâo laih lu hơdră ta#u klă hăng gru ba jơlan lâo đah kơmơi hur har mă bruă, pơ]eh phrâo, djru hrom tơlơi đ^ kyar hơdôm bruă mă amăng kual m[s do#.

            Sang ano# wa Nguyễn Thị Thanh, pơ\ gru\p mrô 6, tơring kual Buôn Trăp, tơring glông Krông Ana, tơring ]ar Daklak jing sa sang ano# yâu mơ-ak biă. ~u le\ sa nai pơtô ]ơđai, bơ\ rơkơi `u le\ ngă Khoa gru\p hyu mă bruă mơng Jơnum min djop djuai ania gru\p m[s [ơi kual. Wot 2 gơ`u le\ mơnuih ping gah, leng kơ ba jơlan hlâo amăng tơlơi hơd^p mơda, tơlơi ]em rông ană bă hăng amăng tơlơi rô nao rai puăi tlao hăng neh wa jum dar. Amăng sang ano# wa Thanh, dong mơng ane\t [ing ană bă `u dưi pơhra\m laih pran jua thâo gơgrong pô amăng bruă hrăm hră hăng djru am^ ama. Tui hăng `u, anai le\ hơdră djru abih bang sang ano# pơke\ hrom, djru gum nao rai tơdroă hăng thâo hluh nao rai tơdruă. Yua anun, khă hmâo hrơi kơ[ah tơnap, sang ano# ăt mơ-ak klă brơnôm mơn. Truh ră anai, 3 ]ô ană `u leng kơ truh prong jing mơnuih hăng hmâo bruă mă hơđong. Sang ano# `u lu thun dưi tu\ yap sang ano# ta#u yâu mơbruă hơdôm gưl hăng dưi ruah lăi pơthâo glăi gru ba jơlan hlâo amăng mông jơnum klah ]un 15 thun ngă tui bruă “Abih bang m[s mu\t hrom pơdo\ng tơlơi hơd^p ta#u yâu” [ơi tơring glông Krông Ana: “Kiăng hmâo sang ano# trơi pơđao yâu mơ-ak le\ abih bang mơnuih amăng sang ano# leng kơ hmâo tơlơi gum tơngan hrom pơdo\ng sang ano# jing sang ano# yâu mơ-ak, hăng biă `u le\ pơjing tơlơi mơ-ak klă, huăi hmâo tơlơi pơgo# drơi pô ôh. Amăng sang ano# hmâo tơlơi dưm kơnar kơplah wah hơdôm mơnuih amăng sang pô, am^ ama jing gru ba jơlan hlâo kiăng ană bă hrăm tui. Am^ ama khom ngă gru amăng bôh pơhiăp truh kơ bruă mă hăng hmư\ lăng tơlơi gum pơhiăp mơng ană bă”

            Hăng amai Nguyễn Thị Kim Tuyến, pơ\ gru\p m[s mrô 7, phường Khánh Xuân, plơi prong Buôn Ma Thuột, hrom hăng bruă bơwih [ong huă, bơwih brơi kơ sang ano# le\ bruă gum hrom hơdôm bruă mă khul [ơi plơi pla jing tơlơi mơ-ak hăng ăt le\ bruă mă. Hăng Khoa gru\p đah kơmơi gru\p m[s mrô 7 mơng thun 2009, amai Tuyến dưi hmâo adơi amai đăo gơnang ruah mu\t amăng Gru\p apăn bruă Khul đah kơmơi phường Khánh Xuân. Amăng djop bruă mă, amai Tuyến pơdah na nao tơlơi hur har abih pran jua. Kiăng ngă pơhư\] [ing adơi amai gum hrom jơnum hrom, `u pơdo\ng lu gru\p kah hăng: gru\p đah kơmơi hăng tơlơi phiăn, gru\p bơkơja\p drơi jăn, pơhra\m drơi jăn, suang,… Hăng kơnuih đah kơmơi rơnuk anai, `u pioh laih mông hyu hơduah e\p hơdôm tơlơi suang phrâo hăng hơdôm tơlơi pơhra\m drơi jăn, laih anun pơtô brơi kơ [ing adơi amai pơhra\m hrom. Gơnang kơ anun, hơdôm khul dưi djă pioh bruă mă na nao, lu tal gum hrom hơdôm mông pơplông hăng hmâo mă pri prong. Amai Nguyễn Thị Kim Tuyến lăi: “Kâo gir run laih hăng gru\p m[s mơng pô, djru [ơ [iă pran jua hăng bôh pơhiăp mơng pô kơ bruă bôh thâo [ơi kual m[s do# kah hăng bôh thâo adôh suang, bơkơja\p drơi jăn, hơdôm tơlơi pơplông kơ sang ano# yâu mơ-ak, pơhlôm [ơi jơlan nao rai,… Drơi pô kâo ăt le\ sa mơnuih rông hlô mơnong, kâo le\ sa ]ô mơnuih ba jơlan hlâo [ơi gru\p m[s mrô 7 anai ngă tur tap sinh học ba glăi bôh tu\ yua, [u ngă hơ[ak anih anom do#. Tơdơi kơ anun ăt hmâo mơn sa dua bôh sang ano# rai pơ\ anai [uh ba glăi bôh tơhnal le\ gơ`u ngă tui. Laih anun amăng gru\p m[s le\ abih bang hơdôm prăk gum pơ]ruh, laih anun hơdôm hrơi yôl khăn gru, hơdôm hrơi ngă lơphet kâo hăng sang ano# kâo yôl khăn gru blung a pioh djop mơnuih amăng gru\p m[s gơ`u lăng [uh hăng ngă tui.”

            Amai Tuyến hăng wa Thanh kơnong kơ 2 amăng mrô lu mơnuih ba gru hlâo mơbruă amăng bruă pơdo\ng tơlơi hơd^p ta#u yâu [ơi kual m[s do#. Hơdôm hrơi rơgao, Bruă pơsur “Abih bang m[s mu\t hrom pơdo\ng tơlơi hơd^p ta#u yâu”, dưi hmâo hơdôm gưl khul đah kơmơi [ơi tơring ]ar Daklak po\k pơhai hăng hơdôm bruă mă rơđah đông pơke\ hăng bruă “đah kơmơi pơhra\m klă,  mă bruă pơ]eh phrâo, pơdo\ng sang ano# yâu mơ-ak”, bruă pơsur “Pơdo\ng sang ano# 5 [u hmâo, 3 agaih hơdjă”,… pơke\ hăng pơsur, hyu lăi pơthâo pơđ^ tui tơlơi pơmin mơng [ing adơi amai. Hrom hăng anun, bruă djru gum đah kơmơi đ^ kyar bơwih [ong huă, pơdo\ng sang ano# yâu mơ-ak, kơja\p dưi po\k pơhai hăng lu hơdră. Wa Nguyễn Thị Thu Nguyệt, Khoa Khul đah kơmơi tơring ]ar Daklak brơi thâo: “Hơdôm khul gru\p ră anai, kah hăng khul Tứ đức, khul sang ano# yâu mơ-ak, đah kơmơi hăng bôh thâo jơlan nao rao, đah kơmơi hăng bruă mă bôh thâo adôh suang, bơkơjăp drơi jăn ăt dưi po\k pơhai ngă pơhư\\] mơn lu đah kơmơi gum hrom. Yua mơng hơdôm hơdră anai yơh djru đah kơmơi pơđ^ tui tơlơi pơmin hăng gum hrom hơdôm bruă mă gah mơnuih mơnam. Rơgao kơ anun pơđ^ tui tơlơi hơd^p mơda pran jua kơ drơi pô hăng hmâo pran bơdjơ\ nao truh hơdôm mơnuih amăng sang ano#. Mơta pơkon, dong mơng hơdôm bruă mă anai le\ hơdôm gưl khul đah kơmơi ăt gum hrom laih mơn hăng mơnuih mơnam ngă pơ plih klă amăng bruă abih bang m[s mu\t hrom pơdo\ng tơlơi hơd^p ta#u yâu [ơi kual m[s do#.”

            Amra dưi pơsit, rơgao kơ bruă po\k pơhai Bruă pơsur “Abih bang m[s mu\t hrom pơdo\ng tơlơi hơd^p ta#u yâu [ơi kual m[s do#” pơ\ tơring ]ar Daklak dưi ngă tui laih bruă mă mơng đah kơmơi amăng hơdôm mơta bruă, pơjing tơlơi pơplih rơđah gru tơhnal tu\ yua mơng hơdôm bruă mă, djru yôm phăn amăng tơlơi đ^ kyar bơwih [ong huă – mơnuih mơnam [ơi  tơring ]ar.

                                                                        Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr