VOV4.Jarai-Găn rơgao dua wơ\t blah ayăt soa lo\n ia đưm, kiăng lo\n ia ta dưi rơngai hăng djru hrom pơgang lo\n ia ta ră anai hơđong, hơmâo lu khoa moa ling tơhan hơđăp, [ing ling tơhan mơnuih [on sang Việt Nam pơwơ\t glăi pơ sang ano\ pô laih thun lo\n ia pơklaih rơngai hlom bom. R^m ]ô hơmâo tơlơi hơdip mơda pha ra, samơ\ abih bang [ing gơ`u lêng kơ gir run găn rơgao tơlơi tơnap tap, mă bruă bơwih [ong huă, pơkra ming, s^ mơdrô, ngă pơdrong lăp tơpă hăng pran jua ta pô sit nik laih anun djru ba [ing gop dưi pơklaih mơng tơlơi ư\ rơpa. }răn hơdră anai, ră ruai kơ sa ]ô đah kơmơi tơhan hơđăp gir run hrưn đ^ tui anun, pô anun le\ yă Ngô Thị Dệt pơ plơi Thuận Hải, să Thuận Hạnh, tơring glông Dak Song, tơring ]ar Daknông.
Tơbiă tơhan mơng thun 1981, yă Ngô Thị Dệt, glăi ngă bruă gah hmua pơdai kơnuk kơna wai lăng pơ plơi pla `u pô 5 thun dong, [ơi tơring ]ar Nam Hà. Truh thun 1986, ngă tui tơlơi jak iâu nao do\ pơ plơi phrâo bơwih [ong huă, tơhan hơđăp yă Ngô Thị Dệt hăng sang ano\ `u pơpe\ đuăi mơng plơi pla ala [on pô hơđăp, nao do\ pơ plơi Thuận Hải, să Thuận Hạnh, tơring glông Dak Song ako\ pơdong tơlơi hơdip mơda phrâo. Hlăk anun, anih anai tơle\ng kơ glai klô, ro\k to\k, ]ư\ siăng hyăl amăl biă mă. {u hơmâo prăk kăk, [u hơmâo tơlơi thâo kơ bruă mơnuă, rơkơi bơnai tơhan hơđăp yă Ngô Thị Dệt kơnong tơgu\ mă bruă blư\ kup, blư\ đang hăng dua [e\ tơngan pô, e\p [ong huă [ơi kual lo\n hle, `u lăi:
Kâo rai pơ anai, blung hlâo bưp lu tơlơi tơnap tap biă mă, kơnuk kơna kơnong djru 6 blan braih huă đô], pioh gơmơi tơgu\ ngă hmua. Hơdôm thun phrâo [u hơmâo gơnam tam hơge\t ôh, lăng hyu iao gah tơle\ng khop glai klô soh, tơdah tơju\ pla anai hlô mơnong amăng glai hlăk anun `u [ong pơrai abih, pơhrui glăi [u hơmâo kah hăng ano\ kiăng ôh. {rư\ [rư\ gơmơi gir run, mă pla phun [iă hrơi blan, rông phun pla sui thun. Truh thun hơmâo ]an prăk 4 klăk, kâo blơi ană un, bui, mơnu\ pioh rông, tơdơi kơ anun hơmâo hmăi [iă, laih anun kah tuh pơ alin pla tiu hăng pla phun boh troh sui thun pơko\n.
Găn rơgao lu tơlơi tơnap tap gleh glar, dong mơng hơmâo prăk kơnuk kơna brơi ]an, rơkơi bơnai tơhan hơđăp yă Ngô Thị Dệt pơphun bruă mă, tơju\ pla tu\ yua mơng lo\n hmua gơ`u. Tal blung, rơkơi bơnai gơ`u, ngă tui hơdră, mă mơnong [iă hrơi rông kơ phun pla sui thun, kah hăng pla rơtă rơbai, pơdai kơtor s^ mơdrô pơ alin prăk kăk tuh pơ plai kơ bruă pla kơphê hăng tiu. Tơdơi kơ anun, ngă hrom lu khul sang ano\ tơhan hơđăp djru nao rai, kiăng pơtô hăng hrăm tơdroă tơlơi thâo thăi mă bruă bơwih [ong huă, kiăng hrưn đ^, pơklaih mơng tơlơi ư\ rơpa. Ơi Trần Văn Rong, rơkơi tơhan hơđăp yă Ngô Thị Dệt lăi:
Rai pơ anai, blung a tơnap tap biă mă amăng tơlơi hơdip mơda, anih do\ ano\ [ong kơ[ah lu mơta. Truh ră anai, rơgao hơdôm thun mă bruă, gir kơtir sang ano\ gơmơi blang [iă [o# mơta. Sui mơng anai, năng ai 7-8 thun, yă `u hơmâo hmăi [ing adơi ayong [ing tơhan hơđăp ruah ngă khoa khul tơhan hơđăp. Kâo ăt pơtrut pơsur pran jua brơi `u ngă bruă, ta thun lu laih tha rơma laih, ană bă prong laih mơn anun brơi `u ngă bruă khul tơhan hơđăp amăng plơi pla, đah mơng jak iâu pơtrut tui bruă mă khul tơhan hơđăp kiăng mơak hloh.
Dong mơng 1 ektar lo\n hmua tơju\ pơdai blung a, truh ră anai sang ano\ yă Dệt hơmâo hmua blôk prong 13 ektar pla kơphê, tiu, ngă dơnao rông akan, ]em rông un mơnu\, hlô mơnong pơko\n. Ră anai, r^m thun, laih pơhlưh abih rơnoh prăk tuh pơplai kơ bruă mă, sang ano\ dưi pơkrem pioh kơ pô truh 500 klăk prăk. Hăng bruă mă sir ako\ tlôn ngă hmua đang “Blôk prong ]em rông hlô mơnong ngă rah dơnao rông akan” yă Dệt pơphun ngă hăng hơdră phrâo tu\ yua biă, je\ giăm hăng ayuh hyiăng glai klô, pơjing rai bruă mă hmư\ hing, tơpă hăng anih anom s^ mơdrô, lu mơnuih thâo nao, anun blơi gơnam `u s^ mơdrô hơđong na nao. Tơlơi anun yơh djru kơ sang ano\ `u mă bruă s^ mơdrô hơmâo kơmlai hơđong na nao, prăk pơhrui glăi thun tơdơi lu hloh kơ thun hlâo, pơsir bruă mă kơ sang ano\, kơ mơnuih apah mă bruă, jing ană bă sang ano\ [ing tơhan hơđăp soh gum hrom, djop pô hơmâo prăk blan hơđong kjăp.
{u djơ\ kơnong ngă [ong rơgơi đô] ôh, yă Ngô Thị Dệt ăt ba gru hlâo na nao tơlơi khăp, djru nao rai amăng gru\p tơhan hơđăp laih anun mơnuih [on sang amăng plơi pla pơđ^ kyar tơlơi bơwih [ong huă. Kơnong sang ano\ gơ`u hơmâo pơyơr 800 met ka rê lo\n pioh pok jơlan nao rai amăng plơi pla…hăng tơlơi gir run mơng pô, tơhan hơđăp yă Ngô Thị Dệt plai [iă laih tơlơi tơnap tap kơ `u pô laih anun djru ba kơ grup tơhan hơđăp `u hăng mơnuih [on sang amăng [on [ut plai [iă gleh glar pơkă hăng hlâo adih. Ơi Trần Văn Lợi, Khoa tơhan hơđăp să Thuận Hạnh, lăi:
Yă anun pơyơr lo\n sang kơ plơi pla pơkra jơlan phrâo, laih anun lơ\m glăk pơkra jơlan `u ăt gir tơnă asơi kơ mơnuih [on sang pơkra jơlan, kiăng hơmâo pran pơkra jơlan. ~u jak iâu [ing tơhan hơđăp amăng plơi pla, djru hrom pơtô ba kơ grup tơhan hơđăp plơi pla tơdah do\ kơ[ah kiăng hrăm nao rai tơdroă hơdră bơwih [ong huă pơđ^ kyar man pơdong plơi pla phrâo, djru kiăng abih bang lui rơmo\n ako\n rin.
Gru gir run hrưn đ^ mơng tơlơi tơnap tap, dưi h^ hăng tơlơi ư\ rơpa, pơluk mơgu laih anun tuh rơyuh pran jua kơ bruă jak iâu, pơtrut pơsur tơhan hơđăp djru nao rai tơdroă mơng yă Ngô Thị Dệt, lăp pơpu\ biă mă, dưi hơmâo gong gai kơnuk kơna ]ih pioh hăng pơpu\ bơni lu hră tơlơi bơni kơ bruă lui rơmon ako\n rin. Samơ\ hăng yă Dệt le\, tơlơi mơak prong hloh kơ `u, [u djơ\ kơnong kơ bruă ngă pơdrong djơ\, tơpă đô] ôh, do\ pơjing brơi bruă mă, pơhrui prăk kăk mơng bruă mă kơ mơnuih [on sang plơi pla, djru kơ lu mơnuih thâo tơlơi bơwih [ong huă, hrưn đ^ pơklaih mơng tơlơi ư\ rơpa jing sa tơlơi mơak prong biă mă kơ `u.
Nay Jek: Pô ]ih hăng pôr
Viết bình luận