VOV4.Jarai-Khă noa blơi ia hơni glak đ^ trun mơng 46 truh kơ 50 rơbâo prak lơm sa k^ , yôm hlôh mơng hlâo truh ră anai, samơ\ thun 2014 – 2015 mơn bơyan hơning rơngo#t hlôh mơng mơnuih rông hơni pơ Gialai.

     Ơi Nguyễn Văn Minh pơ phường Thống Nhất, [on prong Pleiku brơi thâo, [iă abih yan mă ia hơni lăih, samơ\ 500 sing hơni ơi Minh kiah kơ hơmâo mă rơbeh pluh tơn ia hơni đu], [iă biă mă hmu hăng amăng 4 thun hăng anai. Tui ơi Minh, thun 2014, [uh hơmâo ia ngôm mơsin le\ djơ\ amăng tal kơphê ]uh bơnga anun ngă 30% hơni sang ano# `u djai h^. Wot kơ pu\ hơni hăng tơlơi pral gang a`rang djoai hơni anai lêng trun sôh, anun truh djơ\ bơyan bơnga cao su ]uh, ia hơni hrui glăi ăt [iă mơn. Khă noa ia hơni đ^ yôm hlôh mơng hlâo truh ră anai, samơ\ truh ]i abih yan kah sang ano# `u mơng hrui glăi đu rơnôh prak tuh pơ alin. Ơi Minh lăi: “ Yoa noa `u đ^ [iă đơ set, mă ano# hrui pơ alin kơ ano# pơ plai le\ ăt [u lup la] đơi lơi. Ia ngôm mơsin lê\ djơ\ amang tal bơnga kơphê ]uh, bơ hơni hyu djrep ia mih amăng bơnga `u amra bo# kian laih anun hlong djai h^, hiưm thâo pơlar tui pu\, sing. Truh kơ bơyan phun mtam le\ hiưm thâo hơmâo hơni nia hyu djrep ia bơnga dơng. Ano# pơkă pioh mă ia mih mơng `u anai le\ sa kơthung khom hơmâo mơng 8-9 a`reng. Thun anai kơnong hơmâo mă 4 [u dah 5, 6 a`reng lu lăih mơn anun lah. Bruă rông hơni `u hơmâo bưng hăng [u bưng mơn gơ\. Yoa dah `u gơnang kơ ayuh adai, rok rum, bơnga hla kyâo…Khă tơnap hai ta ăt pơ [em, rak rem sôh kơ pu\ hơni pioh thun dơi `u ]eh ]ar”.

     Bưng băi [ia\ kơ ơi Minh, ră anai 400 pu\ hơni mơng sang ano# ơi Vũ Ngọc Lãng, pơ să Bơ Ngong, tơring glông }ư\ Sê dưi mă 15 tơn ia hơni, khă mrô ia hơni anai [i\a mơn hai hơmu hăng thun hlâo. Ơi Lãng brơi thâo, yoa bơ ba] mơng ia ngôm mơsin thun dih anun yơh ngă kơ hơni `u rông thun anai [ia\ h^. Khă hnun, tơdơi kơ bơyan kơphê bơnga, `u pu\ đuăi yơh pu\ hơni `u nao pơ dôm anih hơmâo lu djoai bơnga ]uh, đah mơng pơ hroa glăi dôm ia hơni `u hro# h^. Hăng dôm ia hơni `u hơmâo ră anai, ơi Lãng s^ hơmâo mơn 7 rơtuh klak prak, pơ hlưh h^ ano# tuh pơ plai, do# hơmâo lơi 4 rơtuh klak prak, [ia\ hlôh kơ thun dih. Ơi Lãng brơi thâo dơng, hrom hăng bruă hro# h^ prak lơi, bruă pơ [em kơ pu\ hơni jai tơnap hlôh yơh. Ơi Lãng brơi thâo: “ Nao pơ dôm anom phrâo kiang mă glăi pu\ hơni, neh wa pơ anun gơ`u [u hluh, lăi hơni phă gơnam tam hăng hu\i hơni kiăo du\i, anun gơ`u ]uh h^ sing hơni. Yan kơphê ]uh bơnga, 400 kơthung sing hơni le\ hơmâo 4 tơn ia hơni, dah djơh thun tơđar thơ hơmâo truh kơ 8 tơn lah. Pơ plai kơ bruă pơdu\ pơgiang hăng tuh pơ alin ano# ]em kơ hơni yơh lu hlôh, ano# lơi kơnong hơmâo mă ha klah đu]”.

    Ơi Đặng Quốc Hưng, Khoa wai lăng kông ty rông hơni gơnong phun, pơdong ]i Gialai brơi thâo, ră anai ]i Gialai hơmâo năng ai 16.000 pu\ hơni, rim thun s^ kơ ta] rơngiao [ia\ hơmâo dôm pluh rơbâo tơn ia hơni. Kơnong kơ thun anai, yoa ia ngôm mơsin, pu\ hơni hro# h^, anun ia hơni hai ăt [iă mơn do# mă 7.000 tơn. Tui ơi Hưng, pioh pơkra glăi pu\ hơni ]eh ]ar, prap lui kơ bơyan thun dơi, mơnuih rông hơni khom hơmâo ano# ngă hiưm pă kiang gal kah hơni mơng pral ]eh ]ar tui. Ơi Đặng Quốc Hưng, Khoa wai lăng kông ty rông hơni gơnong phun, pơdong ]i Gialai brơi thâo: “ Kiang pơlar tui pu\ hơni lu hăng pral, amăng dôm thun pơanap, dôm sang ano# rông hơni khom hơmâo ano# ngă djơ\. Rông pơ Gialai giong \, gơ`u bơ blih ano# do#, ano# ]em, e\p rơhuông adai pơkon, truh blan 9, blan 10 pot glăi pơ [em pu\ hơni,  hnun kah hơmâo bôh than. Mơng 5.000 truh 7.000 sing hơni nao hrom hbit pơ pha anih, dah do# hrom hbit le\ `u klă hlôh hoăi arăng phă. Hơdôm [ing hơmâo tơlơi gan gao amra e\p [uh hăng thâo kran sing hơni hơmâo ia klă hiam. Hơdôm thun pơanap, [ing gơmơi ăt tuh pơ alin dơng kơ dôm sang ano# rông hơni. {ing gơmơi amra pơ phun mă bruă hăng dôm plơi pla pioh gơ`u hơmâo anih dưm sing hơni gal hlôh”.

     Bruă ngă ania hơni hro# h^ yơh ngă ia hơni hro# tui [u hơmâo lơi kơ [ing rông hơni pơ Gialai lăp biă hmu hăng djop thun tơđar. Khă hnun, amăng 3 thun hăng anai, noa ia hơni na nao đ^ 30.000 prak sa k^ le\ ano# pơ[uh klă kơ tơlơi pơlar tui pu\ hơni ]i tơring ]ar.

                                                               R]om H’Ly: Pô ]ih hăng Pôr