VOV4.Jarai-Amăng ha blan giăm anai, [ơi tơring ]ar Gialai hơmâo na nao tơlơi pơhing sang bruă s^ mơdrô lup le] tơl pơdơi mă bruă hăng dong hnưh truh rơbêh 43 klai prak. Dua tơlơi dong hnưh [u anăm tla hrom hăng lu sang s^ mơdrô lup le] tơl pơdơi mă bruă [ơi Gialai hăng [ơi kual }ư\ siăng dong hnưh hlâo kơ anun, hơmâo lu tơlơi pơmin djơ\ hrom lăi nao kơ tơlơi do\ kơ[ah amăng tơlơi phiăn pơkă kơ bruă mơit dram gơnam boh troh đang hmua pơ anom bruă s^ mơdrô [u hơmâo prak ngă ano\ gơgrong. Hơdôm tơlơi anai hơmâo lăi laih hlâo, samơ\ mơnuih [on sang hăng anom bruă kơnuk kơna ăt aka [u [uh rơđah ôh boh yom phun `u kiăng pơsir hăng pơgăn h^.
Hơdôm hrơi tơdơi kơ anih s^ mơdrô blơi kơphê, boh troh đang hmua Nguyệt Tỉnh, [ơi să Kơdang, tơring glông Đak Đoa, tơring ]ar Gialai pôr pơthâo s^ mơdrô lup le] [u anăm tla hnưh dong tah, truh kơ 36 klai prak, hơdôm pluh boh sang ano\ mơnuih [on sang pla tiu, kơphê amăng kual sư\ rơbư\ mơtam yơh. Ơi Hà Văn Tư, pơ tơring kual Đak Đoa brơi thâo, tơdơi kơ hơdôm thun pe\ tiu, kơphê, sang ano\ gơ`u hơmâo 2 tơn tiu, giăm 9 tơn kơphê, noa truh 700 klak prak. Abih bang tiu hăng kơphê gơ`u hơmâo anun ba nao mơit pơ sang s^ mơdrô Nguyệt Tỉnh, yua kơ Nguyễn Thị Nguyệt ngă pô, do\ pơ plơi Hà Lòng 2, să Kơdang. Yua anih juăt thâo laih, đăo kơnang nao rai kjăp hăng Nguyệt, anun jao kơ `u k^ hră tu\ mă abih kơphê tiu laih anun mă yua tui hluai `u samơ\ [uăn tơdah truh mông s^ le\, sang ano\ s^ glăi, mă prak ha wo\t mơng sang s^ mơdrô Nguyệt Tỉnh. Samơ\ [u thâo ôh, Nguyệt s^ pơplai lui [u hơmâo prak tla glăi. Ră anai, hmư\ lăi sang s^ mơdrô mơng Nguyệt Tỉnh pơdơi s^ mơdrô, sang ano\ gơ`u do\ [u hơđong, [ong huă [u mơak pran jua ôh, yua dram gơnam pơkrem lui hơdôm thun anai ]i rơngiă soh sel:
Tăp năng ta brơi ]an [udah s^ mơdrô, brơi ]an glăi prak dong, [udah ]an prak gơ`u hlâo…Đăo kơnang nao rai biă mă, tơl jao abih dram gơnam boh tiu, kơphê amăng sang ano\ [u hu\i kơ tơlơi hơge\t ôh. {uh rơđah, do\ pơ kual ataih anai, tơlơi thâo hluh nao kơ tơlơi phiăn kơnuk kơna aka [u dơlăm ôh, yua anun kơnong đăo kơnang nao rai mơ\ hlong jao mơtam.

Nguyễn Thị Nguyệt nao pơhaih pô pơ sang bruă kông ang Đak Đoa
Tơlơi ră ruai tơlơi đăo kơnang hăng kơnuih sang ano\ s^ mơdrô samơ\ tơlơi kơ[ah mơng tơlơi phiăn kơnuk kơna amăng bruă ngă hră brơi ]an nao rai dram gơnam tơdroă amăng plơi pla, mơit gơnam tam boh troh đang hmua arăng lok djơ\ na nao kah hăng sang ano\ Nguyệt Tỉnh [ơi Đak Đoa hăng Kỳ-Niềm tơring glông Ia Grai. Hră pơar ]an prak, dong hnưh ]ih hăng tơngan soh [udah hră prak s^ mơdrô boh troh gơnam tam đang hmua ăt ]ih hăng tơngan soh mơn. Sang s^ mơdrô laih hơmâo tu\ mă dram gơnam mơnuih [on sang ngă hmua ba mơit ]ih pơsit hơmâo tu\ mă laih, samơ\ hră ]ih anun [u hơmâo tơlơi pơkôl kjăp pơpă ôh. Hrom hăng anun, lăng nao kơ sang s^ mơdrô pơdong prong prin, kơdrưh biă mă, anun yơh mơnuih [on sang h’^n pran jua đăo sit mơit dram gơnam kơ gơ`u djă pioh brơi, [u pơmin nao ôh kơ tơlơi răm [ăm [u tơphă truh kah hăng anai. Ơi Dương Văn Chung, plơi Hà Lòng 2, să Kơdang, mơit 15 tơn kơphê kơ sang s^ mơdrô Nguyệt Tỉnh samơ\ aka [u mă prak ôh, lăi le\, khom pơkă rơđah rođong amăng tơlơi phiăn kơnuk kơna kơ bruă mơit dram gơnam pơ anih s^ mơdrô djă pioh apah prak, kiăng kơ [ing s^ mơdrô huăi mă dram gơnam anun hyu s^ lui dơ\ hor. Laih dong, anom bruă kơnuk kơna khom ba rai ta` hơdră k^ pơkôl kơplah wah ană plơi hăng anih s^ mơdrô, khom hơmâo tơlơi [uăn sit nik, hơnong duh glăi djơ\ hơnong tơdah s^ mơdrô lup le], kiăng kơ huăi hơmâo mơnuih pok anih s^ mơdrô dơ\ kiăng, tơket tơkeng hrup ră anai. {u dưi phai lui ]a kah hăng ră anai, tui hluai anom s^ mơdrô hơn^ kiăng ngă ngă, hơne] mă tơlơi kơ[ah mơng tơlơi phiăn mơ\, ngă răm [ăm kơ mơnuih [on sang, tu\ mă dram gơnam mơnuih [on sang đô] đa]:
Ră anai, tơlơi phiăn kơnuk kơna, khom pơkă hơnong rơđah rơđong kah huăi hơmâo tơlơi gêh gal kơ [ing s^ mơdrô pơhmao mă ngă ]a ]ot, kiăng kơ ană plơi pla hơđong pran jua mơit dram gơnam đang hmua tơdah aka [u kiăng s^ mơdrô, tơdah djơh hăng ră anai hă răm [ăm lu biă mă kơ mơnuih ngă hmua.
Ăt kah hăng lu tơlơi dong hnưh hlâo adih mơn [ơi kual }ư\ siăng, phun `u ba truh tơlơi dong hnưh [u anăm tla [ơi Gialai ră anai, hnưh dong lu, prak [u thâo pơpă hơmâo. Yua hor kơ kơmlai lu, anun mơnuih [on sang nao mơit prak kak, dram gơnam đang hmua kiăng e\p kơmlai, tu] rơnu] rơngiă soh sel. Kah hăng pơ sang s^ mơdrô Nguyệt Tỉnh [uăn blơi s^ 10 tơn kơphê samơ\ [u mă prak mơtam ôh, brơi glăi tal tơdơi jing tla glăi kơ pô mơit mơng 13-15 tơn wo\t phun hăng kơmlai. Tơdah brơi prak ]an hăng kơmlai mơng 3-5% sa blan samơ\ lui sui jai kơmlai đ^ tui, mơng 6-9% sa blan. Tăp năng phrâo anai, [ing s^ mơdrô jak iâu ]an prak brơi kơmlai truh 3% sa hrơi, jing 21% sa wo\t hrơi tơjuh. Hưp đơi kơ prak kơmlai lu anun mơnuih [on sang [u hơ-ơi ôh nao mơit dram gơnam gơ`u kơ sang s^ mơdrô djă pioh. Tui hăng tơlơi ju\ yap blung a, mrô prak sang s^ mơdrô Nguyệt Tỉnh ]an tu\ hăng kơmlai truh kơ 16 klai prak. Lu mơnuih tơl thâo baih sang s^ mơdrô Nguyệt Tỉnh dong hnưh lui ruh [u anăm tla pơ Daklak hai, đuăi nao pơ Gialai s^ mơdrô, ăt do\ brơi ]an đô]. Ơi Dương Văn Hòa, pơ plơi Hà Lòng 2, să Kơdang mơn, brơi kơ sang s^ mơdrô Nguyệt Tỉnh ]an 6 tơn tiu, 15 tơn kơphê, noa 1 klai 700 klak prak, `u lăi:
Sit năng ai ta khom kơđiăng hloh dong, tơdah tui anai le\, mơnuih [on sang răm [ăm biă mă, amra do\ lu mơnuih răm yua dong. Rơgao mơng tơlơi anai, djop anom bruă hơmâo tơlơi dưi, khom pơsir hăng phak kơtang [ing ngă soh kiăng tơdơi anai huăi hơmâo ană plơi le# luh [ing s^ mơdrô plư kah hăng anai.
Ană plơi nao s^ gơnam kơnong ]ih pioh amăng hơdrôm hră tui anai
Tơlơi dong hnưh mơng dua boh anom bruă s^ mơdrô Nguyệt Tỉnh tơring glông Đak Đoa hăng Kỳ-Niềm tơring glông Ia Grai hơmâo tơlơi anai [u pha ra ôh hăng hơdôm wo\t tơlơi dong hnưh hơmâo laih mơng anai pơklôn [ơi tơring ]ar Gialai laih anun hơdôm tơlơi Gong phun pơtui jua pơhiăp dêh ]ar Việt Nam pôr pơthâo. Pô anom s^ mơdrô nao pơhaih tơlơi soh gơ`u pơ anom bruă kơnuk kơna, lăi pơthâo tơlơi dong hnưh [u anăm tla [udah hlong đuăi kơdop pơ plơi pla pơko\n. Tơlơi ngă anai, kơnong djru kơ [ing s^ mơdrô plư ple] huăi mă krư\ laih anun dưi đuăi kơdop kret kroai kơ gơ`u đô], sang să, kông ang să jing h^ anih pơdop brơi [ing s^ mơdrô dong hnưh anun. Samơ\ kơđi tơlơi ăt ngă hyu tơ`a, hơduah e\p tơgu\ kơđi mơn lăi noh. Bơ [ing s^ mơdrô hơđong yơh gơ`u đuăi kơdop h^ [u tla hnưh kơ arăng ôh. Nguyễn Thị Nguyệt, Khoa anom bruă s^ mơdrô Nguyệt Tỉnh lăi nao kơ tơlơi dong hnưh [u anăm tla hăng hơdră kiăng tla hnưh mơng `u:
{u hơmâo prak dong tah, kâo nao ]an prak kơmlai 3% lơm sa hrơi. ]an pô anai, tla kơ pô adih, laih anun ]an kơphê pô anai tla kơ pô anun. Tu] rơnu] [u hơmâo prak dong tah, [u anăm tla anun kâo nao lăi hmư\, pơhaih bruă s^ mơdrô lup le] dong hnưh [u anăm tla hăng anom bruă kơnuk kơna thâo. Ră anai, [u mă kơmlai ôh, s^ mơdrô rah ăt tla hnưh mơn, tơdah arăng t^ng kơmlai kâo [u anăm tla dong tah.
Ơi Dương Văn Hoa brơi ]an tiu hăng kơphê rơnoh prak 1 klai 700 klak prak
Aka [u rơđah ôh, bruă lăi pơthâo, pơhaih dong hnưh [u anăm tla anun mơng sang bruă s^ mơdrô Nguyệt Tỉnh hăng Kỳ-Niềm pơ Gialai [uh le\, hơmâo biă mă, samơ\ sit hă [o#, [udah anun le\ hơdră kiăng mă tu\ dram gơnam arăng đô] aka rơđah mơn. Yua dah tui hăng tơlơi lăi pơthâo mơng mơnuih [on sang le\, kơnong hơdôm hrơi pôr pơthâo dong hnưh [u anăm tla, tơl pô khoa sang s^ mơdrô mơtam đ^ rơdêh prong nao pơ djop sang ano\ mơnuih [on sang, kiăng rơkâo ]an kơphê [udah tiu arăng dong. Samơ\ laih lăi pơthâo s^ mơdrô lup le], sang kho, hơjai pioh gơnam gơ`u [u hơmâo dram gơnam dong tah. Kơphê tiu mơnuih [on sang mơit [u hơmâo a]ăng ôh, tu\ kơ por đuăi abih.
Laih anun, pô sang s^ mơdrô amưng kơ gơ`u, nao lăi pơthâo hăng să s^ mơdrô lup le] yơh, mơnuih [on sang tơngô djai kơdrô rơngiă dram gơnam pô, do\ [u hơđong dong [u mơak pran jua ôh. Gơ`u kơnong do\ tơnguan anom bruă kơnuk kơna lăi glăi tơlơi pơhing anun, arăng pơsir hiư\m pă đô] yơh. Khă hnun, giăm pluh thun hăng anai dong mơng hrơi pơhaih s^ mơdrô lup le], djop sang s^ mơdrô kơphê-gơnam tam đang hmua kual }ư\ siăng, lu pô [u hơmâo mă glăi prak hnưh ôh. Ăt aka [u [uh djơ\ lơi, sang phat kơđi pok bruă phat kơđi djru pơhrui hnưh brơi kơ mơnuih [on sang yua [ing s^ mơdrô tu\ mă đô] đa]. Ano\ kơ[ah mơng tơlơi phiăn pơkă kơ bruă mơit kơphê, tiu, dram gơnam đang hmua kah hăng anun, bruă mă ]an [u tơpă ăt do\ ngă bruă laih anun dong hnưh [u anăm tla ăt do\ hơmâo, ngă kơ hơdôm rơtuh, rơbâo sang ano\ mơnuih [on sang djai kơdrô rơngiă dram gơnam sang ano\.
Nay Jek: Pô ]ih hăng pôr
Viết bình luận