VOV4.Jarai- To\ng krah bơyan kơ sing pah pro\ng, hơdôm rơbâo ektar đang kơ phê [ơi tơring ]ar Gialai, amra djai gliu yua kơ [ah ia pruih, sa ]ô mơnuih [ôn sang [ơi tơring kual }ư\ Pro\ng, tơring glông }ư\ Prong, hơmâo ksem pơmin hơ bo# bruă pruih ia pơkrem ba glăi tu\ yua, nua prăk tuh pơ alin [ia\ hloh gah rơngiao.
Ră anai abih băng hơnoh ia rô [ơi tơring glông }ư\ Pro\ng, tơring ]ar Gialai ia leng thu khôt soh sel. Hơdôm đang kơ phê djai krô hiă abih, hla pre` glăi, lăi pơthâo brơi bơyan kơ phê pơ\ ana\p anai [u klă ôh. Samơ\, 3 ektar đang kơ phê ayo\ng Lê Quang Nhân Trí, [ơi tơring kual }ư\ Pro\ng, tơring glông }ư\ Pro\ng ăt hiam mơtah, ]uh bơnga hiam ha\ng đom boh, gơnang kơ `u thâo pruih ia pơkrem ôtômatic yua kơ pô `u pơ]eh rai.
Rơgao tơlơi ksem pơmin lăng jơlan hdră pruih ia pơkrem gah rơngiao ră anai, leng yua măi [o\p ia prong, [o\p ia ha\ng đing ia prong dor gah gu\ lon, sa phun kơ phê pơtra\u sa boh bét pruih ia đuăi dar dua bơnah ia pruih. Hlâo kơ kiăng, amra pơluk hro\m ha\ng kơmơk hóa học, pioh pruih brơi phun kơ phê. Hơdôm đing pruih ia pơkrem anai, hơmâo 30% ia pruih, laih anun pơhro\ h^ tơlơi mơnuih pruai kơmơk. Khă anun hai, rơnôh prăk pơtra\u đing ia pruih brơi 1 ektar kơ phê le\ yôm bia\ ma\, dong mơng 20 klăk prăk truh 50 klăk prăk; đing ia pruih anai dor gah gu\ lon, tui lăng tơnăp tap bia\ ma\. Dong mơng anun ayo\ng Lê Quang Nhân Trí, hơmâo pơ]eh rai đing pơđoh ia pruih djơ\ tui ha\ng sang ano\, samơ\ ba gla\i tu\ yua.
Đing pơđôh ia pruih anai, dor gah gu\ lon, pơkra rai ha\ng đing pơđoh ia pruih rơmuan [ơi lon, kiăng dui nao rai amu`, laih rơmet pioh dưm. Sa phun kơ phê ta pơtra\u boh bét pruih mơng gah rơngiao, kiăng plai [ia\ tơlơi hua] ia. Rơnôh prăk tuh pơ alin brơi sa ektar kơ phê mơng 7 klăk prăk truh 10 klăk prăk đu], samơ\ dưi pơkrem năng ai 75% mrô ia pruih tui ha\ng tơlơi pruih ia ha\ng bép đuăi dar hơđap. Hro\m ha\ng anun ayo\ng Trí, mơna] mă kơđuh boh kơ phê, grăng pơdai hruh nao [ơi phun kơ phê, kiăng plai [ia\ ia hyuh đ^ mơng lon, laih anun hyuh nao hơdôm mơta hla kyâo, kơ đuh hơbơi ]ên hăng eh hlô mơnong bru\, tuh brơi phun kơ phê. Yua kơ anun yơh, bơyan kơ sing pah prong, đang kơ phê sang ano\ ayo\ng a\t hiam mơ-tah, bơnga ]uh đ^ buk bak ko#. Ayong Lê Quang Trí Nhân lăi tui anai: “ Neh met wa [ơi anai lu `u le\, neh met wa djuai ania [ia\. Gơ`u kiăng tal sa le\ rơnôh prăk, tal dua le\ iâu pơthưr amu`. Kâo ksem pơmin mă pô, ngă pơhro\ glăi lu ]ra\n mơng sang bruă Ea Ka Mat tuh pơ alin. Ră anai hơ bo# kâo pơkra anai, tơdah yap brơi sa ektar dong mơng 7 klăk prăk truh 10 klăk prăk, nao blơi pô, pơtra\u mă pô. Tal dua ba giang nao rai amu`, pioh đing gah ngo\ lon. Tơdơi ta pruih ia gio\ng, ta pioh dưm ama\ng sang, wai lăng klă. Rơgao ta bơhơmutu nao rai, phun kơ phê bluh, ]a\t đ^ hiam kar kăi đu]. Dong mơng bluh adu\, tơ [eng than ngan.... Rơngiao kơ anun, nga\ hro\m ha\ng pruai kơmơk djah djâu. Dong mơng đạm hữu cơ, truh pơ\ Chế phẩm sinh học hữu cơ, phun kơ phê leng bluh đ^ hiam, dong mơng ]uh bơnga truh pơ\ đom boh, ăt hiam kah ha\ng hdôm thun hlâo adih mơn. Năng ai thun anai kơ phê pơboh jor hloh”
Ơi Nguyễn Văn Gặp, khua g^t gai [irô hơmua pơdai, laih anun pơđ^ kyar plơi pla tơring glông }ư\ Pro\ng brơi thâo, ră anai tar [ar tơring glông hơmâo 13 rơbâo ektar đang kơ phê, laih anun 2.500 ektar đang tiu, amra pơhro\ boh `u, yua phang kơ sing pah ngă rai. Yua kơ anun yơh, sang bruă wai lăng gah hơmua pơdai pơtă pơtăn brơi mơnuih [ôn sang, yua tui jơlan hdră puih ia pơkrem, kiăng djuai pla ăt bluh hyuh đ^ hiam mơn. Dong mơng thun hlâo adih, ayo\ng Lê Quang Nhân Trí pơ]eh rai hơ bo# bruă puih ia pơkrem ôtômatic, neh met wa hrăm tui, ngă tui [ơi lu anih ano\m, ba glăi tu\ yua bia\ ma\. Tar [ar tơring glông hơmâo rơbeh 30 ektar đang kơ phê hlăk nga\ tui hdră pruih ia pơkrem. Ơi Nguyễn văn Gặp, khua g^t gai [irô hơmua pơdai, laih anun pơđ^ kyar plơi pla tơring glông }ư\ Pro\ng brơi thâo:“Giăm pơ\ ana\p anai, [ing gơmơi amra ngă tui abih ba\ng [ơi hơdôm să, laih anun ako\ pơjing jơlan hdră pruih ia pơkrem. Rơgao mơng anun yơh, [ing gơmơi tum pơ [ut glăi, lăng glăi, [ing gơmơi amra ako\ pơjing brơi mơnuih [ôn sang hdôm să pơ\ kon hrăm tui, ]rông lô nao rai tơlơi găn gao thâo thăi, mơng anun ngă tui hơdôm tơlơi hiam, tơlơi aka\ ma\ djơ\, hơ kơ bo# bruă anai, laih anun ngă lar hyu [ơi lu anih”
“ Tơlơi tơnăp jing ba rai h^ tơlơi thâo thăi”, ama\ng bơyan kơ sing pah prong anai sui hrơi blan, ia le\ kơ [ah, sang bruă kơnuk kơna pơtă pơtăn brơi abih băng mơnuih pruih ia pơkrem. Mơnuih [ôn sang ngă hơmua, ayo\ng Lê Quang Nhân Trí [ơi tơring glông }ư\ Pro\ng, tơring ]ar Gialai pơ]eh rai, pơblih phrâo jơlan hdră pruih ia thâo pơkrem, ba glăi boh than tu\ yua brơi phun kơ phê lăp kơ tơlơi pơ pu\ bia\ ma\ yơh.
Rơluch Xuân: Pô ]ih ha\ng pôr
Viết bình luận