VOV4.Jarai-Phrâo anai, [ơi tơring ]ar Gialai hơmâo na nao arăng măt gơnam [ong huă ngă kơ lu mơnuih ruă, hơdôm rơtuh ]ô mơnuih nao đih pơ sang ia jrao. Lăp gleng nao biă mă `u, hơdôm wo\t măt gơnam [ong huă juăt hơmâo amăng kual mơnuih [on sang djuai [iă, phun `u hơmâo le\, [ong a`ăm mơnong rơmô  kơbao djơ\ klin [udah rơmô kơbao ruă, tăp năng hơtu\k riă [u tong ten, pơgang [u hơdjă [u rơgoh. Tơlơi ]ih “Pơhu\i hlâo kơ tơlơi măt gơnam [ong huă ngă kơ lu mơnuih ruă [ơi tơring ]ar Gialai” .

          Tơdơi kơ ha wo\t hrơi tơjuh măt gơnam [ong huă mơng anih arăng pơdo\ rơkơi bơnai, ayong Hlel, djuai ania Bahnar, pơ plơi {lưng, să Trang, tơring glông Đak Đoa, tơring ]ar Gialai ră ruai glăi: Tha plơi, ơi Hlưng ]uh 4 drơi un, pơpha 2 ]răn, sa ]răn a`ăm mơnong pioh ăm, sa ]răn pioh hơtu\k riă, ngă a`ăm, hơtu\k hăng a`ăm pơtam, hơbơi pơtơi, boh troh. Bơ tơlang un le\, pioh riă a`ăm dret pơtơi. Abih bang gơnam [ong huă, a`ăm mơnong hơtu\k riă mơng mơguah hrơi hlâo mơtam, pioh [ong huă truh kơ tlam hrơi tơdơi. Ngui ngor [ong huă dua hrơi, ayong Hlel hăng 2 ]ô ană `u laih anun 4 ]ô tơ]ô `u [ong măt ruă tơl ba nao pơ sang ia jrao abih, yua [uh ruă kian, pơ]roh, [le\ pơtah. Ayong Hlel lăi.

            Hơtu\k riă a`ăm pơtam mơnong sa wo\t, pioh lui amăng sang. Sup dưm pơ rơgiao, [u hơmâo hơtu\k glăi ôh. Mă [ong gơnam anun yơh wo\t mơguah truh yang hrơi dong, huăi hơge\t ôh. Truh tlam mă sup anun [ong ăt aka [u mơsăm mơn, samơ\ glăi pơ sang djop pô ruă kian. Glăi pơ sang djă ba kơ ană, kơ tơ]ô [ong hrom, să Hnol, Kon Chiêng ăt hơmâo mơnuih ruă, să Kdăng hơmâo mơn, să Glar hơmâo mơnuih ruă kian soh.

            Tơlơi [ong mơ`um hrơi pơdo\ rơkơi bơnai anun, hơmâo 400 ]ô tuai, samơ\ 135 ]ô tuai anet prong khom đih pơ sang ia jrao yua ruă kian, măt gơnam [ong huă hrơi anun. Yă Đỗ Thị Chiên, Kơ-iăng khoa sang bruă ia jrao să Trang brơi thâo, hơdôm [ing măt gơnam [ong tơl ruă kian lêng kơ [ing tuai nao [ong huă pơ anih pơdo\ rơkơi bơnai phrâo soh, yua kơ gơ`u [ong gơnam [ong pioh lui tơl tlam hrơi tơdơi, gơnam [ong [u rơnăk dong tah. Laih hơmâo tơlơi truh anun, anom bruă kơnuk kơna, anom bruă ia jrao nao e\p lăng, thâo rơđah yua hơtu\k riă, pơkra pơjing gơnam [ong huă [u hơdjă rơgoh anun lu mơnuih [ong huă ruă kian pơtah ]roh, yă  Đỗ Thị Chiên lăi:

            Arăng hơtu\k riă ha anih [ơi lo\n, [u hơmâo ano\ pơgang hơdjă rơgoh. Hơtu\k a`ăm tui tơlơi juăt đưm, hơtu\k a`ăm dret, boh pơtơi mơda, laih anun hla a`ăm kyâo hơtu\k amu` biă `u [âo ih, aka [u hơmâo ak moar pơgang pioh pơđam rơ-o\t, [u hơmâo ano\ gôm klă. {ing ]ơđai am^ ama gơ`u tuah brơi [ong a`ăm hla kyâo.

{ing mơnuih ruă kian măt gơnam [ong huă [ơi Gialai

            Tui hăng anom bruă gah ia jrao tơring glông Đak Đoa lăi, hơdôm thun giăm anai, hơmâo na nao 3 wo\t laih arăng măt gơnam [ong huă ngă kơ lu mơnuih ruă kian djơh hăng anai. Pơtô lăi brơi laih kơ mơnuih apăn bruă ia jrao, pơtô lăi kơ mơnuih [on sang hơdră pơhlôm hơdjă tơlơi rơnuk rơnua, brơi [ing ơi ia jrao, nai ia jrao khom krăo lăng  re se tơdah hơmâo tơlơi pơdo\ rơkơi bơnai, djai bru\, tơlơi ngui ngor [ong mơ`um mơak amăng plơi pla laih anun pơtô brơi ană plơi pla ngă tui klă tơlơi hơdjă rơnak. Samơ\, mơnuih [on sang djuai [iă ăt hơtu\k riă tui tơlơi juăt hơđăp, [u rơgoh,  [u rơnăk klă, anun sit [ong mơ`um ba truh tơlơi măt gơnam [ong huă, ngă ruă kian lu mơnuih [ong huă. Ơi Đỗ Chí Hùng, Kơ-iăng khoa anom bruă ia jrao tơring glông Đak Đoa lăi:

            Tơlơi pơglăi [uh mơng ano\ măt gơnam [ong huă lu mơnuih le\, lu biă mă `u mơnuih [on sang djuai [iă yua kơ ngă tơlơi [ong huă, tơlơi ngui ngor  pơko\n. Tơdơi kơ hơmâo tơlơi truh djơh hăng anun, gơmơi [uh yua gơ`u hơtu\k riă [u pơgang klă gơnam [ong  huă. {ơi ano\ `u gơnam [ong huă lui rơ-o\t baih, đơ đa [âo mơ-ih laih. Yua kơ anun, sit [ong ruă kian mơta yơh.

            Hlâo kơ anun dua klâo hrơi, pơ anih pơko\n ăt hơmâo tơlơi măt gơnam [ong huă ngă kơ lu mơnuih ruă kian mơn, pơ [on Uar, să }ư\ Drăng, tơring glông Krông Pa, sang ano\ ơi Ksor Sơri pơjing tơlơi ngui ngor pơdo\ rơkơi bơnai, ]uh sa drơi rơmô ruă kian ha blan laih, brơi kơ tuai [ong. Boh tơhnal le\, 103 ]ô amăng 110 ]ô tuai nao ngui [ong mơ`um hrơi pơdo\ rơkơi bơnai anun ruă kian yua măt gơnam [ong [u hơdjă, [ong mơnong rơmô ruă, [ing ruă tơl nao đih pơ sang ia jrao prong.

            Tui hăng Khoa anom bruă wai lăng tơlơi hơdjă gơnam [ong huă tơring ]ar Gialai le\, dong mơng ako\ thun truh ră anai [ơi lu tơring glông plơi pla hơmâo 4 wo\t laih  măt gơnam [ong huă ngă kơ lu mơnuih ruă kian, hơmâo 1 ]ô mơnuih djai laih anun 300 ]ô pơko\n ruă. Phun `u yua kơ a`ăm mơnong rơmô kơbao un mơnu\ djơ\ klin, hơmâo tơlơi ruă ]uh [ong ngă kơ mơnuih [ong ăt ruă mơn, đơ đa gơnam [ong huă hơtu\k riă [u hơdjă, djă pioh aka [u klă hiam. Kiăng be\ đuăi kơ tơlơi truh kah hăng anai, ơi Nguyễn Văn Đang, Khoa anom bruă pơgang tơlơi hơdjă gơnam [ong huă tơring ]ar Gialai lăi tui anai:

            Anom bruă pơgang tơlơi hơdjă gơnam [ong huă tơring ]ar Gialai hơmâo ngă hră  lăi pơthâo kơ mơnuih [on sang kơđiăng, anăm ]uh [ong ôh rơmô kơbao, hlô mơnong djơ\ klin djai kmăp. Dua le\, anăm mă [ong ôh gơnam hơtu\k riă lui sui, rơgao hrơi, [âo mơsăm [âo ih. Kâo pơtăn kơ mơnuih [on sang mă [ong gơnam [ong huă hơdjă rơgoh, hơmâo anih pơkra rơđah rơđong,  pơkra pơjing djơ\ hơdră, kiăng huăi măt gơnam [ong huă, ruă kiang pơtah ]roh.

                                                       Nay Jek: Pô ]ih hăng pôr