VOV4.Jarai -  Rơ-wang mă bruă blung a tơdơi kơ Tết tui phiăn juăt djuai ania Ất Mùi, ơi Amrưnh, tơkeng thun 1963 hrom hăng ơi Ngleng, ơi Anơng [ơi Plei Breng, să Ia Pết, tring glông Đak Đoa nao pơ\ plah tơsiong đang kơ su Hòa Bình gah sang bruă Kơ su Mang Yang kiăng no#p hră rơkâo pơdơi bruă. Ơi Amrưnh brơi thâo, amăng 10 thun `u mă bruă [ơi plah tơsiong, akă hmâo ôh tơlơi prăk blan trun na nao truh tơhnal [ia\ kah hăng ră anai, akă truh 2 klăk prăk ôh lom sa blan. Rơnoh prăk blan [u djo\p pioh mă yoa amăng sang ano#, `u khom pơdơi bruă, do# pơ\ sang mơ`am rêu kiăng e\p hmâo hmăi [ơ [ia\ prăk [o\ng huă: “Thun 2014, prăk blan [ia\ đơi, hơnong `u le\ 2 klăk lom sa blan. Ako# thun 2015, sa blan prăk blan kơnong kơ do# 1 klăk 500 rơbâo prăk, tơnap tap biă. Braih huă, prăk ia xăng, laih anun blơi ia jrao gun, akan, măm, [u djo\p pioh [o\ng huă ôh. Ră anai, kâo rơkâo pơdơi bruă, do# pơ\ sang mơ`am rêu ro. Lom sa bôh rêu s^ hmâo 200 rơbâo prăk, lom sa blan ăt hmâo hmăi mơn 4 klăk prăk”.

            Mă bruă [ơi plah tơsiong đang kơ su Hòa Bình truh kơ 20 thun, hăng phrâo hmâo 45 thun, amai Trần Thị Hoan [ơi plơi Tân Tiến, să Trang, tring glông Đak Đoa, ăt phrâo ngă hră pơ-ar pơdơi thun tha ta` mơn. ~u brơi thâo, 2 rơkơi bơnai `u leng kơ mă bruă kơ plah tơsiong sôh. Hrơi kơ su hmâo noa, rơkơi bơnai `u lom sa ]ô dưi ]ơkă mă prăk Tết truh kơ 32 klăk prăk, h’dôm thun tơđar ăt hmâo hmăi mơn 10 klăk prăk. Samơ\ Tết Ất Mùi phrâo rơgao, lom sa ]ô kơnong kơ hmâo mă 1 klăk 500 rơbâo prăk đo#]. Hrom hăng anun, rơnoh prăk blan mơng rơkơi bơnai `u ră anai ăt [ia\ hloh mơn, [u djo\p rông ană bă hrăm hră ôh. ~u rơkâo pơdơi thun tha ta`, glăi pơ\ sang pla kơ phê pioh đ^ kyar tơlơi h’d^p m’da sang ano#. Amai Hoan lăi tui anai: “Thun phrâo rơgao, blan hmâo mă prăk blan [ia\ hloh le\ 1 klăk 500 rơbâo prăk, [ia\ biă mă. H’dôm thun pơkon, djơ\ ano# `u hmâo mơn mơng 7 truh 8 klăk prăk. Hlâo dih, kâo hmâo đang hmua, kâo hyu apăh m’nuih mă bruă. Bơhmutu `u prăk blan hmâo 5 klăk thơ ta yoa 2 klăk prăk pioh apăh m’nuih mă bruă. Lom sa blan mă yoa hmâo mơn mơng 8 truh 10 klăk prăk pioh bơvih brơi kơ 3 ]ô ană nao sang hră. H’dôm thun hlâo dih, prăk blan lu, djo\p bơvih brơi mơn, bơ\ ră anai [u djo\p h’ge\t ôh”.

            Ơi Hoàng Trung Hưng, Khoa Khul amăng ding k’na Sang bruă kơ su Mang Yang brơi thâo, thun 2014 le\ thun tơnap tap hloh amăng rơbeh kơ 30 thun yap mơng hrơi pơdo\ng sang bruă. Mrô m’nuih mă bruă rơkâo pơdơi bruă lu biă, đ^ truh kơ 699 ]ô m’nuih, dưm dưm hăng 27% mrô m’nuih mă bruă mơng anom bơvih [o\ng, hăng mrô rơkâo pơdơi bruă ăt đ^ tui mơn. Tui hăng ơi Hưng, khă gleng nao đu\t rơnoh laih prăk pơhrui glăi kơ prăk blan mơng m’nuih mă bruă, samơ\ noa kơ su hro\ trun lu đơi, anun prăk blan khom hro\ trun tui. Tơlơi m’nuih mă bruă rơkâo pơdơi bruă lu tui anun, s^t n^k anom bơvih [o\ng khom tu\ ư yơh hăng amra gir run roah pơ ala glăi, hrom hăng tơlơi pơplih m’nuih apăn bruă, kiăng pơhlôm k’]a\o bruă bơvih [o\ng pơ\ anăp anai. Ơi Hoàng Trung Hưng lăi: “Tơdah ara\ng kiăng pơdơi thơ, ta khom ngă tui djơ\ phiăn le\ brơi ara\ng pơdơi. H’dôm m’nuih pơdơi bruă, abih bang le\ hmâo tơlơi bơvih [o\ng djru sang ano#. Thun 2015, sang bruă amra pla glăi rơbeh kơ 800 e\ktar, [ing gơmơi amra roah dơng m’nuih mă bruă. Dưm dăp, pơ pha kơ m’nuih mă bruă glăk do# mă k’tăk kơ su h’dai nao mă bruă bơvih kơ phun kơ su phrâo pla. Yoa anun, ngă djo\p m’nuih mă bruă mơng sang bruă le\ h’đong mơn”.

            {u djơ\ kơnong kơ [ơi Sang bruă kơ su Mang Yang, tring ]ar Gia Lai, tơlơi prăk blan hro\ trun na nao [ơi abih bang h’dôm bôh anom bơvih [o\ng kơ su pơkon [ơi kual }ư\ Siăng, kiăo tui anun le\, tơlơi rơkâo pơdơi bruă ha amăng ple\. Lom anun h’dôm bôh anom bơvih [o\ng kơ su Kơnuk kơna, gơnang kơ hmâo kual lon pla kơ su prong, anun dưi pơsir ngăn rơnoh pơhrui glăi, pơhlôm rơnoh prăk blan [ia\ hloh kơ m’nuih mă bruă, tui anun h’dôm anom bơvih [o\ng m’nuih [ôn sang, phrâo pla kơ su [ơi lon dlai [ia\ kyâu mơng thun 2008 truh ră anai, bư\p lu tơlơi tơnap tap biă. Tơlơi anom bơvih [o\ng do\ng hnưh prăk blan, [u hmâo prăk tuh pơ plai bơvih brơi kơ phun kơ su ăt do# lu mơn, ba tơbiă tơlơi pơmin prong kơ pơgi k’dih anai mơng gơnong bruă./.

                                                                                Siu H'Prăk : Pô ]ih hăng Pôr