Añăm luk dưi pơkra mơ̆ng hla rok. Anai lĕ tơlơi găn rơgao đưm ruah mă rơgao lu rơnuk djuai ania Êđê Dap Kơdư. Añăm luk biă ñu lĕ hla tơnung – sa djuai phun kyâo čăt amăng glai klô, kơtuai hang ia. Hla mơda ƀal ƀơbiă, klă, ba glăi hmâo pran hăng klă kơ tơlơi suaih pral.

Kiăng pơkra añăm tơnung luk, neh wa djuai ania Êđê dô̆ mă yua lu djuai hla glai klô phara: hla hra, hla đing lăng, hla ƀâo tut, hla ƀằng lăng, hla pơ-ŏ, hla phĭ čơgâo... kul nao hrŏm tui hla kyâo. Rim djuai hla hmâo sa anô̆ jơman phara – ƀal, mih, pơhăng, mơxăm hăng đa lĕ phĭ. Kơnong kơ hơdôm mơnuih găn rơgao mơ̆ng thâo krăn hla kiăng pĕ, hla hơpă ƀu dưi pĕ. Yua anun yơh, ƀing pơkra añăm luk dưi lăng kah hăng ƀing kơhnâo kơhnăk mơ̆ng čư̆ siăng glai klô.

Yă H’Rưm Êban, ƀơi ƀuôn Kŏ Tam, phường Tân An, tơring čar Dak Lak, lăi pơthâo:

“Pơkra añăm luk lĕ ƀu djơ̆ kơnong kơ pĕ hơdôm pok hla ôh mơ̆. Khom thâo glai, thâo phun kyâo, thâo bơyan dong. Hla tơnung khom mơda, pĕ lơm mơguah lơm dô̆ ia ngôm, anun kah mơ̆ng dưi djă pioh anô̆ jơman ñu. Hla hơpă phĭ lĕ khom hmâo tôm hla mih kiăng kơ plai ƀiă phĭ. Anun lĕ sa djuai jrao mơ̆ ơi yă pô pioh glăi”.

Añăm luk peč dô̆ hmâo asar mơnong un, akan čroh ia hơ-om ƀudah añăm mơnong un hơ-om sa čơđeh prong, pơđăm hăng gơnam pơƀâo kah hăng pơhăng, plăng, hla eč... Gơnam luk nao hrŏm tă añĕ hăng pơdă amăng čơngua.

Hăng anô̆ jơman mơ̆ng añăm hla luk dô̆ hluai tui kơ ia pơkra pioh luk dong – sa mơnong pơƀâo phara ha jăn dưi pơkra mơ̆ng hra gal tul hăng pơhăng glai, plăng, kuah hăng đa djet mut tom bôh kruăi mơxăm ƀudah ia măm tul hrŏm hăng pơhăng toỉ. Gơnam pơƀâo khom tơkuĭt, ƀăt găp ƀrô, hmâo mơxăm ƀơƀiă, pơhăng, ƀâo jơman mơ̆ng glai klô. Yă H’Rưm Êban brơi thâo, ia luk añăm lĕ gơnam ngă hram abih bang amăng hơdôm djuai hla luk nao rai, pơjing tơlơi lông lăng amăng gơnam ƀong hmâo ha jăn ñu:

“Ia luk mơ̆ rơba ƀudah mơxin đơi thơ amra ƀu tŭ yua ôh. Khom pơkra găp ƀrô, ƀăt jơman, kiăng lơm kul hla kyâo tŭt ƀong ñu amra mưn ƀuh anô̆ jơman. Arăng ƀong amra hơdor na nao”.

Lơm ƀong añăm hla luk, ƀing Êđê ƀu yua gai duôih ƀudah ƀuông ôh. Gơñu yua tơngan pioh ruah mă rim mơta hla rok kyâo, kul glăi hrŏm hăng čơđeh mơnong hlô ƀudah akan, tŭt hăng ia pơkra gơnam pơƀâo. Rim wot ƀong lĕ sa wot thâo anô̆ jơman phrâo, yua kơ tui hluai djuai hla dưi ruah, anô̆ jơman amra phara. Ƀong añăm hla luk juăt ñu tal pioh djop mơnuih tum pơƀut, ră ruai, pơhiăp klao. Amăng hơdôm tal jơnum ngui, pơdô̆ rơkơi bơnai, ƀudah čơkă tuai yôm, añăm hla luk dưi pơdă ƀơi anih ƀong huă – kah hăng sa tơlơi čơkă ha pran jua mơ̆ng ƀing Êđê. Yă H’Loan Niê, ƀơi Ƀuôn Kŏ Tam, phường Tân An, tơring čar Dak Lak ră ruai:

“Đưm hlâo, amăng mông ngă yang đĭ sang phrâo ƀudah čơkă rui ra, ƀu hmâo añăm hla luk lĕ akă pơhlôm ôh. Añăm hla luk jing gơnam pơdah tơlơi thâo jum tuai, tơlơi pơkĕ hrŏm hăng glai klô. Ƀong añăm anai kah hăng ƀong wot pran jua, wot bôh thâo đưm plơi pla”.

Hăng djuai ania Êđê, añăm hla luk dô̆ jing sa gơnam ƀong hmâo tơhnal kah hăng ia jrao. Lu djuai hla amăng añăm luk hmâo tŭ yua ngă hlai ia măt, klă kơ kian pruăi... Amai H’Jen Êban, ƀơi ƀuôn Kŏ Tam, phường Tân An, tơring čar Dak Lak ruai glăi; ƀong añăm hla luk lĕ hơdră pioh neh wa “ngă rơ-ơ̆ amăng pran jua, plai ƀiă hmâo tơlơi duam ruă”:

“Ơi yă ta lăi laih – ƀong añăm hla luk klă kơ hơtai, klĭ kliăng hiam, huăi tơnăh kian. Mơnuih duam ruă ƀong añăm hla luk hơdôm hrơi amra hmâo pran glăi. Samơ̆ ƀu djơ̆ hla hơget leng kơ dưi soh ôh, khom hla hơdjă, hla klă mơ̆ng glai klô”.

Añăm hla luk amra lăng lĕ gơnam ƀong thâo pơkra, ruah mă mơ̆ng glai klô, mơ̆ng lŏn, mơ̆ng tơngan ƀing Êđê hăng mơ̆ng pran jua thâo jum tuai dơlăm. Amăng rim pok hla, rim čơđeh añăm mơnong, rim wot tŭt pơhăng hra lĕ sa tơlơi ruai kơ čư̆ siăng glai klô, bôh thâo plơi pla, tơlơi kiăng khăp hăng gum djru. Hlơi hmâo sa wot ƀong djơ̆ añăm hla luk ăt amra hơdor na nao mơn: ƀu kơnong kơ anô̆ jơman phrâo ôh mơ̆, ñu dô̆ hơdor tơlơi kiăng khăp, bơngat jua, gru grua phara ha jăn mơ̆ng djuai ania Êđê ƀơi kual lŏn Dap Kơdư anai dong./.