Amăng lan sang ñu pơ să Đăk Tô, tơring čar Quảng Ngãi, ayong A Huyền dŏ pĕ atông tơlơi adoh mơak juăt hmư̆ “Tiếng chày trên sóc Bom bo” hăng jua đing t’rưng yua ñu pơkra mă. Ñu brơi thâo:“Đing t’rưng anai kâo pơkra tui rơnuk phrâo laih, ta dưi atông djŏp tơlơi adoh đưm, wơ̆t hăng tơlơi adoh rơnuk phrâo. Kiăng dưi pơkra đing t’rưng anai jing tơnap biă, phun pơ-ô ta nao koh pơ glai kah mơ̆ng hơmâo, tơdơi kơ anun ta trơ̆i atut kram tui hluai kơ ta či kiăng, ƀhu amăng apui kiăng kram pơ-ô ñu krô hăng kjăp či krih tluah tui hluai kơ ta kiăng”.
Ayong A Huyền ră ruai glăi, tơdơi kơ hrăm giong Sang hră Cao đẳng Văn hoá – Nghệ thuật Quân đội, ñu glăi mă bruă pơ Grup Adoh suang tơring čar Kon Tum (hơđăp). Amăng thun blan mă bruă, ayong A Huyền hơmâo mă lu miđai. Samơ̆ tuč rơnuč ñu, ñu ăt glăi pơ plơi pla, pơ sang ñu mơn, ră anai lĕ să Đăk Tô, tơring čar Quảng Ngãi đah mơ̆ng pioh abih pran ñu hăng djuai goong brô̆, nao hrŏm hăng tơlơi hơdip plơi pla.“Yua dŏ amăng grup rim hrơi nao pĕ atông soh, ƀu hơmâo mông či hyu ĕp, pơkra, hrip pioh jua mơñi, yŭ goong brô̆, čih glăi yŭ, er tơlơi adoh đưm…Anun lĕ tơlơi kâo hor či ngă. Anun kâo rơkâo pơdơi bruă, giong anun glăi pơ plơi hyu sem, pơkra djŏp djuai goong brô̆ đưm mơ̆ng djuai ania gơmơi”.
Ƀu kơnong djă pioh gru hơđăp jua goong brô̆ đôč ôh, A Huyền ăt pơčeh phrâo, pơkra pơplih tui kiăng jua mơñi mơ̆ng goong brô̆ đưm mut tơma hăng jua goong brô̆ rơnuk anai. Mơ̆ng đing t’rưng djuai ania Sêdang 15 ƀĕ ding, ñu pơkra jing 46 ƀĕ đing, jing hơmâo 46 yŭ mơñi phara, djơ̆ tui tơlơi kiăng pơkra yŭ er rơnuk anai. Rơngiao kơ anun dong, ñu ăt pơkra hơdôm rơtuh djuai goong phara kah hăng ting ning, klông put, čing pơtâo...Ñu ăt pioh lu mông pơtô pĕ atông djuai goong brô đưm, tul čing hăng adoh kơ ƀing čơđai hmư̆ hăng hrăm tui:“Lơ̆m glăi pơ Đăk Tô, kâo pơkra đing t’rưng hơmâo 15 ƀĕ đing, tui hăng djuai ania Sêdang pơkra đưm hlâo. Samơ̆ hăng tơlơi pơplih phrâo mơ̆ng goong brô̆, yŭ adoh rơnuk anai, jing kâo pơkra thim đing t’rưng hơmâo 46 ƀĕ đing. Ră anai kâo pơkra lu laih goong brô̆ kah hăng ting ning, klông put, čing pơtâo...laih anun thâo tul djŏp djuai čing mơñi tui yŭ đưm mơ̆ng djuai ania gơmơi”.
Ăt hor hơduah ĕp, djă pioh, pơčeh phrâo hăng pơđĭ tui djuai goong brô̆ đưm mơn, ayong A Bliêt (djuai ania Sêdang) ƀơi ƀuôn Kon Wang, să Tân Tiến, Dak Lăk, hơmâo pơkra goong brô̆ hơjăn ñu. Ñu tơkeng amăng hnưr thun 8X, hơmâo amâ ñu lĕ Nghệ nhân ưu tú rơgŏm ơi Pâ Gut hăng sang anŏ ñu mơ̆ng hlâo laih pơtô brơi ñu kiăng hor kơ djuai goong brô̆, tơlơi ayun suang. Hăng pran jua hor kơtang kơtit, A Bliêt hrăm mă pô yŭ adoh, pơkra lu djuai đing t’rưng hơmâo lu ƀĕ đing, mơñi phara, či pĕ atông đôč hăng pĕ atông brơi arăng adoh:“Lơ̆m glăk hrăm gưl 2, kâo hyu ĕp, sem lăng, pơkra lăng đing t’rưng. Lơ̆m anun kâo pơkra tal sa aka ƀu djơ̆, tal dua aka ƀu mơak, yua dah lơ̆m anun kâo thâo mă ƀơ ƀiă đôč kah hăng nôt đô, rê, mi...Kâo lăng nao lăng rai, hrăm mă pô, ama kâo kiăng kâo ngă mă pô. Tơdơi kơ kâo hrăm giong yŭ er adoh pơ Buôn Ma Thuột kâo thâo laih hơdôm nôt, yŭ glông ber, tơdu rơnang hiư̆m pă mơ̆ng djuai ania Sêdang, kâo thâo krăn laih nôt đô, rê mi..Mơ̆ng anun goong kâo pơkra blung a hơmâo yŭ mơñi djơ̆ hloh, mơak hloh yơh”.
Hơdôm boh đing t’rưng yua ayong Bliêt pơkra dưi atông hơjăn, atông hrŏm djuai goong pơkŏn, pĕ atông brơi arăng adoh tơlơi adoh Sêdang kah hăng rơngê, ting ting...Kiăng hơmâo gơnam pơkra goong brô̆, ñu gir glăi pơ plơi (plơi Đăk Xanh, să Văn Lem, tơring glông Đăk Tô, tơring čar Kon Tum hơđăp) ataih hơdôm rơtuh km ƀơ̆i. Ñu mut nao pơ glai taih biă mă, či ĕp đing kram, pơ-ô klă, hiam, đah mơ̆ng dưi pơkra djơ̆ er yŭ goong mơñi, nôt thăng, giáng, đah mơ̆ng dưi atông mơ̆ng nôt si tai truh pơ nôt si glông.“Kâo glăi pơ plơi hơđăp amăng hrơi plơi pla ngă yang huă asơi hle, lơ 25 blan 10 rim thun. Rim thun kâo glăi čuă plơi soh. Tơdơi kơ bơyan ngă yang, kâo nao pơ glai hyu ĕp pơ-ô či ngă goong. Rơngiao kơ anun, kâo pơkra tom čing kram dong, yŭ mơñi ñu kar hăng goong brô̆ djuai ania Êđê mơn, pơ ala brơi čing kông kiăng ƀing čơđai thâo djă ba hrăm atông. Kiăng hơmâo gơnam či pơkra, kâo hyu 3-4 hrơi pơ plơi hơđăp či Kon Tum, hyu pơđar neh wa pơ anun hyu ĕp brơi đing kram tha găp ƀrô, giong anun djă glăi pơ plơi pla Dak Lăk pơkra goong brô̆”./.
Viết bình luận