VOV4.Jarai- Să kual ]ư\ siăng Dũng Phong, tring glông Cao Phong hmâo lon m’nai đing đung klung hu\p, ngă tơnap kơ bruă man pơdo\ng anom mă yoa. Bruă gum h’go#p mơng m’nuih [ôn sang [ia\, mrô sang ano# m’nuih [ôn sang [un rin lu, tơlơi gum djru mơng ngăn drăp [u lu. Djuai ania Mường hmâo rơbeh kơ 90% mrô m’nuih [ôn sang. Mă bruă hăng [ing gơmơi, Khoa sang să Dũng Phong brơi thâo, lu tơlơi bơngo\t hăng bruă tuh pơ plai đ^ kyar bơvih [o\ng m’nuih m’nam hăng biă `u le\ doăh e\p h’dră bơvih [o\ng huă, ngă đang hmua amăng kual. Pơdo\ng plơi pla phrâo yơh pioh tơlơi h’d^p m’da m’nuih [ôn sang dưi pơplih phrâo hloh kơ hlâo. Pơhiăp nao hrom hăng bruă mă, să Dũng Phong pơs^t bruă mă phun le\ đ^ kyar bơvih [o\ng huă, hăng h’dră pơhư prong kual lon pla tơbâo hăng phun bôh kroăi mih, pơke\ hăng pơplih h’dră rông hlô hrom hăng mă yoa bôh thâo phrâo kiăng đ^ tui rơnoh gơnam pơhrui glăi, mrô `u hăng noa prăk pơhrui glăi. Anai le\ yăk nao phrâo k’tang hăng sa bôh să kual ]ư\ siăng juăt ngă hmua mơng hlâo, m’nuih [ôn sang kơnong kơ juăt hăng h’dră ngă đang hmua h’đăp.

            Dơng mơng hrơi po\k pơhai pơdo\ng h’dră plơi pla phrâo truh ră anai, să dưi hmâo tring glông djru giam truh kơ 500 klăk prăk pioh pơdo\ng kual pla phun bôh kroăi mih, bôh ku^t pơplih truh kih hăng kual lon prong rơbeh kơ 60 e\ktar. Dua bơnah jơlan raih kơ su mu\t nao pơ\ să le\ h’dôm blah đang pla tơbâo plah nao rai hăng h’dôm đang phun bôh kroăi mih, bôh ku^t tơsa\ kơ`^, mriah, m’bôh gu\t than oan. H’dôm hrơi giam Tết tui phiăn juăt, hrim hrơi hmâo h’dôm pluh tal rơdeh du\ pơgiang d^k dăk mu\t amăng să pioh pơhrui blơi gơnam tam pơgiang glăi pơ\ Hà Nội. {ơi đang hmua Nà Bái rơgao hăng anai h’dôm thun hlâo dih ăt do# pla k’tor, h’bơi pơtơi mơn, ră anai pơ ala kơ anun le\ phun bôh kroăi mih, bôh ku^t. {ơi đang pla phun bôh kroăi mih rơhaih 4000 me\t kơ rê mơng sang ano# ayong Trần Văn Hợp, h’dôm pluh ]ô m’nuih glăk d^k dăk hăng bruă pe\ bôh kroăi mih tơsa\ a`ru^. Hăng 70 klăk prăk tuh pơ plai mơng ako# bơyan, yap him lăng, truh hrơi pe\ pơhrui, sang ano# ayong Hợp pơhrui glăi năng ai `u 400 klăk prăk. Ayong Trần Văn Hợp lăi: “Bơhmu hăng bơvih [o\ng huă le\ mrô prăk pơhrui glăi mơng phun kroăi mih tui anun hă prong biă. Bruă s^ bôh kroăi mih ră anai biă `u neh wa [ơi h’dôm bôh sang ]ơ phun lăi pơthâo nao rai, rai pơ\ anai blơi hăng ba hyu s^ [ơi djo\p anih anom. Drơi pô kâo ăt kah hăng neh wa [ơi tring glông Cao Phong anai mơn, ]ang rơmang hmâo anih s^ geh gal hloh. Pơ\ anăp anai, kual lon pla phun bôh kroăi mih amra pơhư prong lu biă”.

            Să Dũng Phong pơdo\ng glông h’dră, h’dră bruă pơsur djru tuh pơ plai đ^ kyar h’dôm pluh klăk prăk lom sa blah đang pla kơ h’dôm bôh sang ano# gum hrom, hrom hăng anun ngă gal kơ bruă ngă hră pơ-ar, jơlan gah tuh pơ plai, djru pơdo\ng glông go\ng hre\ apui lơtr^k, jơlan nao rai, kueng hnoh pơđoh ia, đing pơđoh ia djah… Hloai tui gru tơhnal anun dưi pơjing rai laih mơng h’dôm thun hlâo dih yoa kơ bôh tơhnal ba glăi mơng bruă ngă đang hmua, să Dũng Phong gleng nao tuh pơ plai h’dôm pluh klai prăk pơdo\ng h’dôm ring bruă apui lơtr^k, jơlan nao rai, sang hră, sang ia jrao… ngă gal pơtru\t bruă ngă đang hmua, s^ mdrô gơnam tam, pơđ^ tui tơlơi h’d^p m’da hăng pran joa kơ m’nuih [ôn sang. Truh ră anai, glông jơlan nao rai amăng să dưi pơkra tuh kơ su, amăng anun, jơlan mơng plơi Nà Bái, să Dũng Phong nao pơ\ Khuộn hăng plơi Nam Thành, să Nam Phong 3 km. H’dôm ara\ jơlan mu\t nao amăng plơi pla dưi tap hăng [ê tông; 100% sang ano# dưi mă yoa glông hre\ apui lơtr^k deh ]ar, pơhlôm brơi kơ apui yoa. Sang ia jrao dưi pơs^t djơ\ hăng deh ]ar ta pơkă… Ơi Nguyễn Quang Vinh le\ sa amăng h’dôm rơtuh ]ô m’nuih [ôn sang să Dũng Phong pe\ pha lon, pơkra jơlan nao rai brơi thâo: “Sang ano# kâo [uh kiăng hmâo pran joa mơng djo\p m’nuih gum hrom, po\k pơhư jơlan glông geh gal kơ bruă nao rai hăng s^ mdrô gơnam tam. Dơng mơng hrơi hmâo jơlan h’dră pơdo\ng plơi pla phrâo, kâo [uh să kâo ta#u klă hăng hiam hloh bơhmu hăng h’dôm thun hlâo dih. Djo\p sang, djo\p m’nuih leng kơ bơk’tưn đ^ kyar bơvih [o\ng huă. H’dôm thun hăng anai, tơlơi bơvih [o\ng mơng neh wa amăng să đ^ kyar ta` biă”.

            Tui hăng tơlơi lăi pơthâo glăi bruă đ^ kyar bơvih [o\ng m’nuih m’nam să Dũng Phong, thun 2014, pơhrui glăi h’đong `u 24 klăk prăk, lom sa ]ô m’nuih amăng sa thun. Mrô sang ano# [un rin ăt hro\ trun tui hrim thun mơn. Să iâu pơhrui hmâo 44 klai prăk pơdo\ng plơi pla phrâo. Hmâo bôh tơhnal anai, Ping gah să Dũng Phong biă `u gleng nao, pơtru\t k’tang bruă hyu lăi pơthâo, mă m’nuih apăn bruă, m’nuih ping gah le\ h’dôm ]ô m’nuih ngă gru ba jơlan hlâo amăng bruă pơsir anom mă yoa hăng khoa g^t gai gru\p Ping gah, kơiăng khoa gơnong bruă, khul gru\p, h’dôm plơi pla kiăng thâo k’đi tơlơi, mă tu\ tơlơi găn gao g^t gai dơng, [u pioh hmâo tơlơi do# đôm glăi [u dah tơlơi akă [u rơđah amăng m’nuih [ôn sang. Ơi Bùi Văn Sắng, Khoa Jơnum min m’nuih [ôn sang să Dũng Phong lăi pơthâo: “{u djơ\ gơmơi dưi pơs^t mơ\ gơmơi pơdơi h^. {ing gơmơi amra hrưn đ^ dơng kiăng ngă hiưm h’pă pơhlôm klă h’dôm tơhnal ba tơbiă. {ing gơmơi pơs^t pơdo\ng plơi pla phrâo, Kơnuk kơna ăt pel e\p mơn hrim thun [ing gơmơi hmâo h’ge\t dưi ngă [u dah akă dưi ngă pioh pơs^t glăi. {ing gơmơi pơsur dơng m’nuih [ôn sang pơdo\ng, ngă klă hiam mơng amăng lăm sang ano# pô tơbiă [ơi plơi, [ôn, [u\t, să. Hrưn đ^ ngă hiưm h’pă pioh bruă bơvih [o\ng m’nuih m’nam mơng să jai hrơi đ^ kyar hloh, tơlơi h’d^p m’da m’nuih [ôn sang jai hrơi jai dưi pơđ^ tui rơđah đông”.

            Bơyan bơnga anai, m’nuih [ôn sang să Dũng Phong mơak ]ơkă tơlơi pơhing mơak bôh kroăi mih Cao Phong dưi hmâo {irô ding jum wai lăng bruă k’sem min bôh thâo phrâo hăng h’dră măi mo\k phrâo jao hră pơs^t pơgang ba anih anom, pe\ pơhrui bôh kroăi mih djơ\ bơyan, hmâo noa hloh… găh yu\ sang dlông, bu\k kơ bơnga bôh jơmâo, bơnga mơ hăng ia kơ`^ mơng đang bôh kroăi mih tơsă a`ru^ [ơi rong k’dư dưi pơđ^ tui mưi mai hloh. H’dôm joa mơ`i “boong… khùm…” mơng ]ing h’gor tơtar đ^ hrom hăng h’dôm er adoh hmư\ le# pran joa anun, ăt le\ mông bơyan bơnga truh [ơi plơi Mường, să Dũng Phong pơdrong sah klă hiam…./.  

                                                                     Siu H'Prăk : Pô ]ih hăng Pôr