TƠLƠI PƠTÔ HRĂM GƯL PRONG KUĂL }Ư| SIĂNG RƠBEH {UDAH KƠ{AH  ?

            Anih s^ mơdrô kơphê, ia mơ`um  Biệt điện [ơi djeo tơdro\n lăk anăn lơ 10/3, to\ng krah [ôn prong {uôn Ma Thuột. Mơ\ng mơguah truh kơ klăm mmo\t, tuai nao mơ`um kơphê mut tơbiă mơtam yơh.  {ing đah rơkơi tơdăm, đah kơmơi dra, mă bruă bơvih brơi s^ mơdrô kơphê, ia mơ`um [ơi anai, djo\p pô lăng hiam soh yơh tơbluih kơ drơi jăn; samơ\ lăng to\ng ten [ơi [o# mơta [ing gơ`u [uh rơđah mơn, tơlơi hu\i, tơlơi bơngo\t, tơlơi tơnap tap đuăi nao rai, rơbat sol ngol. Mă bruă rơbeh sa thun laih, Nguyễn Thị Thảo, mơ\ng să Krông {u\k, tring glông Krông Pa]- `u hrăm giong laih sang hră ngă nai pơtô tring ]ar Dak Lak, ră anai `u jing mơnuih mă bruă apah gơ grong [ơi anun. Wo\t tơdah mă bruă hru\p ngă [uai kơ arăng abih sa hrơi, samơ\ prăk blan sa blan kơnong 2 klăk prăk mơkrah đô]. Hrăm giong rơgao dua thun laih gah bruă ngă nai pơtô, samơ\ tơlơi kiăng jing ngă nai pơtô tơlơi hrăm sinh-hóa mơ\ng Thảo, do\ ataih tin đô], `u lăi:

            Ră anai, aka [u hơmâo bruă mă kho\m hyu mă bruă apah djơh hăng anai yơh. Hơduah e\p [o\ng huă tui anai sit nik tơnap tap laih anun [o\ng prăk blan le\ [iă. Mă bruă mơ\ng mơguah sing bring truh kơ klăm mmo\t, samơ\ r^m hrơi kơnong hơmâo hơdôm pluh rơbâo prăk đô], amăng anun prăk apah anih do\ ha blan 700 rơbâo prăk baih, hrơi blan rơkâo bruă mă ăt aka [u thâo hơb^l lơi.

            Adơi Nguyễn Thị Kim Hồng, do\ [ơi [ôn prong {uôn Ma Thuột, hrăm gio\ng laih gah bruă ]em rông-ngă nai ia jrao pơjrao hlô mơnong mơ\ng Sang hră grưl prong Đại học Tây Nguyên. Dơ\ng mơ\ng hrăm gio\ng thun 2012 truh ră anai, hơmâo 8 wo\t laih `u hyu nôp hră pơar pơ hơdôm boh ano\m bruă, kông ty, samơ\ hơdôm pok hră anun nôp đô] [u [uh pơ wo\t glăi ôh. Kiăng tơguan mông gêh găl kơ tơlơi rơkâo bruă sui hrơi blan, `u gir e\p bruă mă apah jăng jai, ră anai ngă bruă djru kơ anih s^ mơdrô eng ao. Tơlơi mơ\ `u ]ang rơmang biă mă le\ hơmâo bruă mă hơđong:

            Hơdôm boh kông ty kơnong iâu pơmut [ing đah kơmơi mă bruă, anun kâo nao rơkâo bruă tơnap tap biă mă. Hrăm gio\ng sang hră gưl prong dua thun hăng anai laih, aka dưi rơkâo bruă mă ôh anun lăng rơngiă mông soh sel, rơngiă prăk kăk pơplai kơ tơlơi hrăm hră, am^ ama tuh rơyuh brơi kơ ta amăng pă thun hrăm đại học, ră anai aka [u hơmâo bruă mă ôh.

            {u djơ\ kơnong tring ]ar Dak Lak đô] ôh, [ơi tring ]ar Lâm Đồng, Gia Lai, Kon Tum hăng Dak Nông hai ăt hnun mơn. {ing hrăm giong bruă laih aka [u hơmâo bruă mă tơket tơkeng [ơ\i. {ơi [ôn prong {uôn Ma Thuôt, [ôn prong Đà Lạt [udah [ôn prong Plei Ku, lu mơnuih hrăm giong đại học ( gưl prong) [u hơmâo bruă mă hơge\t mơlăi, samơ\ [ơi lu tring glông kuăl ]ư\ siăng, kuăl ataih kah hăng tring glông Đức Trọng, Đơn Dương tring ]ar Lâm Đồng; plơi prong An Khê, tring glông }ư\ Pah, plơ prong Ayun Pa, tring ]ar Gia Lai;  tring glông }ư\ Jut, Dak Mil tring ]ar Dak Nông…r^m thun hơmâo na nao hơdôm rơtuh ]ô ]ơđai sang hră tơbiă mơ\ng hrăm bruă, hrăm gưl prong, hrăm bruă ngă nai pơtô ăt [u hơmâo bruă mă.

            {ơi să Gung Reh, tring glông Di Linh, Lâm Đồng, djo\p mơnuih thâo krăn soh K’Đường, djuai ania K’ho, plơi K’Ming hmư\ hing yua hrăm thâo. Rơgao mơ\ng anai 5 thun, Đường hrăm giong sang hră hrăm bruă ngă nai pơtô [ơi [ôn prong Hồ Chí Minh. Samơ\ min lăng, hơmâo mă [ăng hrăm thâo rơgơi, `u amra e\p bruă mă lăp hăng tơlơi `u hrăm yơh. Tu] rơnu] djă hră pơar hyu pơpoh bah amăng sang bruă djo\p anih amăng tring ]ar, rơkâo bruă [u hơmâo anih pơpă ôh tu\ jum [udah pơsir brơi bruă kơ `u. Pơtah hơtai, anun K’Đường do\ pơ sang  ngă hmua, pla kơphê. Tơlơi kiăng ngă nai pơtô hrăm hră mơ\ng K’Đường rơngiă tui kơ bruă pưk hmua đô] yơh. Jai hrơi pơtah hơtai, abih tơlơi ]ang rơmang hloh,  lơm adơi `u đah rơkơi K’Gu\i, abih hơdôm thun, sang ano\ ]ang rơmang mơ\ng  `u dơ\ng, kiăng pơklaih h^ mơ\ng dơnao plơi pla goang dar h^ anun. Samơ\ truh ră anai, adơi đah rơkơi K’Đường ăt kah hăng ayo\ng `u mơn. Rơgao 3 thun hăng anai laih,  hrăm gio\ng gưl prong mă [ăng rơgơi, hrăm pơ sang hră Đại học kiến trúc [ôn prong Hồ Chí Minh, K’Gu\i ăt djă hră pơar lui hnun đô] mơn. Ră ruai kơ tơlơi hrăm hră, K’Đường rơngôt pran jua lăi :

            Ră anai do\ pơ sang djru am^ ama ngă hmua đô] yơh, ngă hmua dơnao rah hăng pla kơphê. Ta nao hlâo hrăm hră samơ\ [u hơmâo bruă mă, [ing adơi đeh tơdơi [uh tui anun, pơdơi abih hrăm hră, hrăm ngă hơge\t, kơ` pơgi ăt [u hơmâo bruă mă lơi.

            {ơi plơi K’Ming, [u djơ\ kơnong adơi ayong [ing bơn K’Đường, K’Gu\i đô] ôh hrăm giong gưl prong, hrăm bruă ngă nai pơtô [u hơmâo bruă mă. Tơlơi mơ\ bruă hrăm hră mơ\ng plơi K’Ming arăng hmư\ hing laih plơi Đại học laih anun sa tơlơi lăp pơ-ư pơ-ang kơ djuai ania K’ho [ơi tring ]ar Lâm Đồng ră anai hlăk dlưh trun h^ yơh. Tăp năng lu sang ano\ tuh rơyuh gơnam tam kơ ană bă hrăm hră jing h^ sa tơlơi kơtra#o do\ng hnưh ]an ling. Yua tơlơi hơdip mơda bơvih [o\ng huă, lu tơdăm dra ]ơđai sang hră hrăm giong gưl prong, gưl [rô [ôn prong Hồ Chí Minh nao pơ ano\m

 bruă pơkra pơjing khu công nghiệp mă bruă apah ngă kông nhơn, yua [u gưt pơwot glăi ngă\ hmua, glăi pơ plơi pla.

            Hrăm giong hăng [u hơmâo bruă mă. {ing tơdăm dra hrăm gưl prong glăi pơ sang tơguan lăng mok mok kơ bruă mă. Tơlơi anun, [ơi kuăl ]ư\ siăng Dap kơdư ta jai hrơi lu tui, [u djơ\ kơnong ană bă djuai ania lar Yuan đô] ôh, tơl mơnuih djuai [iă jing mơnuih kơnuk kơna djru, pơsir brơi bruă mă kah hăng Jarai, Êđê, M’nông, K’ho…truh ră anai, amăng kuăl ]ư\ siăng ju\ yap hơmâo 15 rơbâo ]ô hrăm giong bruă mơ\ng gưl prong, gưl [rô [u hơmâo bruă mă. Yua kơ anun, tơlơi kiăng e\p bruă mă hơđo\ng, lu adơi đeh hrăm giong gưl prong do\ glăi [ơi [ôn prong {uôn Ma Thuột, do\ glăi pơ Đà Lạt [udah [ôn prong Plei Ku laih anun tu\ a` djo\p mơta tơlơi lông lăng, tơlơi tơnap kiăng e\p bruă mă, hơduah prăk [o\ng huă, dơ\ng mơ\ng bruă pơtô hrăm hră kơ ană bă arăng [ơi sang ano\ truh kơ bruă mă djru s^ mơdrô amăng anih s^ kơphê, ia mơ`um, ngă bruă ngă [uai pu\ asơi a`ăm arăng, pơgang amăng sang s^ mơdrô asơi huă a`ăm [o\ng, anih ano\m ngui ngor [o\ng mơ`um samơ\ arăng apah prăk blan aset seo đô].

            Sa amăng hơdôm bruă phun ba truh kơ tơlơi lăp rơngôt bơngơ\t anai le\,  yua kơ lu tơdăm dra nao hrăm, kiăo tui go\p ta hrăm bruă tu\ kơ hơmâo, [u hơmâo ruah jơlan hơdră djơ,\ bo\ng nao pơ anăp  pơsir bruă mă tơdơi anai, laih anun  hrăm anih pơtô hrăm bruă apah tơket tơkeng, amu` đơi lơm mut hrăm, lu sang hră kiăng e\p prăk đô]. Khul mă tơlơi pơhing phrâo mơ\ng Gong phun jua pơhiăp Việt Nam do\ [ơi kuăl ]ư\ siăng Dap kơdư amra hơmâo tơlơi ]ih lăi nao dơ\ng kơ tơlơi anai amăng tơlơi ]ih pơ anăp ako\ `u “Pơkơtưn nao rai pok bruă pơtô hrăm, pơhư] iâu pơmut hrăm bruă” rơkâo kơ neh met wa hăng [ing gơyut ]ơkă hmư\ dlăng ho\./.